مراحل ارزیابی مقالات ارسال شده به مجلات

پس از اینکه یک مقاله مراحل نگارش خود را به اتمام رساند، بایستی برای انتشار به یک مجله مناسب ارسال شود. مقاله پس از ارسال، توسط سردبیر مجله دریافت می شود و پس از بررسی اولیه از لحاظ موضوعی و رعایت قوانین نگارشی مقاله، به داوران مجله فرستاده می شود.
داوران مجله افراد دارای تحصیلات عالی در رشته مربوط به موضوع مقاله می باشند و بطور کاملا تخصصی مقالات را بررسی می کنند. به فرایند ارزیابی مقالات توسط داوران، Under review گفته می شود. مدت زمان داوری ، بستگی به مجلات دارد و می تواند بین 1 تا 3 ماه برای مجلات خارجی و 2  تا 4 ماه برای مجلات علمی پژوهشی داخلی باشد. در بازه زمانی که مقاله تحت داوری می باشد، نویسنده مسئول می تواند هر چند وقت، وضعیت مقاله را از طریق سایت مجله پیگیری نماید. در مجلات ISI که سختگیری های خاصی برای پذیرش مقاله دارند، معمولا برای هر مقاله چند داور انتخاب می کنند. اما در برخی مجلات دیگر که داوری کوتاهی دارند، معمولا یک داور ارزیابی مقاله را بر عهده می گیرد.
در پایان پروسه ارزیابی مقاله، سردبیر مجله با توجه به نظرات اراده شده از سوی داوران، یکی از حالت های پذیرش (Accept)، اصلاح (Revise)، و یا رد (Reject) را از طریق ایمیل به نویسندگان ابلاغ می کند.

نتایج مراحل ارزیابی مقالات ارسال شده

حالت پذیرش:

در صورتی که مقاله از تمامی ابعاد، چه موضوعی چه محتوایی و چه نگارشی و گرامری مورد تائید داوران و سردبیر مجله قرار گیرد، مقاله مورد پذیرش قرار می گیرد. نتیجه در قالب یک نامه تحت عنوان نامه اکسپت به نویسنده مسئول مقاله اعلام می شود. از این مرحله به بعد، مقاله صرفا برای گالی پروف فرستاده شده و فایل نهایی قبل از چاپ برای آخرین بررسی به نویسنده مسئول فرستاده می شود.

حالت اصلاح:

ممکن است مقاله از لحاظ محتوا خوب باشد و نظر داوران را جلب کرده باشد اما یکسری ایر ادات نگارشی یا گرامری در متن وجود داشته باشد. در این حالت گفته می شود که پذیرش مقاله به شرط اصلاحات صورت گرفته است. در حالت اصلاح، دو وضعیت وجود دارد:

•  اصلاح جزیی (Minor revision) مربوط به اصلاحات کوچک مانند ایرادهای نگارشی، املایی و حتی برخی از جملاتی که فهم و خوانایی خوبی ندارد، می شود.
•  اصلاح کلی و عمیق (Major revision) شامل اصلاح عمده، ایرادهای محتوایی و مفهومی می باشد که نویسندگان باید آن ها برطرف کنند و سپس مجدداً به مجله ارسال کنند.

حالت reject and resubmit و یا complete reject:

در صورتی که مقاله دارای ایرادات اساسی باشد و از سوی داوران مورد پذیرش واقع نشود، حالتreject and resubmit و یا complete reject رخ می دهد و مقاله رد می شود. لازم به ذکر است که در هنگام رد مقاله از سوی مجله، نظرات داوران و نکات مطرح شده توسط آنان برای عدم پذیرش مقاله، برای نویسندگان ارسال می‌شود.

• منظور از حالت reject and resubmit این است که پیش‌نویس مقاله ارسال شده، بسیار ضعیف بوده. اما این به معنی بی ارزش بودن مقاله شما نیست. کافیست با کمی دقت و رعایت نظرات داوران و اعمال آنها در مقاله، مقاله را تقویت کرده و برای مجله دیگری ارسال کرد. حتی می تواند هقاله را بعد از اصلاح دوباره برای همان مجله ارسال کرد. در این حالت توصیه می‌شود که در هنگام ارسال مقاله در قسمت Comment، توضیح داده شود که این پیش‌نویس قبلا برای همین مجله ارسال شده (با ذکر شماره پیگیری، manuscript number) و اکنون با توجه به نظر محترم داوران اصلاح و تکمیل گردیده است.
• اما در حالت complete reject پیش‌نویس مقاله ارسال شده به طور کامل از سوی داوران رد شده است. در این حالت نیز می‌توان با در نظر گرفتن نکات و پرسش‌های مطرح شده توسط داوران،همچنین کمک گرفتن از افراد با تجربه در زمینه نگارش مقاله، پیش‌نویس مقاله را اصلاح نمود و دوباره مقاله را برای مجله دیگر ارسال کرد.