عصر روز جمعه 16 آذر ماه 1386میزگردی در کتابخانه ملی ایران برگزار شد تحت عنوان «ارتباط پیشرفت علمی جامعه و نمایه سازی بین المللی مقالات» . مباحث عمدتا حول و حوش ISI وISC دور می زد .
بیشتر مقالات علمی که توسط محققان ایرانی در ISI (مکانیسم نمایه سازی مقالات علمی در سطح بین المللی) به چاپ رسیده، فقط ٢ درصد در داخل کشور قابل استفاده است.دکتر محمد یلپانی، استاد رشته شیمی، در همایش و میزگرد «ارتباط پیشرفت علمی جامعه و نمایه سازی بین المللی مقالات» که با حضور معاون پژوهشی وزیر علوم و جمعی از متخصصان رشته های مختلف شیمی، مهندسی، کتابداری، علوم اجتماعی و فنی از دانشگاه های مختلف ایران و مسئولان پژوهشگاه اسناد و اطلاعات علمی ایران در محل کتابخانه ملی ایران برگزار شد، که موردتوجه حاظران نیز قرار گرفت، افزود: باید دید که آیا مقالات علمی ما در داخل کشور نیز قادر به حل مشکلات می باشد یا خیر. این در حالی است که طبق آمارهای موجود تنها ٢ درصد مقالات ISI ایران در داخل کشور قابل قبول است.
دکتر منصور کبکانیان، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این گردهمایی ٦ ساعته اظهار داشت: با موضوع سیستم های نمایه سازی بین المللی و از جمله ISI، برخوردهای رسانه ای صورت گرفته، در حالی که موضوع مذکور بسیار حساس و مهم است و نمی توان به سادگی از آن گذر کرد. ٢ سال پیش هم گردهمایی در این زمینه در دانشگاه تهران برگزار کردیم. همچنین در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی هم بحث تندی در این باره مطرح شد.شورا حتی درباره رتبه بندی دانشگاه های جهان و دلایل قرار نگرفتن دانشگاه های ایران در فهرست ٥٠٠ دانشگاه برتر جهان انتقادهایی به ما وارد کرد، حتی رهبر معظم انقلاب طی مکتوبی در قالب ١٣ تا ١٤ سوال دقیق از ما پرسیده اند که چرا چنین شده است، حتی شاخص ها را پرسیده اند و این سوال که آیا برخورد سیاسی شده است یا نه لذا می بینید موضوع از حساسیت بالایی برخوردار است.
در همین راستا نتایج رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام. دکتر کبکانیان گفت: من علاقه ای به رتبه بندی دانشگاه ها در داخل کشور ندارم، چون ابزاری حرفه ای نداریم و نظر غیر کارشناسانه دردی را دوا نمی کند. اما وقتی قضیه در سطح جهانی مطرح می شود متفاوت است براین اساس کشورهای اسلامی نیز نسبت به قرار نداشتن نام دانشگاه های جهان اسلام در فهرست جهانی گله مند هستند، بانک اسلامی در جده قول داده است به ٢٠ دانشگاه برتر جهان اسلام بودجه خوبی برای رقابت بین المللی اختصاص دهد.معاون پژوهشی وزارت علوم اضافه کرد: وقتی به مسئله ورود پیدا کردیم، دریافتیم که در خیلی از شاخص ها عقب هستیم. به عنوان مثال در رتبه بندی شانگهای، ٩٠ درصد شاخص ها همان شاخص های ISI است، به همین دلیل در ٢ همایش که با شرکت نمایندگان ٥٧ کشور اسلامی برگزار شده، درصدد برآمدیم تا شاخص های جدیدی مانند «معیارهای آموزشی و تاثیر دانشگاه ها بر صنعت» را در رتبه بندی ها وارد کنیم، ولی ٧٥ درصد ملاک های ارزیابی دانشگاه های جهان اسلام همان ملاک های بین المللی است.
وی از مسئولان میزگرد به طور اکید خواست تا به صورت شفاف به موضوع ISI و مسائل مرتبط با آن بپردازند و راهکار عملی پیشنهاد دهند، چرا که روسای قوای سه گانه نیز در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مورد از وی سوال می کنند و او نمی خواهد نظر فردی خود را اعلام کند.دکتر کبکانیان اضافه کرد: مجله ها و نشریات علمی- پژوهشی در ایران طی سال های اخیر از رشد کمی و کیفی خوبی برخوردار بوده است، حتی در حوزه علمیه قم نیز تحرک مثبتی در این زمینه صورت گرفته شد که باید از این فرصت ها برای تولید دانش استفاده کنیم.در ادامه، اعضای میزگرد که شامل متخصصان مختلف هست، به اظهارنظر و تبادل نظر پرداختند.از جمله اعضای میزگرد می توان به دکتر فاطمی، مدیر کل پشتیبانی و خدمات پژوهشی وزارت علوم، دکتر محمد علی زلفی گل عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، دکتر حسین غریبی از پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران و دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور اشاره کرد.
دکتر یلپانی، استاد رشته شیمی، متاسفانه محتوای مقاله های ارائه شده ایرانیان و اندیکس شده در ISI، در ارتباط با نیازهای جامعه نیست، گفت: «اخلاق علمی در چاپ مقاله ها رعایت نمی شود. متاسفانه بعضی مواقع اسم مقاله عوض و دوباره در جای دیگری چاپ می شود. هیچ یک از مقاله های تولید شده متاسفانه قابلیت تبدیل به صنعت را ندارد، مثلا بیشتر مقاله های شیمی ایران، نه در ایران و نه در خارج، استفاده صنعتی ندارد. ما در واقع فقط در آمار و عدد و رقم رشد کرده ایم.»
دکتر زلفی گل، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا در ادامه این گردهمایی افزود: «برای تولید ثروت از دانش هیچ راهکاری نداریم، تولید مقاله فقط یکی از شاخص های توسعه است، دانشگاه ها علاوه بر آموزش و پژوهش، باید مشکل گشای جامعه هم باشند بدون بودجه پژوهشی مناسب، مقاله تولید نمی شود. چرا اکثر پایان نامه های ما به چاپ مقاله یا کتاب منجر نمی شود در زمینه آموزش استاندارد داریم، اما در زمینه پژوهش خیر. ایجاد پایگاه های اطلاعات علمی ضرورتی انکارناپذیر است، هزار میلیارد تومان صرف بودجه پژوهش در یک سال می شود، اما مقاله های تولیدی به نحو صحیح نمایه سازی نمی شود، ISI یک شاخص است نباید آن را انکار کنیم. باید به فکر حل مشکلاتمان باشیم تا کار تکراری انجام ندهیم. تولید علم وابسته به تحصیلات تکمیلی است ١٨ سال تا تحقق سند چشم انداز وقت داریم، ما می توانیم در منطقه اول شویم.»
دکتر غریبی، از پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران با اشاره به این نکته مهم که ٩٠ درصد مقاله های علمی ISI به زبان انگلیسی است، تاکید کرد: «پس باید برای تولید علم، به تقویت پایه زبان انگلیسی در دانشگاه ها و نظام آموزشی بپردازیم. برای ارتقای ارتباطات علمی، باید سیستم «به اشتراک گذاری منابع» را راه اندازی کنیم. در واقع دانش و مهارت انسانی، سیاست های پژوهش و پشتیبانی از پژوهش ٣ رکن اصلی پیشرفت علمی است».
دکتر عصاره، از دانشگاه شهید چمران اهواز معتقد است:«برای رشد علمی، باید زمینه همکاری اندیشمندان ایرانی را با دیگر متفکران رشته های مرتبط در خارج از کشور فراهم کرد چرا که یکی از ملاک های ISI، همکاری بین المللی در تالیف و تدوین مقاله های علمی است. همچنین آثار نویسندگان مختلفی که در مقالات علمی مورد استناد قرار گرفته است شاخص مهمی در ISI محسوب می شود، هر قدر استناد مقاله های علمی به مجله های علمی بیشتر باشد، اعتبار یا ضریب تاثیر آن مجله ها بیشتر خواهد بود در حالی که بررسی نشان می دهد، بیشتر منابع و مآخذ مقاله های علمی تولید شده در ایران، کتاب ها و مقاله های داخلی است».
به گفته دکتر نوروزی، مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست های علمی کشور، به مولفه های اطلاعاتی رشد و توسعه علم، علم سنجی گفته می شود که شامل این موارد است: تعداد مقاله ها، پروانه های ثبت اختراع، نشریات علمی، قوانین مربوط به مرور زمان، انتشارات علمی، ساختار جریان گردش مدارک علمی و فرآیندهای استنادی.به تازگی فاکتور جدیدی به نام «پرستیژ فاکتور» جایگزین «فاکتور تاثیر» شده است. درباره مجله های «دسترسی آزاد» باید گفت هر مقاله بین ٥٠٠ تا ١٠٠٠ یورو برای ناشر هزینه دارد و بین ٣ تا ٥ هزار دلار از آن سود می برد بنابراین اگر قرار باشد «دسترسی آزاد و رایگان» به آن مقاله ها ایجاد شود، این پرسش ایجاد می شود که هزینه ناشر از کجا باید تامین شود. یکی از راهکارها، اخذ هزینه از خود نویسنده است که از او مطالبه ١٥ هزار یورو برای هر مقاله می کنند، اما راه دیگری هم وجود دارد و آن انتشار ٥٠٠ کلمه از مقاله به صورت رایگان است.در ادامه گردهمایی دکتر غریبی در نقد عملکرد ISC، پایگاه نمایه سازی مقاله های جهان اسلام گفت:« من با ISC مخالفم، جهان اسلام زبان های متفاوتی دارد، مالایی، عربی، فارسی، روسی و انگلیسی، چرا مقاله باید به زبان انگلیسی نمایه شود، در حالی که حتی در خود ISIهم زبان فارسی قابلیت ایندکس شدن دارد.»در همین رابطه دکتر حری، استاد رشته کتابداری و علوم اطلاع رسانی، اظهار داشت:« اگر چکیده مقاله های نشریات علمی به انگلیسی تبدیل نشود و انتشار عمومی نیابد، قابل استناد و ردیابی نیست. در این صورت، مقالات ژورنال های علمی به مطالب روزنامه رسمی تبدیل می شود که فقط برای درج در پرونده پرسنلی استادان در بایگانی دانشگاه ها به درد می خورد»
-«وب سایت نشریات علمی ایران دارای آرشیو قوی نیست».
-«اسامی ژورنال های فارسی مشکل دارد مثلا در دانشگاه تهران «journal of scienc» داریم که با مجلات مشابه خارجی همنام است».
- چین، بهترین آثار فیزیک دانان خود را انتخاب و بعد از ترجمه در مجله دیگری به نام «فیزیک در چین» منتشر می کند، می توان این تجربه را در ایران نیز استفاده کرد.
- «مقاله های همین «journal of science» دانشگاه تهران در کدام ژورنال یا پایگاه استنادی ایران، مورد استناد قرار گرفته است»
- «مسئله میلادی کردن تاریخ ما هم یک مشکل است که باید در تبدیل مقاله های علمی به زبان انگلیسی به آن توجه شود.»
- «از ١٥٠٠ نشریه منتشر شده در ایران ٣٨٠ نشریه علمی- پژوهشی یا علمی- ترویجی است و از این میان ٢٧٠ نشریه تحت نظر وزارت علوم و ١٠٨ نشریه تحت نظر وزارت بهداشت است.»
-«طبق تحقیقی که در دانشکده فنی دانشگاه تهران شده است، تا ٢ سال پیش کمتر از ٢٠ درصد دانشجویان ISI را می شناختند، هم اکنون این رقم به ٥٠ درصد رسیده است ولی باز هم فقط ١٠ درصد از آن ها روش استفاده از ابزار ISI را بلدند».
- «ISIابزاری است برای این که نسبت به تحقیقات دیگران اطلاع پیدا کنیم و چرخ چاه را دوباره اختراع نکنیم»
-«وزارت علوم هر ساله مبلغ سنگینی بابت عضویت در سیستم استفاده از ابزار ISI پرداخت می کند، ولی استفاده مناسب از این ابزار در دانشگاه ها نمی شود.»
-« باید دید آیا مقاله های علمی ما، در ساختار مشکلات کشور هم حل مشکل می کند. برخی استادان رشته های برق و شیمی می گویند فقط ٢ درصد این مقاله ها در ایران قابل استفاده است، یعنی ما با تولید مقاله های شیمی و انتشار در ISI به رشد علمی غرب کمک می کنیم».
موسسه علمی پژوهشی اشراق با بیش از 5 سال سابقه در زمینه چاپ مقالات در نشریات معتبر با ضریب تاثیر مثبت همواره با ارائه خدمات حرفه ای و تخصصی و مشاوره های تخصصی رایگان در خدمت پژوهشگران بزرگوار است.
موسسه اشراق حاصل تلاش پژوهشگران و محققین برای چاپ مقالات ارزشمند خود در مجلات مورد تایید وزارت علوم را هموار می سازد و خدمات ترجمه، فرمت بندی و مشاوره را ارائه میدهند تا پژوهشگران بتوانند مقالات خود را در مجلات مورد تایید وزارت علوم چاپ کنند.
برای ثبت سفارش میتوانید با کارشناسان موسسه تماس حاصل نمایید و از مشاوره آنها بهره مند شوید و یا درخواست خود را از طریق ایمیل isiisc2011@gmail.com ارسال نمایید تا مشاور های مورد نیاز برای شما ارائه شود.
اینستاگرام
تلگرام