بورس تحصیلی به کمک هزینه مالی برای تحصیل دانشجویان از طرف دانشگاه ها و مراکز آموزشی اطلاق میشود و نیازی نیست که دانشجو این مبلغ را بازگرداند. به دریافت‌کننده بورس تحصیلی «بورسیه» می‌گویند.
در واقع بورس تحصیلی به کمک هزینه مالی برای تحصیل دانشجویان از طرف دانشگاه ها و مراکز آموزشی اطلاق میشود و نیازی نیست که دانشجو این مبلغ را بازگرداند. این هزینه ها میتواند از سوی دانشگاه، دولتهای ایالتی، دولت فدرال یا از سوی شرکتهای خصوصی و سازمانهای خیریه به دانشجویان اختصاص گردد. به دریافت‌کننده بورس تحصیلی «بورسیه» می‌گویند. در فارسی گاه به اشتباه به بورس تحصیلی «بورسیه» نیز گفته میشود. این بورسها معمولاً برای دانشجویان دردوره‌های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا) در نظر گرفته میشود.
بورس تحصیلی برای کمک به دانشجویان در دو گروه تقسیم میشود:
گروه اول که بورس ها در قبال فعالیت دانشجویی به عنوان کار تحقیقی یا تدریس در اختیار دانشجو قرار می گیرد.
گروه دوم بدون نیاز به انجام فعالیت‌های تحقیقی و یا تدریس بوده و عموما به دانشجویان ممتاز تعلق می گیرد.
در این مقطع دانشجویان می توانند در صورت تمایل برای تحصیل تمام وقت، کمک هزینه های تحصیلی با توجه به معدل دوره دیپلم و عملکرد دوره دانشگاه دریافت نمایند. میزان کمک هزینه بستگی به نوع نیاز و درخواست دانشجو دارد. در هنگام پذیرش به دانشجویان با معدل بالا و مدرک زبان با نمره کافی بورسیه بین 2 هزار تا 10 هزار دلار داده می شود. دانشجویان می توانند بعد از ترم اول و یا دوم و همچنین پس از مشخص شدن معدل برای دریافت بورسیه و سایر کمک هزینه های دیگر تحصیلی نیز اقدام نمایند. متقاضیان ایرانی برای دریافت بورس کامل و یا دریافت کمک هزینه بالا در شروع تحصیل نیاز به شرکت در المپیاد های علمی و کسب رتبه دارند.
معمولا دانشگاه های بهتر و ممتاز دارای بودجه های بالاتر و کمک هزینه های بیشتری در دوره های تحصیلات تکمیلی هستند. نحوه اخذ بورسیه برای دوره های ارشد و دکتری در دانشگاه های مختلف، متفاوت بوده و به رشته تحصیلی، دانشگاه محل تحصیل و گروه تخصصی(Depertment) بستگی دارد. مهمترین شکل این کمک هزینه ها عبارتند از بورسیه(Fellowship)، دستیار تدریس(TeachingAssistant) و دستیار تحقیق (Research Assistant). کمک هزینه های تحصیلی در مقطع فوق لیسانس حدود 8 تا 16 هزار دلار در سال و در مقطع دکترا بین 14 تا 30 هزار دلار در سال می باشد.
بورسهای تحصیلی به شکلهای مختلفی می باشد که معمولا از سوی دانشكده ها یا شرکتها و موسسات خارج از دانشگاه به منظور تشویق دانشجویان ممتاز و پرتلاش به تعدادی محدود قرار می گیرد. مشخصه بارز بورسها، این است که بر خلاف کمک هزینه در قبال گرفتن آن لازم نیست کار بکنید. برای اخذ بورسیه نمره GRE و معدل دوران لیسانس و فوق لیسانس و حتی نمره زبان و توصیه نامه های اساتید مهم هستند. این امر معمولاً توسط اداره تحصیلات تکمیلی دانشگاه بررسی می شود و بسیار رقابتی است.
شما بعنوان TA (یك استاد برای تدریس) معرفی می شوید. دریافت TA به تسلط دانشجو به زبان انگلیسی و توانایی تدریس بستگی دارد که وظیفه این سمت به صورت کلی شامل نمره دادن، كمك به دانشجویان و اداره جلسات هفتگی می باشد. سمت شما بعنوان دستیار تدریس بستگی به نظر استادی دارد كه با وی همكاری دارید. معمولاً دانشگاههای گوناگون کلاسها و یا دوره هایی برای دانشجویان خارجی متقاضی دستیار تدریس دارند.
در بسیاری از مواقع اساتید از طریق تعریف پروژه های تحقیقاتی بویژه در رشته های مهندسی و بیولوژی بودجه ای کسب می کنند که قسمتی از این بودجه به دانشجویان فوق لیسانس یا دکترا بعنوان RA تعلق می گیرد.
اولین گام برای ادامه تحصیل در خارج از کشور برگزیدن کشوری متناسب با شرایط و روحیه دانشجو می باشد. هر دانشجو باید قبل از انتخاب کشور مورد نظر خود بداند شرایط تحصیلی، اخذ ویزای تحصیلی، قوانین آن کشور ، آب و هوا، آینده شغلی، آداب و فرهنگ کشور مقصد چگونه است. به دانشجویان توصیه می شود که ترجیحاً 1 سال قبل از اتمام مقطع تحصیلی خود در ایران و یا 1 سال قبل از تصمیم به ادامه تحصیل در خارج از کشور، با کسب اطلاعات کامل از منابع موثق و مطمئن مقصد نهایی خود را انتخاب کنند.
بعد از انتخاب کشور، دانشجو باید به ارتقا مهارت زبانی خود براساس استاندارد های ورودی مختص به دانشگاه در کشور مقصد بپردازد. این بدین معنی است که هر کشور با در نظر گرفتن اولویت برای تحصیل به زبان اول آن کشور، برای پذیرش دانشجویان بین المللی معیارهای خاص خود را دارد که در بیشتر موارد از دانشجویان میخواهند تا در آزمون های بین المللی زبان (Goethe, TOEFL, IELTS) شرکت کنند.
دانشجویان باید به این نکته توجه داشته باشند که اگر چه زبان انگلیسی فراگیرترین زبان حال حاضر جهان می باشد اما در کشور هایی که زبان اول آنها انگلیسی نباشد (مانند آلمان ، اتریش، ایتالیا و ...) هرچند دانشجو می تواند در دوره ها به زبان انگلیسی شرکت کند، اما در صورت تسلط کافی به زبان اول آن کشور تعداد رشته ها و دانشگاه ها و نیز شانس اشتغال در حین تحصیل خود را به مراتب ارتقا خواهد داد.
در این گام دانشجویان باهوش سعی میکنند تا قبل از رسیدن به زمان اخذ پذیرش، ملزومات علمی دانشگاه های کشور مقصد خود را بدست آورند. در کشور های توسعه یافته دانشجویان هر رشته بنا به مقتضیات علمی و کاربردی رشته ی تحصیلی خود برای آغاز و یا ادامه تحصیل در آن رشته می بایستی از دانش و سطح علمی تعریف شده در علوم مربوطه برخوردار باشند. شرکت در آزمون های ورودی مورد نیاز برای رشته های مختلف، نگارش مقالات آی اس آی (ISI)، شرکت در کنفرانس ها و همایش های بین المللی مربوط و ... از مواردی هستند که در زمان اخذ پذیرش می تواند شما را از دیگر دانشجویان متمایز میکند.
در این بخش دانشجو باید با توجه به علایق و شرایط خود رشته مورد نظر را انتخاب کند و طبق آن دانشگاه ها و مراکز علمی ارائه دهنده آن رشته را پیدا کرده و برای اخذ پذیرش اقدام نمایند. دانشجویان باید همواره به نکاتی مانند: زمان پذیرش، مهلت ارسال مدارک، ترم های تحصیلی و چگونگی پیگیری فرآیند و نتیجه نهایی توجه نمایند. همچنین در مقطع دکتری از کلیدی ترین عوامل موفقیت و اخذ پذیرش و حتی دریافت بورسیه و کمک هزینه زندگی، پیدا کردن استاد راهنما با زمینه کاری مرتبط با پروپوزال دانشجو و تبادل نظر در مورد پروپوزال پیشنهادی دانشجو می باشد.
معمولا تمامی دانشگاه ها در مقاطع مختلف مدارک تحصیلی و علمی یکسانی رو از دانشجویان میخواهند. مدارکی که هر دانشجو بنا به مقطع تحصیلی مورد نظر میبایستی برای تشکیل پرونده به دانشگاه ارائه دهد عبارتند از:
از مهم ترین مراحل در اخذ پذیرش تحصیلی، تکمیل فرم پذیرش است. ارائه اطلاعات دقیق، کامل و انتخاب رشته مناسب با رشته پیشین و همچنین نحوه ارسال فرم از نکات مهم در این قسمت است. معمولا دانشجویان می توانند این فرم ها را در وبسایت دانشگاه ها یافت کنند. که بعضاً به صورت آنلاین و یا باید بصورت کاغذی تکمیل شوند. برخی دانشگاه ها نیز برای بررسی شرایط تحصیلی و احراز صلاحیت متقاضی برای صدور پذیرش هزینه دریافت میکنند، که فقط از طریق کارت های اعتباری معتبر قابل پرداخت می باشد.
در این مرحله نیز دانشجو در صورت تمایل گزینه اسکان متناسب (خوابگاه، خانه دانشجویی، هتل) خود را در کشور مقصد انتخاب و اقدامات لازم را طبق روال اعلام شده از طرف دانشگاه انجام میدهد.
تمامی مدارکی که در گام پنجم به آن اشاره شد بنا به رشته و مقطع تحصیلی باید برای دانشگاه ارسال شوند. این امر می تواند از طریق آنلاین و یا پست انجام گیرد. دانشجویان باید بدانند که ارسال و دریافت مدارکتان از طرف دانشگاه به هیچ عنوان دلیلی برای اخذ پذیرش و قبولی در دانشگاه نمی باشد. این مرحله تنها به منظور ارزیابی اولیه دانشجو برای تطبیق با شرایط ورود به رشته مورد نظر می باشد.
بعد از ارسال و گرفتن تاییدیه دریافت مدارک شما می بایستی به صورت دوره ای با دانشگاه و منابع اطلاعاتی فرآیند پذیرش را چک کنید. در مواردی دانشگاه مدارک تکمیلی بیشتر و یا سوالاتی از دانشجو دارد که باید در زمان مقرر به آن رسیدگی شود. از دیگر نکات احتمالی بعد از ارسال مدارک که باید به آن توجه نمود، مصاحبه برای سنجش مهارت زبانی و علمی دانشجو (اکثراً در مقطع دکترا) است.
در گام آخر بعد از تایید تمام مدارک دانشجو و صدور نامه پذیرش توسط دانشگاه، دانشجو باید برای اخذ ویزا و مقدمات سفر اماده شود. از کلیدی ترین قسمت های فرایند اعزام دانشجو، مرحله ویزا می باشد. از جمله کارهایی که فرد باید در این مرحله انجام دهد عبارتند از :
اینستاگرام
تلگرام