اغلب در دوره های تحصیل خود در تمامی مواقع خواسته یا ناخواسته دچار سرقت ادبی (plagiarism) می شویم در تحقیق های مختلفی که انجام می دهیم و یا در مقاله نویسی های مختلف برای مدارس پایان نامه ارشد دکتری انجام داده ایم برای اینکه دچار سرقت ادبی نشویم باید لیست کاملی از اطلاعات نویسنده یا صاحب ایده را، در پایان نوشته‌ی خود تحت عنوان منابع تحقیق، درج نمایید. به این عمل در اصلاح رفرنس نویسی یا ارجاع دهی می نامند.

روش رفرنس نویسی ﺷﯿﮑﺎﮔﻮ

“ﺷﯿﻮهﻧﺎﻣﮥ ﺷﯿﮑﺎﮔﻮ” استناداتی برای ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ می باشد که در داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﮑﺎﮔﻮ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﺪوﯾﻦ شده است اکثرا در رشته های ادﺑﯿﺎت، ﺗﺎرﯾﺦ و ﻫﻨﺮکاربرد دارد. در این روش اﺳﺘﻨﺎد را می توان ﺑﺮونﻣﺘﻨﯽ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت درونﻣﺘﻨﯽ استفاده نمود.روش رفرنس نویسی شیکاگو قدمتی بیش از یک قرن دارد و پانزدهمین ویرایش آن در سال 2003 مورد بررسی قرار گرفته این روش به تفصیل به معرفی نظامهای استناد پرداخته است.

نكات مهم ارجاع دهي به روش شیکاگو:

1. اختصارات:در فهرست منابع آثار انگلیسی عبارتهایی مانند "edited by" یا " "translated by معمولاً به صورت "ed." یا "trans." خلاصه می شوند.این اختصارات اگر پس از نقطه بیایند، حرف اول آنها بزرگ نوشته می شود. نام ماههای میلادی همراه با استنادهای نشریه های علمی انگلیسی نیز ممکن است خلاصه تر شوند.

2. نظم مدخلها(یک نویسنده در برابر چند نویسنده): مدخلی با یک نویسنده پیش از مدخلی با چند نویسنده قرار می گیرد که با نامی واحد شروع می نمایند و تنها نام نویسنده اول معکوس می شود.

3. نویسنده ای با نویسندگان همکار متفاوت:مدخل های پشت سرهم با دو یا چند نویسنده که در آنها تنها نام نویسنده اول یکسان می باشند، بر اساس حروف الفبای نام خانوادگی نویسندگان همکار، صرف نظر از تعداد نویسندگان مرتب می شوند.

4. خط تیره بلند سه تایی برای نامهای تکراری در فهرست منابع

یک نام تکراری: برای مدخلهای متوالی ای که نویسند(گان)، ویراستار(ان)، مترجم(ان)، یا گردآورنده(گان) مشابهی دارند، یک خط تیره بلند سه تایی که با یک نقطه یا یک ویرگول دنبال می شود، جایگزین نام(ها) پس از اولین ظهور آنها در فهرست منابع می گردد.
پیش از یک نام تکراری: برای دو یا چند نویسنده، ویراستار، مترجم، یا گردآورنده مشابه، یک خط تیره بلند سه تایی به جای نام نویسنده(گان) قرار می گیرد و مدخلها مانند پیش فهرست می شوند.
ترتیب زمانی: در استفاده از خط تیره سه تایی مدخلهخا به ترتیب زمانی بر اساس سال انتشار و نه بر اساس حروف الفبای مرتب می شوند.

5. عنوان

عنوان اصلی و فرعی کتابها ایتالیک می شوند.
بزرگ نویسی عنوان های انگلیسی به سبک تیتر:در سبک تیتر حرف اول همه ی واژه های عنوان و عنوان فرعی به جز حروف تعریف و اضافه، مانند تیتر روزنامه های انگلیسی زبان بزرگ نویس می شوند.حروف تعریف اگر در ابتدای جمله قرار گیرند، بزرگ نویسی می شوند.
بزرگ نویسی به سبک جمله:در سبک جمله که در فهرست منابع رایج است، تنها حرف اول واژه اول در یک عنوان یا یک عنوان فرعی و هر نام خاص دیگر مانند جمله های انگلیسی بزرگ نویسی می شوند.
تاریخ در عنوان:در مواردی ک تاریخهای موجود در عنوان با حروف اضافه شروع نشده باشند( برای نمونه، "از 1920 تا 1945")، از ویرگول جداکننده استفاده می شود. تاریخهای موجود در عنوان که با حروف اضافه شده باشند در دنباله عنوان می آیند.
عنوان در عنوان:گاهی عنوان پاره ای از آثار، خود دربردارنده عنوانهای بلند یا کوتاه هستند.چنین عنوانهایی نیز درون عنوان اصلی به صورت ایتالیک و داخل علامت نقل قول برای آثار انگلیسی و گیومه برای اثار فارسی آورده می شود.
فروست: تعدادی اثر کهاز نظر موضوع یا دیگر جنبه ها با هم ارتباط دارند و به دنبال هم و با یک شکل و عنوان عمومی و یک شماره سریال از سوی یک ناشر منتشر می شوند.
عنوان، شماره، و ویراستار(ان) فروست: عنوان یک فروست در فهرست منابع به سبک تیتر بدون گیومه یا پرانتز و با حروف صاف بزرگ نویسی می شوند.ویراستار فروست معمولاً حذف می شود.شماره در صورت وجود، پس از عنوان فروست و بدون هیچ ویگرگول جداکننده ای می آید.

6. استناد به شکل و جدول ها:ارجاع به شکلها و جدولها ی یک اثر تنها در استنادهای درون متنی و نه در فهرست منابع صورت می گیرد.شماره صفحه در صورت وجود، مقدم بر شماره تصویر می اید و یک ویرگول بین آنها قرار می گیرد.برای استناد به شکلها و جدولها در آثار فارسی عنوان کامل انها استفاده می شود.

7. استناد به روزنامه ها:عناصر استنااد به نام نویسنده در صورت وجود و تیتر یا عنوان ستون در یک روزنامه بسیار شبیه عناصر مشابه آنها در نشریات است.ماه، روز، و سال عناصر استناد به روزنامه ها به شمار می روند.

8. استناد به نقدها:در استناد به نقدها، عناصر به این ترتیب آورده می شوند: نام منتقد ( اگر نقد امضا شده باشد)؛ عنوان نقد در صورت وجود ( تیتر تنها در صورتی ذکر می شود که برای مکان یابی لازم باشد)؛ عبارت "reviw of" برای نقدها ی انگلیسی و واژه ی "نقدی بر" برای نقدهای فارسی که با نام اثر نقد شده و نویسنده، گردآورنده، یا سرپرست نقد دنبال می شود؛ مکان و تاریخ نقد؛ و در پایان نام نشریه ادواری ای که نقد در آن ارائه شده است.نقد درفهرست منابع بر اساس حروف الفبای نام منتقد یا اگر به فردی منتسب نباشد بر اساس "reviw of" برای آثار انگلیسی و "نقدی بر" برای آثار فارسی مرتب می شود.
مصاحبه های منتشر نشده. به مصاحبه های منتشر نشده بیشتر در متن استناد می شود.هرچند که این گونه مصاحبه ها گاهی در فهرست منابع نیز ارائه می شود.استنادها باید شامل این اقلام باشند: نام شخص مصاحبه شونده و مصاحبه کننده؛ اطلاعاتی مختصر برا ی شناسایی (اگر مناسب باشد)؛ مکان یا تاریخ مصاحبه یا هر دو (در صورت آگاهی از آنها)؛ و اگر نوار صدا یا دست نوشته ای از مصاحبه موجودباشد، جایی که بتوان آن را یافت.

9. ارتباطات شخصی: استناد به مکالمه های رو در رو یا تلفنی، نامه ها، نامه های الکترونیکی، و مانند آنها که نویسنده ای دریافت کرده است؛ معمولاً در متن استناد می شود.

نوشته ها شخصی، اطلاعات منتشر نشده، و مانند آنها: در استناد رون متنی به چنین آثاری پس از نام(های) شخص(اشخاص) مربوط به اطلاعات و علامت ویرگول، عبارتهای ""personal communication، "pers.comm."، و مانند آنها برای آثار انگلیسی و "نوشته های شخصی" یا " اطلاعات منتشر نشده" و مانند آنها برای آثار فارسی می آیند.
پایان نامه ها و رساله ها: نوع پایان نامه و رساله و نام دانشگاه پس از عنوان ذکر می شوند.برای این نوع مدارک افزودن واژه "Unpublished" در انگلیسی و عبارت " منتشر نشده " در فارسی ضرورتی ندارد.
سخنرانیها، مقاله های ارائه شده در همایشها، و مانند آنها: تاریخ،موسسه برگزارکننده یا حمایت کننده، و مکان همایشی که در آن سخنرانی انجام یا مقاله ارائه شده است به دنبال عنوان می آیند.با مقاله هایی ک در قالب مجموعه مقاله همایشها منتشر می شوند، مانند فصلی از یک کتاب رفتار می شود.
قراردادهای خصوصی، وصیت نام ها، و مانند آنها: به مدارک خصوصی به ندرت در فهرست منابع استناد می شود و بهتر است در متن (مانند جرج ویلسن در وصیت نامه اش به تاریخ 20 ژانویه 1976 دستور داد...) به آنها اشاره گردد.
نسخه های خطی و دست نویس: مناسب ترین شیوه استناد به آرشیوها، به روش به کار رفته برای مقاله های شخصی و دیگر دست نوشته های تاریخی شبیه است.

10. گونه های ویژه مراجع

آثار مرجع: به کتابهای مرجع مشهور مانند واژه نامه ها و دانش نامه ها ی شناخته شده در متن استاد می شود.به این معنا که ذکر اطلاعات کتاب شناختی اثر در فهرست منابع ضروری نیست.برای استناد درون متنی به این گونه آثار اطلاعات مربوط به وضعیت نشر اغلب حذف می شود و تنها ویرایش اثر، اگر نخستین ویرایش نباشد، ذکر می شود.به آثار مراجعی که محتوای آنها در قالب بخشهای مستقل و به ترتیب الفبایی عنوان بخشها مرتب شده است، با شاره به بخش، و نه جلد یا شماره صفحه، استناد می شود.قبل از اشاره به یک بخش، اختصار "s.v." برای یک مورد و "s.vv." برای چند مورد برا یاثار انگلیسی و عبارت "زیر مدخل" و "زیر مدخلهای" به ترتیب برای یک یا چند مورد برای آثار فارسی دنبال می شود.
آثار مراجع پیوسته: نسخه های پیوسته دانش نامه ها، دائماً در حال روزآمدسازی هستند و بنابراین باید به عنوان پایگاههای اطلاعات و نه آثا ر مرجع استاندارد با شماره ویرایشهای استناندارد در نظر گرفته شود.به همین دلیل ذکر تاریخ دسترسی همرا با "یو.آر.ال" الزلمی است.
کاتالوگ نمایشگاه: در استناد مانند کتاب با آن رفتار می شود.
جزوه ها، گزارشها، و مانند آنها. جزوه ها، گزارشهای سازمانی،بروشورها، و دیگر آثار مجزا و مستقل ااساً مانند کتاب قلمداد می شوند.
خدمات آزادبرگ: در استناد مانند کتاب با آن رفتار می شود.
قرآن و دیگر کتابهای مقدس: قرآن. استناد به قران کریم، اگر لازم نیست که به نسخه خاصی از آن اشاره شود، تنها در درون متن و با استناد درون متنی به شماره سوره(ها) و آیه(ها) و بدون ذکر شماره صفحه صورت می گیرد.در صورتی که لازم است به نسخه خاصی از آن استناد شود، ذکر مواردی مانند مترجم، سال انتشار، و در صورت لزوم خط آن ضروری است.
مواد دیداری- شنیداری: استناد با آنها بیشتر در متن صورت می گیرد و فهرست آنها در زیر عناوینی مانند " آثار صوتی" گروه بندی می شوند.مستندسازی یک اثر دیداری- شنیداری معمولا شامل این اقلام است:نام آهنگساز، نویسنده، خواننده، یا فردی که مسئولیت اصلی محتوا را عهده دار است؛ عنوان به شکل ایتالیک؛ نام شرکت ضبط کننده یا ناشر اثر؛ شماره شناسایی اثر؛ و نوع رسانه( لوح فشرده، نوار صدا، فایل دیداری- شنیداری، و...).تاریخ همراه با حقوق پدیدآورنده، تاریخ تولید، یا هردو، تعداد لوحهای یک آلبوم،"یو.آر.ال"، و اندازه فایل دیداری- شنیداری و دیگر اطلاعات نیز ممکن است ذکر شود.

11. لوحهای فشرده و "دی. وی. دی ها"

تشابه با آثار چاپی. در استناد به آثار منتشر شده روی لوح فشرده مانند آثار چاپی رفتار می شود.محل انتشار و تاریخ به جز در موارد مربوط حذف می شود.
اسلایدها و بریده فیلمها. با اسلایدها و بریده فیلمها بسیار شبیه به آثار صوتی رفتار می شود.
"دی. وی. دی"هاو نوارهای ویدئویی. با آثار ویدئویی مانند کتای رفتار و نوع رسانه نیز به آنها افزوده می شود.
استناد برگرفته شده از منابع دیگر: "نقل در" استناد به اثری که از یک منبع دیگر برگرفته شده است، که معمولاً توصیه نمی شود؛ چون از نویسندگان انتظار می رود به آثاری استناد کنند که خود، انها را مطالعه و بررسی کرده اند. با این وجود، اگر اصل منبعی موجود یا در دسترس نویسنده نباشد یا به هر دلیلی نتوان به آن مراجعه کرد، هم اثر اصلی و هم منبع دوم که به آن استناد کرده است باید در فهرست منابع ذکر شود. در استناد به چنین آثاری نویسنده و تاریخ اصلی در استناد درون متنی استفاده می شود.
مدارک بخش عمومی:عناصر.استناد به مدارک عمومی چاپی باید دربرگیرنده عناصر مورد نیاز برای یافتن انها در یک فهرست کتابخانه، از جمله تمام یا برخی موارد زیر باشد.ترتیب این عناصر ممکن است بر اساس محتوای موضعی از اثری به اثر دیگر متفاوت باشد. احتیاط و عقل سلیم میزان اطلاعات موردنیاز خواننده را برای یافتن مواد اطلاعاتی تعیین می کند. در صورتي كه يك يا چند نويسنده مشخص چند پژوهش مرتبط در يك سال داشته باشد در متن براي ارجاع دهي از الف، ب، ج و... استفاده مي شود. در صورتي كه دو نويسنده با نام خانوادگي مشابه در يك سال وجود داشته باشد در متن علاوه بر نام خانوادگي از نام نيز استفاده مي شود.

چه مواردی در رفرنس دهی ذکر میشود

نویسنده (یا ویراستار، گردآورنده، یا مترجمی که به جای نویسنده قرار میگیرد) ، تاریخ انتشار اثر ، عنوان (و معمولاً عنوان فرعی که گاهی نیز حذف میشود).
محل نشر و ناشر برای کتابها و نام نشریه علمی برای مقاله ها، شماره جلد یا دوره، شماره (های) صفحه، و اغلب شماره نسخه نیز اضافه میشود.
برای مواد اطلاعاتی ای به جز منابع چاپی مانند آثار الکترونیکی یا مواد دیداری- شنیداری، رسانه ای که اثر با آن ارائه شده است نیز ذکر میشود.
برای آثار پیوسته، اطلاعات بازیابی شامل «یو. آر. ال» وگاهی که لازم باشد، تاریخ دسترسی هم ارائه میشوند.