جزئیات تغییرات مهم در سهمیه های کنکور

 آزمون های کشوری حدود سه دهه است که با انواع سهمیه ها و امتیازات مواجه هستند. فارغ از منشاء و علت تصویب سهمیه ها، تعدد آنها و امتیازات مختلف، فرآیند آزمون ها، انتخاب رشته و پذیرش افراد را پیچیده کرده است به صورتی که تنها در کنکور سراسری توضیح سهمیه قطب و ناحیه به اندازه یک مشاوره تحصیلی زمان می برد.

بررسی دفترچه های کنکور در دو بخش وزارت علوم و وزارت بهداشت نشان می دهد که همین تعدد و پیچیدگی موجب شده است که داوطلبان آزمون ها سردرگم شده و در بسیاری از موارد حتی افراد ذی نفع نتوانند از این سهمیه ها و امتیاز به درستی استفاده کنند.

در زمان کنکور سراسری به ویژه زمان انتخاب رشته یک راهنمای تصویری برای راحت تر کردن کار داوطلبان منتشر می شود که بر اساس آن هر داوطلب می تواند بر اساس شرایط خود، متقاضی یکی از سهمیه های مصوب مندرج در بندهای اعلام شده را انتخاب کند.

سهمیه مناطق کنکور سراسری:

شرکت کنندگان متقاضی سهمیه مناطق با توجه به ملاک های زیر جزو یکی از مناطق ۱، ۲ و ۳ محسوب می شوند:

الف) برای داوطلبان نظام آموزش جدید بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم)

ب) برای داوطلبان نظام ترمی واحدی و سالی واحدی آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان.

ج) برای داوطلبان نظام قدیم آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان.

گزینش بومی: نحوه تقسیم ظرفیت رشته های بومی به سهمیه های مختلف. هر رشته محل (یک رشته در یک دانشگاه)، ظرفیتی دارد که میان سهمیه های مختلف تقسیم می شود. در گزینش بومی، بخشی از ظرفیت هر رشته محل مخصوص داوطلبان بومی است.

رشته های موجود در دانشگاه ها به دو دسته کلی کشوری و بومی تقسیم می شوند که روش تقسیم ظرفیت آنها در بین سهمیه ها، مختلف است.

رشته های کشوری: رشته هایی هستند که در کل کشور، فقط در بعضی از دانشگاه ها وجود دارند. مانند رشته های بیوتکنولوژی یا باستان شناسی.

رشته های بومی: به جز رشته های کشوری، رشته های تحصیلی دوره های روزانه بر اساس میزان پراکندگی آنها در سطح کشور، به سه نوع رشته های استانی، ناحیه ای و قطبی تقسیم می شوند.

رشته های استانی: رشته هایی است که در بیشتر استان های کشور دایر است.

رشته های ناحیه ای: رشته هایی است که در بیشتر استان ها دایر نیست، ولی در چند استان کنار هم (که یک ناحیه را تشکیل می دهند) وجود دارند (مانند رشته های معماری، پزشکی و حقوق دوره روزانه.)

رشته های قطبی: رشته هایی است که در بیشتر ناحیه ها دایر نیست ولی در چند ناحیه کنار هم (که یک قطب را تشکیل می دهند) وجود دارند (مانند رشته های مهندسی صنایع، فیزیوتراپی و تاریخ دوره روزانه.)

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: در بخش الف ماده ۳ سهمیه های این لایحه آمده است: در آزمون سراسری برای پذیرش دانشجو در مقاطع کاردانی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری حرفه ای، سهمیه های پذیرش به صورت آزاد، مناطق (یک و دو و سه) و ایثارگران است.

در بخش الف ماده ۴ ظرفیت سهمیه نیز آمده است: ظرفیت هر کدرشته محل در آزمون سراسری در مجموع به میزان ۵۰ درصد به نسبت شرکت کنندگان به هر یک از مناطق (یک و دو و سه) و مابقی (۵۰ درصد) به صورت آزاد به تمامی داوطلبان متقاضی هر کدرشته محل اختصاص می یابد. 

به این ترتیب سهمیه بندی بومی، قطب، استانی و ناحیه ای از کنکور سراسری حذف شد و تنها بخش مناطق یک و دو و سه اعمال می شود و دیگر نیازی به محاسبه پیچیده برای اعمال سهمیه های بومی در نمره کنکور فرد نیست.

نمونه ای از تشریح فرآیند سهمیه های قطب و ناحیه در کنکور سراسری

سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا:

هر یک از داوطلبان متقاضی سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا می توانند بر اساس شرایط خود که در بندهای « الف » تا « ج » ذیل آمده است، متقاضی این سهمیه شوند:

الف) سهمیه رزمندگان: رزمندگانی که بر اساس ماده ۱ و تبصره های چهارگانه ماده مذکور در آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از تاریخ ۳۱ شهریور ۵۹ تا ۳۱ شهریور ۶۷ حداقل شش ماه متوالی یا متناوب داوطلبانه در مناطق عملیاتی جبهه های نبرد حق علیه باطل حضور داشته اند.

الف) سهمیه رزمندگان: آن دسته از کارکنان کادر ثابت، پیمانی و وظیفه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که علاوه بر میزان موظفی، از تاریخ ۳۱ شهریور ۵۹ تا ۳۱ شهریور ۶۷ حداقل ۶ ماه پیوسته و یا ۹ ماه ناپیوسته شرکت در عملیات به صورت داوطلبانه در خطوط مقدم حضور داشته اند.

ب) سـهمیه ایثارگران: «جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان،» «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان،» «آزادگان و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر» و همچنین «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه»

ج) سـهمیه خانواده شهدا: خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر شهید)

با توجه به تصویب «قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۶ - ۱۴۰۰) مصوب ۱۴ اسفند ۹۵ مجلس شورای اسلامی، ماده ۹۰ این قانون علاوه بر ماده ۷۰ «قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران» و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷ «قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت» در این آزمون اجرا و گزینش داوطلبان براساس این قوانین صورت می گیرد.

بر اساس قوانین فوق:

۱) ۲۵ درصد ظرفیت هر کدرشته محل به «همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر»، «آزادگان و همسر و فرزندان آنان»، «جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان» اختصاص دارد.

۲) پنج درصد ظرفیت هر کد رشته محل نیز به «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» اختصاص دارد.

طبق تبصره بند الف ماده ۹۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران توسط داوطلبان مشمول سهمیه فوق تکمیل نشود، خالی مانده آن، ابتدا به مشمولین سهمیه  ۵درصدی ایثارگران که شرایط و حدنصاب لازم را داشته باشند، تخصیص یافته و اگر باز هم این ظرفیت خالی ماند، مابقی آن به داوطلبان سهمیه آزاد اختصاص می یابد.

بر اساس قوانین مذکور حدنصاب نمره ایثارگران (اعم از ایثارگران مشمول ظرفیت ۲۵ درصدی و یا ۵ درصدی) ۷۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل و حدنصاب نمره رزمندگان ۷۵ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل است.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیه ها آمده است: در تمامی آزمون ها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص می یابد. تبصره ۲: در استفاده از سهمیه فوق اولویت با همسر و فرزندان شهدا، مفقود الاثران، جانبازان ۲۵ درصد به بالا و همسران و فرزندان ایشان، آزادگان و همسران و فرزندان ایشان، رزمندگان با شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه و جانبازان زیر ۲۵ درصد است.

در صورتی که این ظرفیت تکمیل نشود، خالی مانده ظرفیت به خانواده شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر)، همسر و فرزندان جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسران و فرزندان رزمندگان با شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه اختصاص می یابد و در صورت تکمیل این ظرفیت در هر کد رشته محل، سایر ایثارگران با داوطلبان غیر ایثارگر رقابت می کنند.

به این ترتیب یکی از تغییرات مهم این لایحه نسبت به سهمیه های موجود مازاد شدن آن است و همچنین تغییر حدنصاب آن است که حدنصاب مربوط به ایثارگران در تمامی آزمون ها ۸۵ درصد حدنصاب گزینش آزاد است. در گذشته این میزان حدنصاب ۷۰ تا ۷۵ درصد بود.

سهمیه بهیاران:

بهیاران دارنده دیپلم نظام قدیم و یا نظام جدید (کاردانش) مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش که به حرفه بهیاری اشتغال دارند، می توانند با تهیه گواهی لازم از سازمان متبوع و نگهداری آن نزد خود منحصراً برای ورود به رشته پرستاری از سهمیه بهیاران استفاده  کنند. این ظرفیت از سال ۹۷-۹۶ به مدت سه سال به میزان ۵ درصد ظرفیت در قالب ظرفیت های موجود، تمدید شده است. ســهمیه بهیاران در رشته پرستاری در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی محل اشتغال متقاضیان معتبر است.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که سهمیه بهیاری نیز در کنار سهمیه های بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیه های مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه های مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، حافظان قرآن، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.

سهمیه مناطق محروم در آزمون های کشوری

۱) براساس مصوبه کمیته مطالعات و برنامه ریزی آزمون سراسری ۲۱ فروردین ۱۳۷۲ حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت کد رشته محل های ناحیه ای، قطبی و کشوری دوره روزانه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی واقع در استان های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان به داوطلبان بومی این استانها اختصاص می یابد.

۲) براساس مصوبه سال ۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی، مبنی بر پذیرش ۳۰ درصد دانشجوی بومی از محل اصلاح قانون عدالت آموزشی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در راستای تربیت و تأمین نیروی انسانی بومی مورد نیاز مناطق محروم کشور، مصوبه مربوط را برای رشته های کلیه مقاطع گروه علوم پزشکی اجرا می کند.

۳) بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۶ به منظور تأمین نیروی متخصص استان های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان در رشته های مورد نیاز برحسب نظر استانداری های این استان ها و به تعداد ۵۰۰ نفر از داوطلبان بومی استان های مذکور در دانشگاه ها پذیرش می شوند. بدیهی است که پذیرش در این رشته ها به صورت آزاد و از بین داوطلبان بومی هر یک از استان های مذکور انجام می شود.

۴) سهمیه داوطلبان شهرستان های جنوب استان کرمان (جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، رودبار جنوب، قلعه گنج و منوجان) و شهرستان بشاگرد در استان هرمزگان؛ بر اساس مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی آزمون سراسری ۳ اردیبهشت ۱۳۸۸ داوطلبان بومی شهرستان های مذکور که حداقل ۲ شهر از ۴ شهر «محل اخذ مدرک تحصیلی سال آخر، محل اخذ مدرک تحصیلی سال ما قبل آخر، محل اخذ مدرک تحصیلی دو سال ماقبل آخر و محل تولد» آنها یکی از شهرهای فوق باشند، می توانند کد رشته های اختصاصی این شهرستان ها را انتخاب کنند.

۵) سهمیه داوطلبان شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان؛ در راستای اجرای مصوبه ۲۱ خرداد ۱۳۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر اختصاص سهمیه برای داوطلبان شهرستان ابوموسی،  ۴۰ درصد از ظرفیت پذیرش رشته های تحصیلی دانشگاه های استان هرمزگان، به این دسته از داوطلبان اختصاص دارد. البته کسب حدنصاب ۷۵ درصد گزینش آزاد الزامی است. ملاک بومی جهت استفاده از این سهمیه، سکونت مستمر به مدت  ۳سال در شهرستان ابوموسی است.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند ج ـ در تمامی آزمون‌ها برای تأمین نیاز مناطق محروم (کم برخوردار) با توجه به نیازسنجی‌های وزارتین، در صورت نیاز حداکثر ۵ درصد ظرفیت هر کد رشته محل به صورت مازاد بر ظرفیت، در دانشگاه‌های استان مربوطه اختصاص می‌یابد. در صورت عدم وجود رشته در همان استان، وزارتین می‌توانند در نزدیک‌ترین مؤسسه‌های واقع در استان‌های همجوار این ظرفیت را اختصاص دهند.

امتیاز تسهیلات نقل و انتقال فرزندان اعضای هیات علمی برای کنکور سراسری

بر اساس دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵ در تاریخ ۲۵ تیرماه ۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیئت علمی داوطلب برای انتقال باید ۹۰ درصد و برای تغییر رشته باید ۹۲.۵ درصد نمره آخرین نفر پذیرفته شده در سهمیه آزاد را کسب کند.

اعضای هیئت علمی وزارتخانه های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و اعضای هیئت علمی دانشگاه های وابسته به سایر وزارتخانه ها و نهادها، اعم از نظامی و غیرنظامی و همچنین موسسات غیرانتفاعی و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی می توانند از تسهیلات این بخشنامه استفاده کنند.

بر اساس این دستورالعمل پذیرفته شدگان آزمون سراسری می توانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاه های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحاً دانشگاه محل خدمت) عضو هیئت علمی و یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیک ترین شهر به محل خدمت عضو هیئت علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع، گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط اعلام شده انتقال یا تغییر رشته بدهند.

تغییر رشته و انتقال فقط به شهر دانشگاه محل خدمت عضو هیئت علمی و در صورت عدم وجود رشته به نزدیک ترین شهر به محل خدمت عضو هیئت علمی امکان پذیر است.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس ماده ۸ ـ مصوبه تسهیلات فرزندان اعضای هیئت علمی از زمان اجرای این قانون لغو می‌شود.

سهمیه داوطلبان آزمون سراسری در مناطق درگیر بلایای طبیعی

بر اساس مصوبه ۷ خرداد ۹۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اختصاص سهمیه به داوطلبان آزمون سراسری در مناطق درگیر بلایای طبیعی حداکثر ۵ درصد مجموع ظرفیت دوره روزانه دانشگاه های واقع در این استان ها به صورت مازاد بر ظرفیت در رشته های موردنیاز و پیشنهادی استانداری ها پس از تائید شورای سنجش و پذیرش دانشجو، به داوطلبانی که شهر یا بخش محل اقامت یا محل اخذ مدرک تحصیلی آنها درگیر بلایای طبیعی باشد، اختصاص داده می شود.

تاکنون این سهمیه به داوطلبان مناطق آسیب دیده از سیل و زلزله اختصاص داده شده و برای سال ۹۸ این سهمیه به داوطلبان مناطق سـیل زده اسـتان های خراسان شمالی، خوزستان، گلستان و لرستان و همچنین داوطلبان مناطق زلزله زده استان کرمانشاه به مدت سه سال و حداکثر تا آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ اجرا شد.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند ح سهمیه‌های مصوب برای بلایای طبیعی در آزمون سراسری مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی به قوت خود باقی است. این سهمیه به صورت مازاد بر ظرفیت توسط سازمان سنجش تخصیص داده می‌شود.

سهمیه های استعداد درخشان و برگزیدگان علمی

بر اساس مفاد آیین نامه پذیرش با آزمون استعدادهای درخشان در دوره های کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) و کارشناسی ارشد تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۳ شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تسهیلات برگزیدگان علمی دوره کارشناسی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی حداکثر تا یک سال تحصیلی پس از زمان دانش آموختگی و صرفاً برای یک بار شرکت در آزمون و کسب حدنصاب علمی حداقل ۹۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده اختصاص می یابد.

این تسهیلات به برگزیدگان رتبه های اول تا پانزدهم مرحله نهایی المپیادهای علمی دانشجویی، دانشجویان نمونه کشوری در دوره کارشناسی با معرفی سازمان امور دانشجویان، رتبه های اول تا سوم نهایی جشنواره های خوارزمی، جوان خوارزمی، رازی، ابن سینا و فارابی در دوره کارشناسی پیوسته یا ناپیوسته با مشارکت حداقل ۵۰ درصد در دستاورد حائز رتبه، دانش آموخته رتبه اول دوره کارشناسی پیوسته در بین دانشجویان هم رشته و هم ورودی و دانش آموخته رتبه اول دوره کارشناسی ناپیوسته در بین دانشجویان هم رشته و هم ورودی اختصاص می یابد.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند چ ـ در آزمون‌های کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی و نیز دستیاری گروه پزشکی و دامپزشکی حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین می‌شود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام می‌شود.

امتیاز حافظان کل قرآن مجید:

به منظور اجرای قانون اعطای مدرک کارشناسی و بالاتر به حافظان کل قرآن مجید مصوب سال ۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی حافظان کل قرآن مجید (دیپلم و زیر دیپلم) می توانستند با شرکت در کدرشته امتحانی ۱۱۱۱ آزمون کارشناسی ارشد از مزایای در نظر گرفته شده استفاده کنند.

معرفی شدگان دیپلم و زیر دیپلم و دارای حد نصاب که دارای مدرک تخصصی حفظ باشند جهت اخذ مدرک کارشناسی علوم قرآن و حدیث، گواهی معدل و ریز نمرات به مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور معرفی می شدند. دارندگان مدرک رسمی کارشناسی علوم قرآنی که دارای مدرک تخصصی حفظ هستند پس از شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و اعلام نتایج، طبق برنامه زمانبندی به دانشگاهها معرفی می شدند.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که سهمیه حافظان قرآن نیز در کنار سهمیه های بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیه های مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه های مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، بهیاری، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.

سهمیه مربیان در کنکور دکتری نیمه متمرکز

بر اساس قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب ۲۹ فروردین ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی ۱۰ درصد سهمیه مازاد بر ظرفیت (حداقل یک نفر) برای مربیان رسمی قطعی و یا رسمی آزمایشی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به شرط کسب حداقل ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد، اختصاص می یابد. حدنصاب نمره در تمامی مراحل آزمون لحاظ می شود.

مربیان دانشگاه آزاد اسلامی که واجد شرایط استفاده از سهمیه مربیان و قانون برقراری عدالت آموزشی هستند، در کدرشته محل های دانشگاه آزاد می توانند از سهمیه مذکور استفاده کنند که نحوه استفاده از آن در زمان انتخاب کدرشته محل های دانشگاه آزاد اسلامی، از طرف آن دانشگاه در دفترچه راهنمای دانشگاه مذکور اطلاع رسانی خواهد شد.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که در کنار سهمیه های بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیه های مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه های مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، بهیاری، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.

این لایحه مربوط به تمام آزمون های کشوری از جمله آزمون های کارشناسی ارشد ناپیوسته و آزمون دکتری تخصصی و دستیاری گروه علوم پزشکی است. در بخش علوم پزشکی آزمون های کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی و دستیاری تخصصی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی با توجه به تعداد بالای شرکت کننده از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

در کنکور کارشناسی ارشد (رشته های وابسته به وزارت بهداشت) نیز سه سهمیه با عنوان سهمیه های آزاد، رزمندگان و ایثارگران و استعداد درخشان عنوان شده است.

در این کنکور سهمیه استعداد درخشان (با آزمون ورودی و بدون آزمون ورودی) به صورت اضافه بر ظرفیت پذیرش بر اساس آیین نامه مربوطه است. سهمیه آزاد: داوطلبان فاقد سهمیه رزمندگان و ایثارگران هستند به عبارتی افرادی که متقاضی استفاده از سهمیه رزمندگان بسیجی و ایثارگران نیستند. و سهمیه رزمندگان و ایثارگران که شرح آن پیش از این گفته شد.

از همین رو بر اساس تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی بر اساس بند چ ـ در آزمون‌های کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی و نیز دستیاری گروه پزشکی و دامپزشکی حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین می‌شود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام می‌شود.

همچنین در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیه ها آمده است: در تمامی آزمون ها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص می یابد.

آزمون دکتری رشته های علوم پزشکی

در آزمون دکتری تخصصی و دکتری پژوهشی رشته های علوم پایه، بهداشت و تخصصی، داروسازی و دندانپزشکی نیز سهمیه های پذیرش در این آزمون با توجه به ابلاغ قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی به شرح زیر است:

۱) سهمیه آزاد: ۷۰ درصد ظرفیت متعلق به سهمیه آزاد است که همه داوطلبان در صورت داشتن حد نصاب می توانند از آن استفاده کنند.

۲)  سهمیه رزمندگان: مطابق ماده ۹۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۷۰ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت

۳) ۱۰ درصد مازاد بر ظرفیت هر رشته، برای اعضای هیئت علمی مربی رسمی دانشگاه های علوم پزشکی (حداقل یک نفر) منوط به کسب حداقل ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده اختصاص می یابد. توزیع واجدین شرایط در هر رشته، بین دانشگاه های پذیرنده و بر اساس نمره و انتخاب داوطلب خواهد بود. بطوری که افراد پذیرفته شده در هر دانشگاه حداقل یک نفر و حداکثر  ۱۰ درصد ظرفیت رشته آن دانشگاه باشند.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که قانون عدالت آموزشی و سهمیه مربیان لغو شده است.

همچنین درباره سهمیه ایثارگران همانطور که برای آزمون کارشناسی ارشد اعلام شده، در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیه ها آمده است: در تمامی آزمون ها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص می یابد.

 آزمون دستیاری رشته های تخصصی پزشکی از دیگر آزمون های مهم کشوری است که بر اساس این لایحه، در آزمون های دستیاری گروه علوم پزشکی سهمیه‌های پذیرش به صورت آزاد و ایثارگران است.

در آزمون دستیاری پزشکی اکنون سهمیه های سھمیه رزمندگان و ایثارگران، سهمیه مناطق محروم ناشی از قانون برقراری عدالت آموزشی و سهمیه استعداد درخشان اعمال می شود.

۱) پذیرش با استفاده از سھمیه رزمندگان و ایثارگران با رعایت قوانین و مقررات موضوعه در ظرفیت حداکثر به میزان ۳۰ درصد ظرفیت در ھر رشته- محل انجام خواھد شد.

۲) براسـاس قانون برقراری عدالت آموزشی مصـوب مجلس شورای اسلامی و اصـلاحیه ماده ۳ آن ۳۰ درصد ظرفیت دانشگاه ھای علوم پزشکی ١٠ قطب آمایشی (کلان منطقه) کشور در رشته ھای مورد نیاز به متقاضیان واجد شرایط پذیرش استفاده از سھمیه مناطق محروم، متناسب با نیاز استانھا و در چھارچوب نظام سطح بندی تعلق می یابد.

۳) داوطلبان مشمول استفاده از قانون تسھیل ادامه تحصیل دانشجویان ممتاز و استعداد درخشان در آزمون دستیار تخصصی توسط شورای منتخب دانشگاه محل تحصیل متشکل از نمایندگان معاونت ھای آموزشی، پژوهشی، دانشجویی و فرهنگی و نیز رئیس دفتر استعدادھای درخشان ھمان دانشگاه تایید شده معرفی می شوند.

۴) سهمیه آزاد: داوطلب پذیرش به صورت آزاد مجاز به پذیرش در سھمیه ھای جانبازان، رزمندگان و ایثارگران و نیز سھمیه مناطق محروم نیستند.

تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که قانون عدالت آموزشی لغو شده است. حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین می‌شود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام می‌شود.

همچنین درباره سهمیه ایثارگران همانطور که برای آزمون کارشناسی ارشد اعلام شده، در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیه ها آمده است: در تمامی آزمون ها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص می یابد.

همچنین سهمیه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص المپیادهای دانش‌آموزی جهانی به قوت خود باقی است و پذیرش در هر کد رشته محل توسط سازمان انجام می‌شود.

از میان سهمیه ها، سهمیه بومی گزینی و بخشی از سهمیه مناطق محروم، امتیاز تسهیلات فرزندان هیئت علمی، سهمیه داوطلبان مناطق آسیب دیده بلایای طبیعی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، بخشی از سهمیه مناطق محروم (قانون عدالت آموزشی)، سهمیه ایثارگران، سهمیه مربیان، امتیاز حافظان قرآن مجید مصوب مجلس شورای اسلامی است.

همچنین سهمیه مناطق محروم استان های کرمان و هرمزگان و بخشی از مناطق محروم مصوب کمیته مطالعات و برنامه ریزی آزمون سراسری و مصوبه تسهیلات به برگزیدگان علمی و استعدادهای درخشان مصوب وزارت بهداشت و وزارت علوم هستند.