چگونه چکیده مقاله بنویسیم

برای نویسنده ای که مقاله ای را می نگارد ،نوشتن چکیده ای برای آن مقاله ،به نظر کاری ساده و پیش پا افتاده می نماید .متأسفانه برخی نویسندگان مقالات، توجه لازم را به اهمیت چکیده نداشته ،برای نوشتن آن وقت لازم را صرف نمیکنند و هنگام ارائه مقاله به مجله ،صرفاً برای رفع تکلیف ،چند جمله ای را بدون صرف وقت لازم به روی کاغذ می آورند ؛در حالی که ،چکیده یک مقاله ،معرف مقاله و نویسنده ی مقاله است .در دنیای امروز که با انفجار اطلاعات مواجه ایم ،خواننده ،محقق ناچار به گزیده خوانی است و در این راه قطعاً ابتدا چکیده را می خواند و سپس تصمیم می گیرد اصل مقاله را بخواند یا نخواند ؛لذا لازم است نویسنده توجه کافی به نوشتن چکیده مبذول دارد و در صورت نیاز،برای این کار آموزش ببیند و به تمرین بپردازد زیرا که چکیده نویسی با نگارش معمولی فرق دارد و مستلزم آموزش و یادگیری است .
یک چکیده ،فهرستی از موضوعات مطرح شده در متن مقاله نیست ؛مقدمه هم نیست .چکیده انتخاب جملاتی از متن اصلی و کنار هم چیدن آنها هم نیست. چکیده باید ویژگیهایی داشته باشد که به برخی از آنها اشاره می کنیم : 

• یک چکیده خوب باید مختصر ،دقیق و واضح باشد .
• چکیده معمولاً از یک یا دو پاراگراف مستقل و منسجم تشکیل می شود .
• جمله های یک چکیده باید خبری باشند .
• جمله ها باید ساده باشند .در نوشتن چکیده ،مطلب مورد نظر را باید آسان و رسا بیان و ازبه کار بردن کلمات مبهم خودداری کرد.
• جمله های یک چکیده باید تا آنجا که ممکن است کوتاه باشند .جملات بلند ایجاد ابهام می کنند و وضوح چکیده را خدشه دار می سازند. 
• چکیده باید شامل کلید واژه ها و اصطلاحات فنی و علمی متن اصلی باشد .این کار،درک محتوای چکیده را برای متخصصان و تهیه فهرست موضوعی را برای مجلات چکیده تسهیل می کند و از آنجایی که امروزه ،خیره سازی و بازیابی اطلاعات به صورت الکترونیکی است ،استفاده از کلید واژه ها به جستجوگر کمک می کند سریعتر به موضوع مورد نظر خود برسد.
• یک چکیده ابداً اطلاعات جدیدی ارائه نمی دهد بلکه صرفاً خلاصه مقاله است .
• ساختار یک چکیده و یا به بیانی دیگر بخشهای مختلف یک چکیده تا حد زیادی به نوع متن اصلی وابسته است .

بخشهای اصلی یک چکیده :

• معرفی موضوع یا ارائه پیش زمینه در یک یا دو جمله 
• ارائه هدف دریک یا دو جمله 
• طرح یافته های اصلی در یک دو جمله 
• ارائه مهمترین نتیجه در یک جمله 

 خواننده یک چکیده تمام نما باید بعد از خواندن چکیده بتواند به آسانی به سؤالات زیر پاسخ دهد :

1. چرا این تحقیق را انجام داده اید ؟
2. چه کارکرده اید ؟
3. به چه یافته هایی رسیده اید ؟
4. کاربرد این یافته ها چیست ؟

اغلب مجلات در ابتدای مجله در بخش پذیرش مقالات به معیارهای مورد نظر خود از یک چکیده نیز اشاره می کنند .بهتر است قبل از آغاز چکیده نویسی این معیارها مطالعه شده ،مورد توجه قرار گیرد .
1. متن مقاله را با قصد چکیده نویسی دوباره بخوانید و به دنبال عناوین اطلاعات ارائه شده در مقاله باشید و آنها را به شکلی برجسته کنید (مثلاً با ماژیک فسفری آنها را مشخص کنید یا شروع و پایان آن را پرانتز بگذارید ).

• اگرخودتان نویسنده مقاله نیستید ،برای شروع ،به سراغ مقدمه و نتیجه بروید چون این دو قسمت بر نکات اصلی تأکید دارند.
• حتی الامکان این اطلاعات را به شکل یک سیاهه ی منظم بنویسید .برای این کار می توانید ازعنوان ها و زیرعنوان ها نیز استفاده کنید.
• فهرستی ازکلید واژه های متن اصلی تهیه کنید.

2. بدون نگاه کردن به متن اصلی ،اطلاعات بدست آمده از متن را به صورت یک پاراگراف منسجم پیش نویس کنید و در انجام این کار :

• صرفاً جملات کلیدی متن مقاله را رو نویسی نکنید.
• متکی به شیوه جمله بندی و واژگان متن اصلی نباشید ،اطلاعات را بابیانی جدید و با استفاده از جملات جدیدی بنویسید.
• تربیت ارائه اطلاعات رادر متن اصلی دنبال کنید و سعی کنید حتی الامکان تمامی کلید واژه ها را در چکیده بگنجانید .

3. پیش نویس خود را بازبینی کنید.

• اشکالات موجود در نظم (organization)چکیده را تصحیح کنید .
• از صحت ربط دهنده های دستوری اطمینان حاصل کنید .
• اطلاعات زائد را حذف کنید .
• اطلاعات مهم جا افتاده را اضافه کنید .
• واژه های زائد و ترکیبات طولانی را حذف کنید .سعی کنید در بیان منظور خود ،از حداقل واژه های ممکن استفاده کنید .
• اشکالات دستوری ،املایی و سجاوندی را تصحیح کنید.

4. متن نهایی چکیده را دوباره بخوانید و حتی الامکان از دوستی کارشناس بخواهید آن را بخواند و چنانچه نواقصی را مشاهده می کند ،صادقانه آنها را به شما یادآور شود.
با توجه به اينكه طيف خواننگان چكيده، وسيعتر است، سعي كنيد چكيده را قدري ساده تر از خود مقاله بنويسيد.

راههای ارتباطی با موسسه اشراق :
شماره تماس : 09149724933
ایمیل: isi.eshragh@gmail.com