در سالهای اخیر، انتشار گسترده مجلات علمی معتبر و غیرمعتبر و همچنین افزایش تعداد مجلات جعلی که ادعای ISI بودن دارند، موجب شده است تا محققان و دانشجویان با چالشهایی در انتخاب و اعتماد به مجلات علمی روبهرو شوند. در این مطلب، به بررسی نحوه تشخیص معتبر بودن یک مجله ISI پرداخته و راهکارهای مطمئن جهت اطمینان از این موضوع ارائه خواهیم داد.
مجلات ISI مجلاتی هستند که توسط موسسه اطلاعات علمی (ISI) نمایه میشوند. این موسسه، که به نام تامسون رویترز نیز شناخته میشود، لیستی از مجلات علمی معتبر را در سایت خود ارائه میدهد که توسط آن به صورت رایگان قابل دسترسی است. این فهرست شامل مجلاتی است که با معیارهای علمی و کیفیت بالای ISI هماهنگ بوده و استانداردهای مورد نظر را دارا هستند.
با افزایش تعداد مجلات جعلی که خود را بهعنوان ISI معرفی میکنند، نیاز به روشی برای تشخیص و تمایز بین مجلات معتبر و نامعتبر به وضوح احساس میشود. مجلات جعلی اغلب با ادعای داشتن ضریب تأثیر (Impact Factor) جعلی یا نشان دادن مدارک ساختگی، تلاش میکنند تا محققان را به چاپ مقاله در این مجلات ترغیب کنند. برای جلوگیری از این اتفاقات، ضروری است که محققان با روشهای معتبر برای تشخیص مجلات ISI آشنا شوند و از دام مجلات غیرمعتبر در امان بمانند.
ضریب تأثیر (Impact Factor) یک شاخص مهم برای سنجش کیفیت و اعتبار علمی مجلات است. این شاخص نشاندهنده تعداد ارجاعات علمی به مقالات منتشر شده در یک مجله خاص در یک دوره زمانی مشخص است. هرچه ضریب تأثیر یک مجله بالاتر باشد، آن مجله از اعتبار علمی بیشتری برخوردار است. این ضریب بهوسیله تامسون رویترز برای مجلات معتبر محاسبه و منتشر میشود. بنابراین، بررسی ضریب تأثیر مجله یکی از روشهای مناسب برای سنجش کیفیت آن است.
یکی از معتبرترین و مطمئنترین روشها برای تشخیص ISI بودن یک مجله، استفاده از سایت تامسون رویترز (یا همان Clarivate Analytics) و بخش Master Journal List آن است. در ادامه، گامهای اصلی برای استفاده از این سایت جهت بررسی اعتبار مجله توضیح داده شده است:
ورود به سایت Clarivate
ابتدا به سایت Clarivate Analytics به آدرس زیر مراجعه کنید:
https://mjl.clarivate.com
این سایت میزبان Master Journal List است که فهرست کاملی از مجلات نمایهشده در پایگاههای علمی معتبر Clarivate را در خود دارد.
دسترسی به بخش Master Journal List
در صفحه اصلی سایت، به قسمت Master Journal List بروید. این بخش امکان جستجوی مجلات نمایهشده در پایگاههای مختلف از جمله ISI را فراهم میکند.
انتخاب روش جستجو
در بخش جستجو، گزینههای مختلفی برای جستجوی مجله ارائه میشود. شما میتوانید جستجو را براساس:
نام مجله (Journal Name)
شماره ISSN
موضوع تخصصی (Category)
انجام دهید. پیشنهاد میشود که برای دقت بیشتر از شماره ISSN استفاده کنید، چرا که این شماره یک کد یکتا و بینالمللی است که به هر مجله اختصاص داده شده است.
وارد کردن اطلاعات جستجو
اگر از شماره ISSN استفاده میکنید، دقت داشته باشید که آن را بهدرستی و کامل وارد کنید. شماره ISSN به صورت یک کد هشت رقمی است که به صورت دو بخش چهارتایی از هم جدا شده و با علامت "-" از هم تفکیک میشود.
بررسی نتایج جستجو
پس از وارد کردن اطلاعات و کلیک بر روی دکمه جستجو، سایت فهرستی از نتایج مرتبط را نمایش میدهد. در این بخش:
اگر مجله مورد نظر شما در Science Citation Index Expanded (SCIE) یا Social Science Citation Index (SSCI) یافت شود، این مجله در دسته مجلات ISI قرار دارد.
در صورتی که مجله در Arts & Humanities Citation Index موجود باشد، این مجله نیز به عنوان مجله ISI شناخته میشود، هرچند ممکن است ضریب تأثیر نداشته باشد.
بررسی اطلاعات تکمیلی مجله
پس از پیدا کردن مجله مورد نظر، میتوانید به اطلاعات تکمیلی مانند ضریب تأثیر (Impact Factor)، ناشر، حوزه تخصصی و سال انتشار دسترسی داشته باشید. این اطلاعات به شما کمک میکند تا شناخت بیشتری از سطح اعتبار مجله به دست آورید.
در صورت عدم یافتن نتیجه
اگر پس از جستجو با پیغام "No matches found for the query" مواجه شدید، این بدین معناست که مجله با این مشخصات در پایگاه Clarivate نمایه نشده است. در این صورت، باید با دقت بیشتری بررسی کنید و احتمال بیاعتبار بودن مجله را در نظر بگیرید.
این راهنمای گام به گام کمک میکند تا محققان و پژوهشگران با اطمینان بیشتری به انتخاب مجلات معتبر ISI بپردازند و از صحت اطلاعات در مورد اعتبار مجلات علمی اطمینان حاصل کنند.
در صورتی که به سایت تامسون رویترز دسترسی ندارید یا در جستجوهای خود نیاز به روش جایگزینی دارید، میتوانید از گوگل استفاده کنید. با این روش، نام مجله را به همراه "site.com" در گوگل جستجو کنید. اگر مجلهای در فهرست ISI باشد، بهسرعت توسط گوگل شناسایی شده و نتایج مرتبط برای شما نمایش داده خواهد شد.
ISSN یک کد شناسایی منحصربهفرد برای هر مجله علمی است که بهصورت بینالمللی ثبت میشود. با جستجوی ISSN مجله در سایت تامسون رویترز یا گوگل، میتوانید از ISI بودن آن مطمئن شوید.
در بخش دانلود سایت تامسون رویترز، فایلهای PDF برای هر کدام از پایگاههای Science Citation Index Expanded، Social Science Citation Index، و Arts & Humanities Citation Index قرار داده شدهاند. با دانلود و بررسی این فایلها میتوانید نام مجله را در لیستهای مربوطه جستجو کنید.
علاوه بر ISI، پایگاههای دیگری نیز وجود دارند که به نمایهسازی مجلات معتبر علمی میپردازند. این پایگاهها شامل Scopus و PubMed میشوند که بهعنوان مراجع قابل اطمینان در بسیاری از دانشگاهها و موسسات علمی شناخته میشوند. با توجه به این موضوع، اگرچه ISI یکی از معتبرترین پایگاههاست، اما نمایه بودن مجله در سایر پایگاهها نیز میتواند نشانهای از اعتبار آن باشد.
در سالهای اخیر، رشد سریع مجلات جعلی و نامعتبر در فضای علمی به یکی از چالشهای بزرگ پژوهشگران تبدیل شده است. دلایل متعددی برای گسترش این گونه مجلات وجود دارد که در ادامه به مهمترین آنها میپردازیم:
با گسترش تحصیلات تکمیلی و اهمیت روزافزون رزومه علمی، تقاضا برای انتشار مقالات علمی بیشتر از گذشته شده است. بسیاری از دانشگاهها و موسسات پژوهشی برای ارتقای اعضای هیئت علمی و دانشجویان، معیارهای سختگیرانهای از جمله تعداد مقالات منتشرشده در مجلات معتبر تعیین کردهاند. این موضوع باعث شده تا بسیاری از پژوهشگران برای افزایش تعداد مقالات خود به سوی مجلاتی روی بیاورند که فرآیند داوری سریعتری دارند و کمتر سختگیری میکنند، حتی اگر این مجلات جعلی یا بیاعتبار باشند.
برخی از افراد و سازمانها با درک این نیاز بازار و فشار بر محققان، به راهاندازی مجلات جعلی اقدام کردهاند. این مجلات با وعده داوری سریع، هزینههای بالای انتشار و یا ضمانت پذیرش مقاله، از نویسندگان مقالات پول دریافت میکنند. در این فرآیند، مجلات جعلی از ضعف شناخت و ناآگاهی محققان نسبت به معیارهای اعتبار مجلات سوءاستفاده میکنند و با وعدههای دروغین، مقالاتی را بدون فرآیند علمی دقیق منتشر میکنند.
یکی از ویژگیهای مجلات جعلی و بیاعتبار، عدم رعایت استانداردهای علمی در فرآیند داوری است. این مجلات با حذف یا تقلب در داوری، به سرعت مقالات را منتشر میکنند. پژوهشگرانی که آشنایی کمی با فرآیندهای استاندارد نشر دارند، ممکن است جذب این مجلات شوند؛ چرا که عدم سختگیری در داوری به معنای پذیرش سریعتر مقاله و زمان کمتر برای انتشار آن است.
در بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه، دسترسی به منابع معتبر برای بررسی اعتبار مجلات محدود است. علاوه بر آن، دانشجویان و پژوهشگران تازهکار ممکن است با پایگاههای نمایهسازی معتبر آشنایی کافی نداشته باشند و نتوانند بین مجلات معتبر و غیرمعتبر تمایز قائل شوند.
برخی از مجلات جعلی ادعای داشتن ضریب تأثیر دارند و با استفاده از این شاخص، سعی در فریب محققان میکنند. از آنجایی که ضریب تأثیر نشاندهنده میزان ارجاعات علمی به مقالات یک مجله است، برخی از پژوهشگران به اشتباه تصور میکنند که هر مجله دارای ضریب تأثیر، معتبر است. این در حالی است که بسیاری از مجلات غیرمعتبر، ضریب تأثیرهای جعلی ارائه میدهند که توسط پایگاههای علمی شناختهشده تأیید نشده است.
در نهایت، گسترش مجلات جعلی و بیاعتبار به دلیل ضعف نظارتهای کافی و نبود آگاهی لازم در برخی از کشورها ادامه دارد و تأکید بیشتری بر آگاهیبخشی به پژوهشگران و شناخت پایگاههای معتبر نمایهسازی لازم است.
بسیاری از مجلات جعلی از طریق برخی از نشانهها و ویژگیها قابل شناسایی هستند. از جمله این نشانهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم حضور در لیست ISI یا سایر پایگاههای معتبر
ادعای داشتن ضریب تأثیر جعلی
وجود اشتباهات املایی و گرامری در سایت مجله
ارسال ایمیلهای مکرر و تبلیغاتی جهت دعوت به ارسال مقاله
محققان باید به این موارد توجه داشته و از انتخاب مجلاتی که چنین ویژگیهایی دارند خودداری کنند.
استفاده از منابع معتبر برای جستجوی مجلات، مانند سایت رسمی تامسون رویترز.
مشاوره با اساتید و پژوهشگران با تجربه: افرادی که تجربه بیشتری در انتخاب مجلات دارند، میتوانند راهنماییهای مفیدی در این زمینه ارائه دهند.
بررسی ضریب تأثیر مجله و پایگاه نمایهکننده: هرچه ضریب تأثیر مجله بالاتر و پایگاه نمایهکننده معتبرتر باشد، اطمینان بیشتری از اعتبار مجله خواهید داشت.
تشخیص ISI بودن یک مجله نیازمند دقت و آگاهی از روشهای معتبر شناسایی است. استفاده از سایت رسمی تامسون رویترز، جستجوی گوگل، بررسی ISSN، و دانلود فایلهای PDF از روشهای موثری است که میتواند شما را در تشخیص اعتبار مجله یاری کند. از طرف دیگر، آگاهی از نشانههای مجلات جعلی و غیر معتبر میتواند از اشتباهات رایج جلوگیری کند و به محققان کمک کند تا با اعتماد و اطمینان بیشتری مجلات مناسب برای انتشار مقالات علمی خود را انتخاب کنند.
موسسه اشراق با تجربهای گسترده در زمینه مشاوره و خدمات پژوهشی، به محققان، دانشجویان و اساتید کمک میکند تا مجلات معتبر علمی را برای انتشار مقالات خود انتخاب کنند. این موسسه، با تکیه بر تیمی از متخصصان حوزههای مختلف علمی، به پژوهشگران مشاورههای دقیق و کاربردی ارائه میدهد تا بتوانند مجلاتی را بیابند که نه تنها معتبر باشند، بلکه از نظر موضوع و اسکوپ نیز با حوزه تخصصی مقاله آنان تطابق کامل داشته باشند.
خدمات موسسه اشراق شامل موارد زیر میشود:
معرفی مجلات معتبر ISI، اسکوپوس و پایگاههای علمی دیگر که مقاله را در چارچوب استانداردهای بینالمللی انتشار میدهند.
بررسی و پیشنهاد مجلات براساس اسکوپ و موضوع مقاله که اطمینان از همخوانی موضوع مقاله با دامنه موضوعی مجله را فراهم میکند.
راهنمایی برای پیشگیری از انتشار در مجلات جعلی و غیر معتبر که از طریق آن، محققان میتوانند در دام مجلات نامعتبر نیفتند.
همکاری و راهنمایی در روند پذیرش و داوری مقاله تا مقاله با رعایت معیارهای علمی به چاپ برسد.
موسسه اشراق، با ارائه این خدمات تخصصی، همراهی مطمئن برای پژوهشگران است تا بتوانند با خیالی آسودهتر و اطمینان از اعتبار مجله انتخابی، مسیر پژوهشی و انتشار مقالات خود را طی کنند.
راههای ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تماموقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفهای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفتوگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شمارههای زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائهی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
خیر، ارسال همزمان یک مقاله به چند مجله بهطور همزمان (Duplicate Submission) غیرقانونی و غیراخلاقی است. این کار میتواند به رد مقاله و محرومیت نویسنده از انتشار در مجلات معتبر منجر شود.
برای اطمینان از معتبر بودن مجله، باید بررسی کنید که مجله در نمایههای معتبری مانند ISI، Scopus یا PubMed ثبت شده باشد. همچنین میتوانید از فهرست مجلات و انتشارات جعلی و نامعتبر دانشگاه آزاد اسلامی یا وزارت علوم استفاده کنید.
زمان انتظار برای انتشار مقاله بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله زمان بررسی داوران، تعداد اصلاحات لازم، و سرعت پاسخگویی نویسنده به نظرات داوران. معمولاً این فرآیند از چند ماه تا یک سال ممکن است به طول بیانجامد.
هزینه چاپ مقاله بستگی به مجله و نوع آن (دسترسی آزاد یا معمولی) دارد. برخی مجلات هزینههایی برای داوری یا چاپ دریافت میکنند، در حالی که برخی دیگر هزینهای ندارند.
معمولاً بعد از سابمیت، مقاله به صورت خودکار وارد فرآیند داوری میشود و امکان ویرایش آن وجود ندارد. مگر اینکه داوران نیز درخواست اصلاحات نمایند.