سرقت ادبی چیست؟

در این نوع سرقت ادبی فرد موردنظر به‌طور کامل و عمدی به استفاده غیرقانونی از کل اثر یک فرد دیگر می‌پردازد و خود نیز مدعی می‌شود که آثار سایر نفرات را با نام خود انتشار داده است. این نوع سرقت ادبی درواقع دزدیدن مالکیت معنوی و فکری صاحب اثر هست. بسیاری از افراد سودجو که در قبال دریافت هزینه ایده‌ها یا مقاله‌های سایر افراد را می‌فروشند و از راه غیرقانونی به کسب درآمد می‌پردازند. این حالت از سرقت ادبی اگر شناسایی شود مجازات قانونی خواهد داشت.

سرقت ادبی منبع محور ابعاد مختلفی دارد که عدم رعایت هر کدام باعث گرفتار شدن در سرقت ادبی خواهد شد. اگر شما ارجاع دهی نادرستی از اثری که استفاده کرده اید انجام دهید و یا به صورت کامل تمامی مشخصات نویسنده را در منابع نیاورید همچنین اطلاعات و مشخصات غلطی از مشخصات نویسنده و یا آثار او بدهید نیز مشمول سرقت ادبی هستید. این مورد تا جایی اهمیت دارد که حتی اگر شما از دو اثر یک نویسنده در متن خود استفاده کنید اما تنها به یک اثر آن ارجاع دهید باز هم از مصادیق سرقت ادبی خواهد بود که باید مطلع باشید.

از آنجایی که مصادیق سرقت ادبی بسیار زیاد است بنابراین باید با تمامی این موارد آشنا باشید. سرقت ادبی از خود نیز یکی از موارد پیچیده ای است که باید در آن دقت کنید. فرض کنید شما مقالات و یا کتاب های زیادی را قبلا به چاپ رسانده اید و از محتوای آن ها در مقالات جدید خود استفاده کرده اید اگر ارجاع دهی مناسبی نداشته باشید سرقت ادبی از خود محسوب خواهد شد. همچنین اگر شما مقاله ای را قبلا در یک مجله چاپ کرده باشید و مجددا آن را برای مجله دیگری ارسال کنید در صورتی که این مورد را ذکر نکنید سرقت ادبی از خود انجام داده اید.

این نوع سرقت ادبی ممکن است به صورت غیر عمد و ناخواسته صورت گیرد ولی باز هم نمی تواند صورت مساله را پوشش دهد و از درصد خطای به وجود آمده کم کرد. سرقت ادبی تصادفی زمانی اتفاق می افتد که شما از آثار سایر نویسندگان استفاده کرده باشید اما فراموش کرده باشید تا ارجاع دهی انجام دهید و یا نقل قولی از او به کار برده اید که به صورت غیرعمد متوجه نشده اید که باید ارجاع دهی صورت گیرد. برای جلوگیری از بروز این حالت باید آگاهی خود را در خصوص نقل قول و رفرنس دهی افزایش دهید که به طور ناخواسته متهم به سرقت علمی نشوید.

سرقت ادبی موزاییکی برعکس سرقت ادبی تصادفی کاملا برنامه ریزی شده و با آگاهی کامل صورت می گیرد. در این نوع سرقت ادبی نویسنده آثار صاحب اثر را به تکه های مختلف تبدیل می کند و درست مانند موزاییک طوری از آثار دیگران استفاده می کند که حتی ممکن است صاحب اثر نیز متوجه این موضوع نشود. معمولا این نوع سرقت ادبی بیشتر در ایده ها و طرح های پژوهشی اتفاق می افتد و فرد متن و نوشته خود را آنچنان نگارش می کند که گویی صاحب اصلی ایده اوست و سپس آن ها را به طرز هوشمندانه کنار هم می چیند.

مفهوم سایه نویسی شاید یک مفهوم جدید و گنگ باشد. در این نوع از سرقت ادبی فرد دیگری مقاله یا پایان نامه ای را می نویسد و یک شخص دیگر آن را با نام خود انتشار می دهد حتی اگر این کار با رضایت کامل شخص و یا در ازای دریافت پول هم باشد باز هم یک کار غیر اخلاقی است و از مصادیق سرقت ادبی به شمار می آید. امروزه متاسفانه تعداد این نوع موسسات به دلیل افزایش تقاضای دانشجویان و پژوهشگران رو به افزایش است.

سرقت ادبی همکاری نیز به این شکل می باشد که یک مقاله را به صورت گروهی تهیه و تنظیم می کنند ولی در آخر به نام یک نفر ثبت شده و انتشار داده می شود. عکس این قضیه هم صادق هست یعنی ممکن است یک مقاله به نام چندین نفر ثبت شود که در هر دو صورت سرقت ادبی اتفاق افتاده است.