باید ها و نباید های طراحی پرسشنامه برای پایان نامه

قبل از این که به طراحی سوال ها بپردازید باید در ابتدا لیستی از اهداف خود را که می خواهید از فرضیه مطرح شده در پایان نامه خود به وسیله پرسشنامه بدست آورید، در یک کاغذ به صورت مکتوب بنویسید تا ذهنیتی در رابطه با اینکه می خواهید چه نوع سوالاتی طرح کنید داشته باشید. همچنین پژوهشگر باید بداند می خواهد چند متغیر را مورد سنجش قرار دهد. تا زمانی که هدف از طراحی سوال های پرسش نامه را ندانید نمی توانید به خوبی آن را تدوین کنید و حتی درصورت تدوین نیز پاسخ هایی که از جامعه آماری خود دریافت می کنید قادر نخواهند بود شما را در پاسخ به فرضیه مطرح شده راهنمایی کنند. پس بنابراین پرسشنامه را باید طوری تدوین کنید که بتواند به سوالات فصل چهارم از پایان نامه تان پاسخگو باشد.

بعد از این که هدف شما از طراحی پرسش نامه مشخص شد باید به سراغ مشخص کردن جامعه آماری خود بروید. جامعه آماری شما ممکن است شهر، شهرستان، صنف خاص، منطقه آموزشی، واحد نظامی و... باشد. شما باید قبل از ارائه پرسش نامه خود جامعه آماری خود را از لحاظ شرایط سنی، تحصیلی، شغلی، جنسیت و... مشخص کنید تا به سراغ یک گروه معین بروید. همچنین باید به انتخاب نمونه ای از جامعه که معرف و نماینده واقعی آن باشد اقدام شود. در واقع بایستی جامعه پژوهش به دقت مشخص شده باشد تا بتوان سوالات متناسب با آن جامعه را طراحی و تدوین کرد.

پس از این که هدف و جامعه آماری خود را شناختید نوبت به تدوین پرسشنامه می رسد. برای تدوین پرسش نامه بهتر است با انواع سوال هایی که می توان از مخاطب پرسید آشنا شوید.

• سوالات همساز: در سوالات همساز، سوالاتی که طراحی می شود وابسته به یکدیگر هستند و پاسخ به سوال بعدی منوط بر پاسخ به سوال قبلی است.

• سوالات باز: آن دسته از سوالاتی هستند که پاسخ دهنده بدون در اختیار داشتن گزینه های خاصی باید به صورت تشریحی و با کلمات خود به آن ها پاسخ دهد. طرح این نوع سوال در پرسشنامه زیاد معمول نیست زیرا محقق را گمراه می کند و نتایج درستی به دست نمی آورد.

• سوالات بسته: آندسته از سوالاتی هستند که مخاطب با گزینه هایی که در اختیار دارد می تواند به آن ها پاسخ دهد.