نویسنده مسئول در بین نویسندگان امتیاز ویژه ای دارد چرا که رهبری کل پژوهش و پروژه را بر عهده می گیرد.
نویسنده مقاله
نویسنده مقاله به فردی اطلاق می‌شود که در نگارش یک مقاله پژوهشی بخشی از کار تحقیق را برعهده گرفته باشد. دانشجویانی که در یک پژوهش علمی شرکت داشته‌اند نویسندگان مقاله محسوب می‌شوند.
نویسنده مسئول (corresponding author) کیست و چه وظیفه ای دارد؟
شخصی که مسئولیت کلی مقاله از جمله تهیه پیش نویس و انجام مکاتبات مرتبط با چاپ مقاله را عهده‌دار می‌باشد نویسنده مسئول یا راهبر می‌گوییم از جمله مسئولیت‌های نویسنده مسئول می‌توان به تهیه لیست نویسندگان مقاله بر اساس معیارهای موجود، تهیه پیش‌نویس و ارسال به تمام نویسندگان همکار و هماهنگی و تأیید پیش‌نویس، حفظ یکپارچگی تحقیقات و اطمینان از صحت و دقت پژوهش از لحاظ علمی. همچنین نویسنده مسئول وظیفه مکاتبات با مجله، پیگیری رفع اصلاحت، مشاهده فایل‌های پروف و انجام اصلاحات لازم و تایید نهایی را بر عهده دارد. نویسنده مسئول لزوما نویسنده اول نیست و می‌تواند در هر جایگاهی باشد (دوم یا سوم و...). نویسنده مسئول در بین نویسندگان امتیاز ویژه‌ای دارد چرا که رهبری کل پژوهش و پروژه را بر عهده می‌گیرد.
نویسنده مسئول همان نویسنده اول است؟
در همه مجامع علمی داخلی و یا خارجی نویسنده اول از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. چرا که اگر تصمیم به امتیاز دهی باشد نفر اول مقاله امتیاز صد درصدی را به خود اختصاص خواهد داد. نفر دوم، سوم و چهارم نیز به ترتیب بین هشتاد تا نود، شصت تا هفتاد و چهل تا پنجاه درصد امتیاز یک مقاله را به خود اختصاص خواهد داد. البته در مصاحبه‌های دکتری اگر نویسنده اول مقاله‌ای استاد راهنمای نفر دوم ثبت شده در مقاله باشد. نام استاد راهنما حذف شده و نفر دوم به عنوان نویسنده اول در نظر گرفته خواهد شد. از طرفی دیگر نویسنده مسئول نیز از اهیمت حیاتی برخوردار است و عموماً در دانشگاه‌های سراسری امتیاز بالایی را به خود اختصاص می‌دهد. نویسنده مسئول الزاما نویسنده اول نیست و می‌تواند هرکدام از نویسنده‌های مقاله باشد و از امتیاز نویسنده مسئول بهره‌مند گردند.
تعیین جایگاه نویسندگان (Position) قانون نوشته شده‌ای ندارد و براساس هدفی که نویسندگان از ارائه مقاله دارند، نوع مقاله و همچنین میزان مشارکت هر کدام از آنها ترتیب قرارگیری اسامی متغییر خواهد بود در ادامه چند مثال‌هایی جهت روشن شدن موضوع آورده‌ایم:
طبق قانون کلی که در تمام دنیا وجود دارد در مقالاتی که از پایان‌نامه دانشجو استخراج می‌شود اسم دانشجو باید به عناوان نفر اول قید شود چرا که ایده اصلی و اولیه پایان نامه از آن دانشجو است و این دانشجو است که در به ثمر نشستن پایان نامه بیشتر از بقیه افراد تلاش کرده است پس باید بیشترین امتیاز و سهم مشارکت در مقاله نیز به ایشان تعلق بگیرد در این صورت اسامی اساتید راهنما و مشاور می‌توانند به عنوان نفرات غیر اول در مقاله ذکر گردد. چنانچه یکی از این اساتید (راهنما یا مشاور) در مقاله به عنوان نویسنده مسئول معرفی شوند بدون در نظر گرفتن جایگاه و نقش ایشان در مقاله امتیاز مربوط به نویسنده مسئول را که گاها برابر با امتیاز نفر اول می باشد، دریافت می‌کند. لازم به ذکر است در صورتی که دانشجو توانایی نگارش مقاله را نداشته باشد (بدون حضور استاد خود قادر به ارائه مقاله نمی باشد) و مسئولیت آن بخش اعظم مقاله با استاد باشد در این مواقع استاد می‌تواند اسم خود را به عنوان نفر اول در مقاله قید کند و دانشجو را به عنوان مسئول مقاله معرفی نماید.
اگر مقاله حاصل از یک طرح پژوهشی است معمولا اساتید و اعضا هیئت علمی دانشگاه‌ها ایده اولیه را ارائه می دهند و هزینه‌های طرح را از محل اعتبار و گرنت خود تأمین می‌کند و بقیه کارهای مقاله مانند کارهای آزمایشگاهی، تحقیقات و پژوهش‌های مختلف را دانشجو انجام می‌دهد که در این صورت معمولا نویسنده اول نام استاد و نویسنده بعدی نام دانشجو قرار می‌گیرد در این حالت نیز اساتید برای اینکه دانشجو بتواند امتیاز قابل توجهی از این مقاله دریافت نماید به عنوان نویسنده مسئول اسم دانشجو را در مقاله قید می‌کنند.
در برخی موارد یک طرح پژوهشی به صورت گروهی انجام می‌پذیرد در این صورت بایستی نویسندگان توافق کنند که اسم چه کسی به عنوان نویسنده اول و مسئول باشد در این مورد نیز فردی که بیشتر از 50% کارهای مقاله را انجام داده و یا مسئولیت مکاتبات و اصلاحات مقاله را به عهده می‌گیرد اصولا به عنوان نویسنده اول یا مسئول مقاله تعیین می‌گردد. در کل می‌توان گفت، قانون نوشته شده‌ای برای کارهای علمی وجود ندارد و به طور معمول وجدان فردی و اخلاق حرفه‌ای و پژوهشی عرف و قانون رایج است.
نحوه امتیاز دهی به مولفان در مصاحبه‌های علمی و ارزیابی رزومه افراد
امتیازی که در مصاحبه افراد به هریک از نویسندگان مقالات تعلق می‌گیرد از دانشگاهی به دانشگاه دیگر متفاوت می‌باشد و معیار دقیق و مشخصی ندارد. اما در حالت کلی در مقالاتی که بیش از یک مولف دارند، نویسنده اول و نویسنده مسئول که مسئول مکاتبات با خوانندگان مقاله و ارتباط با مجلات است بیشترین امتیاز ممکنه را دریافت می‌کنند به این ترتیب که نویسنده اول چون مسئولیت قسمت اعظم پژوهش را برعهده دارد امتیاز بیشتری نسبت به مسئول می‌گیرد. امتیاز نفر دوم در صورتی که نویسنده مسئول نباشد کمتر از نویسنده اول و نویسنده مسئول می‌باشد و نفرات بعدی به مراتب کمتر از نفر اول و دوم امتیاز کسب می‌کنند. باید توجه داشت که مجلات هیچ نقشی در تعیین جایگاه نویسندگان ندارد و انتخاب آن توسط نویسندگان مقاله و براساس میزان مشارکت هر کدام در به انجام رسیدن مقاله می‌باشد.
اینستاگرام
تلگرام