نوشتن منابع در مقالات علمی یکی از مهمترین بخشهای نگارش علمی است. منابع در مقالات علمی به دو روش اصلی استناد میشوند: روش شمارهای و روش سالی. هر کدام از این روشها قواعد و ضوابط خاص خود را دارند که رعایت آنها به درستی استناد به منابع کمک میکند. در این مطلب، به توضیح کامل این دو روش به همراه نحوه نگارش مراجع در بخش "منابع" پرداخته خواهد شد.
نوشتن منابع در مقالات علمی یک بخش مهم از فرآیند تحقیق و نوشتن است که به خوانندگان کمک میکند تا به منابع اصلی دسترسی پیدا کنند و اعتبار کار نویسنده را افزایش میدهد. در اینجا برخی روشهای کلیدی برای نوشتن منابع آورده شده است:
هر رشته معمولاً دارای سبک خاصی برای نوشتن منابع است. پایبندی به یک سبک ضروری است. این سبکها شامل فرمتهای مشخصی برای ارجاع به کتابها، مقالات، وبسایتها و دیگر منابع هستند.
اطمینان حاصل کنید که تمام اطلاعات مورد نیاز برای شناسایی منبع به درستی نوشته شدهاند. این شامل نام نویسنده، عنوان، تاریخ انتشار، ناشر، و در صورت نیاز، شماره جلد و صفحه است.
منابع معمولاً بر اساس الفبا (روش سالی-هاروارد) یا ترتیب شمارهگذاری (روش شمارهای-ونکوور) شماره نوشته میشوند. اطمینان حاصل کنید که ترتیب انتخابیتان سازگار با محتوای مقاله و منطقی باشد.
ابزارهایی مانند EndNote، Zotero یا Mendeley میتوانند در جمعآوری و فرمتبندی منابع کمک کنند. این برنامهها این امکان را میدهند که به راحتی منابع را مدیریت کنید.
فقط به منابع معتبر و مرتبط با موضوع خود ارجاع دهید. این کار به اعتبار مقالهتان افزوده و به خوانندگان کمک میکند تا اطلاعات دقیقتری کسب کنند.
اگر از اطلاعات خاص یا جملات خاصی استفاده میکنید، آنها را به درستی نقلقول کنید و منبع آنها را ذکر کنید. این کار به جلوگیری از سرقت ادبی کمک میکند.
قبل از ارسال مقاله، منابع را دوباره بررسی کنید تا مطمئن شوید که همه اطلاعات صحیح و کامل هستند و هیچ منبعی فراموش نشده است.
با رعایت این روشها، میتوانید منابع خود را به شیوهای مؤثر و حرفهای بنویسید. انتخاب فرمت مناسب برای رفرنسدهی بستگی به حوزه مطالعه و الزامات انتشارات دارد. هر فرمت قواعد خاص خود را دارد که باید به دقت رعایت شود تا دقت و اعتبار کار پژوهشی حفظ شود. رایجترین روشهای رفرنسدهی عبارتند از:
APA (American Psychological Association):
استفاده در علوم اجتماعی و رفتاری.
شامل نام نویسنده، تاریخ، عنوان و منبع.
MLA (Modern Language Association):
مناسب برای ادبیات و هنر.
شامل نام نویسنده، عنوان، و اطلاعات نشر.
Chicago:
استفاده در تاریخ و علوم انسانی.
دو سیستم: یادداشت و فهرست، و مؤلف-تاریخ.
Harvard:
رایج در علوم اجتماعی و طبیعی.
شامل نام نویسنده، تاریخ، عنوان و منبع.
Vancouver:
استفاده در علوم پزشکی.
سیستم عددی مشابه IEEE.
AMA (American Medical Association):
متداول در پزشکی و بهداشت.
شامل نام نویسنده، عنوان و اطلاعات نشر.
IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers):
کاربرد در مهندسی و علوم کامپیوتر.
سیستم عددی برای ارجاع به منابع.
روش شمارهای (Vancouver Style) یکی از پرکاربردترین شیوههای استناد به منابع در مقالات علمی است. در این روش، برای هر منبع در متن مقاله یک شماره اختصاص داده میشود. شمارهها به ترتیب ظاهر شدن در متن مقاله در داخل کروشه یا پرانتز قرار میگیرند و همان شمارهها برای ترتیب دهی فهرست منابع در پایان مقاله استفاده میشود.
اگر در متن نام نویسنده ذکر نشود، شماره منبع در انتهای جمله یا پاراگراف در داخل کروشه قرار میگیرد. به عنوان مثال:
جریان روان کننده در داخل ماده متخلخل تابع قانون دارسی است [12].
در صورتی که نام نویسنده در متن آمده باشد، شماره مرجع بلافاصله بعد از نام نویسنده و در داخل کروشه آورده میشود. برای مثال:
محمد و همکاران [15] نشان دادند که ...
اگر منبعی توسط بیش از دو نویسنده نوشته شده باشد، از عبارت "و همکاران" بعد از نام نویسنده اول استفاده میشود.
در روش شمارهای، اگر یک مرجع به دفعات در متن مقاله استناد شود، همان شماره مرجع اولیه مجدداً استفاده میشود. به این ترتیب نیازی به اختصاص شماره جدید برای استنادهای تکراری نیست.
زمانی که به چندین منبع پشت سر هم استناد میشود، از خط تیره برای نشان دادن شمارههای متوالی استفاده میشود. به عنوان مثال:
تحقیقات اخیر نشان میدهد که این موضوع در تحقیقات متعدد بررسی شده است [3, 5, 7-9].
در روش سالی (Harvard Style)، استناد به منابع به این صورت است که نام نویسنده و سال انتشار منبع در داخل پرانتز در انتهای جمله یا پاراگراف آورده میشود. در روش سالی، نیازی به ذکر شماره مرجع نیست و فهرست منابع بر اساس حروف الفبا تنظیم میشود.
اگر در جمله نام نویسنده ذکر نشده باشد، باید نام نویسنده و سال انتشار مرجع در انتهای جمله در داخل پرانتز قرار گیرد. برای مثال:
جریان روان کننده در داخل ماده متخلخل تابع قانون دارسی است (کامرون، 1976).
در صورتی که نام نویسنده در متن آمده باشد، تنها سال انتشار در پرانتز درج میشود:
محمد و همکاران (1375) نشان دادند که ...
در مواردی که دسترسی مستقیم به منبعی امکانپذیر نیست و استناد به آن از طریق منبع دیگری صورت گرفته باشد، میتوان از عبارت "نقل از" استفاده کرد:
راسل (نقل از دهقانی، 1374) به این موضوع پرداخته است.
فهرست منابع در پایان مقاله بسته به شیوه استفادهشده برای استناد، به ترتیب شماره (در روش شمارهای) یا به ترتیب حروف الفبا (در روش سالی) تنظیم میشود.
نحوه نگارش در روش شمارهای
نام خانوادگی نویسنده و حروف اول نام او
عنوان مقاله در گیومه
نام نشریه، شماره جلد و شماره مقاله
صفحات و سال انتشار
مثال:
[35] منصوری، محمد مسعود. "الگوریتم فرآیند تصمیم گیری"، نشریه دانشکده مهندسی، دانشکده فردوسی مشهد، شماره 2، سال 3، صفحات 190-209، 1370.
نحوه نگارش در روش سالی
نام خانوادگی نویسنده و نام کوچک او
عنوان مقاله در گیومه
نام نشریه
جلد، شماره مقاله، صفحات و سال انتشار
مثال:
منصوری، محمد مسعود. "الگوریتم فرآیند تصمیم گیری"، نشریه دانشکده مهندسی، دانشکده فردوسی مشهد، شماره 2، صفحات 190-209، 1370.
نحوه نگارش در روش شمارهای
نام خانوادگی نویسنده و حروف اول نام او
عنوان کتاب
شماره چاپ
نام ناشر
سال انتشار
مثال:
[37] Nayfeh, A.H. "Perturbation Methods" John Wiley and Sons, New York, 1985.
نحوه نگارش در روش سالی
نام خانوادگی نویسنده و نام کوچک او
عنوان کتاب
نام ناشر
سال انتشار
مثال:
نایفه، ای. اچ. "روشهای اغتشاش"، جان وایلی و پسران، نیویورک، 1985.
نحوه نگارش در روش شمارهای
نام خانوادگی نویسنده و نام او
عنوان پایاننامه یا گزارش
مقطع تحصیلی پایاننامه
نام دانشگاه
سال انتشار
مثال:
[39] خادم، جواد. "شبیهسازی موتورهای اشتعال جرقهای"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، 1375.
نحوه نگارش در روش سالی
نام خانوادگی و نام نویسنده
عنوان پایاننامه یا گزارش
مقطع تحصیلی پایاننامه
نام دانشگاه یا ناشر
سال انتشار
مثال:
خادم، جواد. "شبیهسازی موتورهای اشتعال جرقهای". پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، 1375.
در روش شمارهای، منابع به ترتیب استناد در متن و با شمارههای متوالی تنظیم میشوند. این روش بیشتر در علوم پزشکی و مهندسی کاربرد دارد.
در روش سالی، منابع به ترتیب حروف الفبا بر اساس نام نویسنده تنظیم میشوند و استناد به آنها در متن بر اساس نام نویسنده و سال انتشار است. این روش بیشتر در علوم انسانی و اجتماعی استفاده میشود.
رعایت استانداردهای استناد به منابع در مقالات علمی از اهمیت بالایی برخوردار است. استناد دقیق به منابع نه تنها به اعتبار علمی مقاله میافزاید، بلکه به خواننده کمک میکند تا به منابع اصلی دسترسی پیدا کند. انتخاب شیوه مناسب برای استناد به منابع (روش شمارهای یا سالی) بسته به رشته علمی و نوع مقاله متفاوت است، اما در هر دو روش، رعایت اصول و جزئیات نگارش مراجع بسیار حیاتی است.
فرمتبندی دقیق و صحیح منابع یکی از مهمترین بخشهای نگارش مقالات علمی است که تأثیر زیادی بر پذیرش مقالات در مجلات معتبر دارد. موسسه اشراق با تجربه گستردهای که در زمینه فرمتبندی منابع علمی دارد، به پژوهشگران و نویسندگان کمک میکند تا مقالات خود را مطابق با استانداردهای نشریات مختلف آماده کنند. خدمات این موسسه شامل فرمتبندی منابع به روشهای مختلف است. موسسه اشراق با بهرهگیری از تیمی حرفهای و متخصص، منابع مقالات شما را با دقت و سرعت بالا و مطابق با نیاز مجلات علمی فرمتبندی میکند. این خدمات به پژوهشگران کمک میکند تا از بازخوردهای منفی داوران و تأخیر در فرایند چاپ مقاله جلوگیری کنند و بتوانند با خیالی آسوده به مراحل بعدی پژوهش خود بپردازند. با انتخاب موسسه اشراق برای فرمتبندی منابع و مراجع علمی، میتوانید مطمئن باشید که مقالات شما از لحاظ استنادی در بهترین وضعیت قرار خواهند گرفت و مطابق با استانداردهای بینالمللی آماده انتشار خواهند شد.
راههای ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تماموقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفهای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفتوگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شمارههای زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائهی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
رفرنس (Reference) به معنی مبنای مرجع یا منبع است و در پایان مقالات در قسمتی که نگارنده قصد معرفی منابع خود را دارد، نوشته می شود.
استناد یا ارجاع نشان دهنده میزان استفاده از مقالات پیشین، برای اولین بار، 50 سال قبل توسط یوجین گارفیلد با نام Science Citation Index یا SCI منتشر شد. این اولین تلاش سیستماتیک برای پیگیری و استناد در ادبیات علمی بود.
مراجع مورد استفاده در انتهای پایان نامه به غیر از حالتی که شماره مرجع براساس ترتیب انفاق در متن پایان نامه آورده می شود، در سایر حالتها بهتر است ابتدا منابع فارسی و سپس منابع خارجی به ترتیب حروف الفبا و به صورت مسلسل آوره شوند. اگر روش سالی در متن پایان نامه بکار گرفته شده باشد، ذکر شماره مراجع در این قسمت لازم نیست.
در روش شمارهای (Vancouver)، منابع به ترتیب ظاهر شدن در متن شمارهگذاری میشوند و شماره مرجع در متن داخل کروشه یا پرانتز قرار میگیرد. اما در روش سالی (Harvard)، از نام نویسنده و سال انتشار در پرانتز برای استناد در متن استفاده میشود و منابع به ترتیب حروف الفبا در انتهای مقاله آورده میشوند.
بله، معمولاً در پایاننامهها و مقالات علمی، منابع فارسی و خارجی به صورت جداگانه و به ترتیب حروف الفبا فهرست میشوند. ابتدا منابع فارسی و سپس منابع انگلیسی ذکر میگردند.