مجلات جعلی یا به عبارتی مجلات نامعتبر و فیک به مجلاتی گفته می شود که علی رغم اینکه اسم مجله در نمایه های معتبر موجود می باشد اما یا وب سایتی از آن وجود ندارد و یا اینکه در یک وب سایت دیگری توسط جاعلان مدیریت می‌گردد که البته معمولا بیشترین تعداد مجلاتی که جعلی می شوند مجلات با رتبه های علمی بسیار بالا می باشد.

متاسفانه با پیشرفت روز افزون علوم و شبکه های سایبری، کلاهبرداری به روش نوین نیز انجام می پذیرد و روز به روز کلاهبرداری از طریق مجلات جعلی یا مجلات تقلبی هر روز بیشتر می‍شود و افراد سودجو در سراسر دنیا با جعل نام مجلات معتبر و دریافت مبالغی جهت چاپ مقالات علمی اقدام به سوء استفاده از محققان می نمایند لذا بایستی همواره مراقب افراد سودجو که همیشه در کمین هستند، باشیم.

هدف جعل کنندگان چیست؟

هدف جعل کنندگان این نوع مجلات دریافت هزینه‌های بالا از نویسندگان می باشد که در تلاشند مقالاتشان را در کمترین زمان ممکن در بهترین مجلات دنیا چاپ نمایند که این امر خود جای بسی تامل دارد. اگر واقع گرا باشیم درمی‌یابیم که به هیچ عنوان مقدور نمی باشد تا یک مقاله ی کم کیفیت یا حتی متوسط در یک مجله ی سطح بالا پذیرش شود، پس بجای اینکه دنبال یک راه فرعی و چاپ در یک بازه ی زمانی کمتر و در یک مجله ی معتبر با ایمپکت بسیار بالا باشیم (که تقریبا محال است) انتظار خودمان را مقداری پایین بیاوریم و تلاش کنیم بجای اینکه مقالات خود را در مجلات جعلی یا مجلات تقلبی چاپ کنیم، آن را در یک مجله ای که در حد و اندازه ی مقاله ی ما می باشد، چاپ شود.

پس باید در نظر داشته باشیم که مجلات جعلی یا مجلات تقلبی، مجلاتی هستند که هیچ زمینه علمی ندارد و صرفاً اقدام به انتشار مقالات علمی با عنوان یک نشریه می نماید و تقریباً هر مقاله ای حتی به صورت غیر علمی را نیز منتشر می نماید. در این نوع مجلات چندین مسئله به کرات دیده می شود که از جمله ی آنها می توان به تنوع نویسندگان از یک کشور خاص مخصوصا نویسندگان ایرانی, آرشیوسازی با استفاده از مقالات دیگر مجلات، جدید بودن دامنه ی این نوع مجلات می باشند. البته صرفا این چند مورد جهت شناسایی مجلات جعلی یا مجلات تقلبی کافی نمی باشد و همیشه متاسفانه جاعلان این نوع مجلات همیشه یک قدم از نویسندگان جلوتر می باشند.

اما اینکه چرا مجلات جعلی ایجاد شده اند؟

بنظر می رسد یکی از دلایل ایجاد مجلات جعلی یا مجلات تقلبی در ایران، خود  نویسندگان داخلی می باشند که در واقع سختگیری هایی از طرف نظام آموزشی کشور جهت پذیرش و چاپ یا در مجلات JCR یا مجلات داخلی دارند که این موضوع یکی از شروط اصلی و اساسی دفاع پایان نامه دکتری می باشد. اما آنچه مبرهن است این است که برای بخش اول مجلات یعنی مجلات علمی پژوهشی داخلی معمولا عرضه و تقاضا هم خوانی ندارد لذا بخاطر اینکه تعداد متقاضیان برای این نوع مجلات بسیار زیاد می باشد اما از طرفی تعداد مجلات نیز محدود می باشد پس چاپ در این نوع مجلات به یک آرزو برای بسیاری از دانشجویان که سال ها در انتظار دفاع در مقطع دکتری می باشند بدل شده است پس آنها چاره ای جز مجلات نوع دوم ندارند. اما حقیقتا بعضا کیفیت مقالات نیز آنطور که باید و شاید مناسب برای مجلات JCR واقعی نمی باشد پس همیشه دنبال یک راه فرعی دیگری هستند، که جعل کنندگان از این احساس نیاز نویسندگان سوء استفاده کرده و جهت رسیدن به مبالغ هنگفت این نوع مجلات را راه اندازی می کنند.

راه چاره چیست؟

از دیدگاه کارشناسان موسسه پژوهشی تحقیقاتی اشراق، بهتر است مدیران محترم وزارتین مقداری واقع‌‌گرایانه رفتار نمایند تا باعث رشد روزانه مجلات جعلی نگردند. زیرا این امر باعث می گردد تا با ترفندهای مختلف هر روز جاعلان با نام های جدیدی در حال راه اندازی سایت های مختلفی باشند. زیرا این توقعات باعث می گردد تا دانشجویان جهت دریافت مدرک دکتری بازیچه ی چنین مجلات جعلی و تقلبی شوند. راه دومی هم وجود دارد و آن اینست که نسبت عرضه و تقاضا را در مجلات علمی پژوهشی داخلی متناسب کنند تا همیشه دنبال جعل کنندگان مجلات نباشند و چنین مجلات و انسان هایی خود بخود از بین بروند لذا تا مادامی‌که این رویه در وزراتین وجود داشته باشد باید منتظر مجلات جعلی و فیک باشیم که صرفا اساتید و دانشجویان گرانقدر بخاطر آن هم متضرر مالی و هم معنوی می شوند.