بخش نتایج مقاله از مهم‌ترین قسمت‌های آن به‌شمار می‌رود. در این مطلب، به نکاتی خواهیم پرداخت که در نگارش یک «نتایج» حرفه‌ای و علمی باید رعایت شوند. همچنین، روش‌های صحیح ارائه داده‌ها، پرهیز از اشتباهات رایج، و چگونگی استفاده از جداول و نمودارها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در هر مقاله علمی، بخش «نتایج» (Results) جایی است که نویسنده باید به وضوح نشان دهد که تلاش پژوهشی انجام‌شده به چه یافته‌هایی منتهی شده است. این بخش به‌نوعی قلب تپنده مقاله محسوب می‌شود؛ زیرا بدون ارائه نتایج مشخص، هیچ‌کدام از بخش‌های دیگر مقاله معنا و اعتبار نخواهند داشت. اگرچه نگارش بخش‌هایی مانند مقدمه یا بحث، نیاز به تحلیل و تفسیر دارد، اما بخش نتایج باید تنها به گزارش عینی و دقیق داده‌ها بپردازد، بدون آنکه درگیر داوری یا تفسیر آنها شود.
بسیاری از نویسندگان، به‌ویژه در مراحل ابتدایی تجربه پژوهشی، تصور می‌کنند که نگارش نتایج ساده و فقط شامل ذکر چند عدد و جدول است. اما واقعیت این است که نوشتن نتایج، یکی از حساس‌ترین و فنی‌ترین قسمت‌های مقاله‌نویسی است. اشتباه در ارائه داده‌ها، زیاده‌گویی، تکرار، یا حتی کم‌گویی و حذف اطلاعات کلیدی، همگی می‌توانند باعث تضعیف اعتبار علمی پژوهش شوند. از سوی دیگر، درک نادرست از هدف این بخش، گاه باعث ورود تفسیرها یا حاشیه‌هایی می‌شود که جایگاه آنها در بخش «بحث» است، نه «نتایج».
بخش نتایج نه‌تنها باید داده‌های به‌دست‌آمده را به‌طور دقیق، منسجم و نظام‌مند ارائه دهد، بلکه باید شفافیت لازم را برای قضاوت علمی توسط داوران، سردبیران و خوانندگان مقاله فراهم کند. همچنین، این بخش باید منعکس‌کننده این باشد که آیا فرضیات تحقیق تأیید یا رد شده‌اند و چه یافته‌های جانبی جدیدی به‌دست آمده‌اند که شاید در مراحل اولیه طراحی پژوهش پیش‌بینی نشده بودند.
هدف از این مطلب، ارائه راهنمایی جامع، کاربردی و گام‌به‌گام برای نگارش بخش «نتایج» در مقالات علمی است. در این نوشتار، نکاتی مهم در مورد نحوه ارائه داده‌ها، انتخاب روش مناسب برای استفاده از جداول و نمودارها، استفاده صحیح از تحلیل آماری و نیز اشتباهات رایج و نحوه اجتناب از آنها بررسی خواهد شد. این مقاله می‌کوشد تا با ارائه اصول و استانداردهای معتبر نگارشی، مسیر را برای پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و نویسندگان علمی هموارتر کرده و به ارتقای کیفیت مقالات علمی در مرحله ارائه نتایج کمک کند.
اصلی‌ترین هدف بخش نتایج، ارائه اطلاعاتی است که از داده‌های خام و تجربی پژوهش استخراج شده‌اند. این اطلاعات باید به خواننده نشان دهند که چه چیزهایی از تحقیق حاصل شده و تا چه حد فرضیات پژوهش تایید یا رد شده‌اند. همچنین، گاهی پژوهشگر در حین انجام مطالعه به یافته‌هایی دست می‌یابد که در فرضیات اولیه پیش‌بینی نشده بودند؛ این یافته‌ها نیز در بخش نتایج ارائه می‌شوند، البته بدون تحلیل یا تفسیر.
در حقیقت، این بخش قرار نیست درباره معنای داده‌ها بحث کند؛ بلکه تنها گزارش دهنده‌ی آن‌هاست. تفسیر و نتیجه‌گیری به بخش «بحث» (Discussion) موکول می‌شود.
تمامی جملات این بخش باید با افعال زمان گذشته نوشته شوند، چرا که گزارش‌دهنده اتفاقاتی هستند که در گذشته (حین آزمایش یا تحلیل) رخ داده‌اند.
مثال صحیح:
میانگین فشار خون در گروه مداخله 125 میلی‌متر جیوه بود.
مثال ناصحیح:
میانگین فشار خون در گروه مداخله 125 میلی‌متر جیوه است.
بخش نتایج محل تکرار شرح آزمایش‌ها نیست. نباید دوباره روند انجام پژوهش یا طراحی آن را توضیح دهید. هرگونه اطلاعات روش‌شناختی که از قلم افتاده، نباید در اینجا وارد شود.
بسیاری از اشتباهات پژوهشی در فرآیند انتقال داده‌ها از دفتر آزمایشگاهی به متن مقاله رخ می‌دهند. از این رو، باید با دقت کامل اعداد، واحدها، و نتایج را وارد مقاله کنید. هرگونه تغییر، خلاصه‌سازی یا طبقه‌بندی باید با ذکر دلیل و روش انجام شود.
وقتی فقط چند عدد مهم دارید، می‌توانید آنها را مستقیماً در متن بیاورید. مثلاً:
در گروه مداخله، وزن متوسط شرکت‌کنندگان 74.3 ± 4.5 کیلوگرم بود، درحالی‌که در گروه کنترل این مقدار برابر با 72.8 ± 3.9 کیلوگرم بود.
برای داده‌هایی که شامل تکرارهای زیاد یا متغیرهای گوناگون هستند، استفاده از جدول و نمودار ضرورت دارد. این روش باعث کاهش حجم متن و افزایش شفافیت می‌شود.
نکته مهم:
فقط متغیرهایی که تأثیر مشخصی در نتیجه دارند باید جدول‌بندی شوند. اگر تأثیر آنها نامشخص است یا بی‌اهمیت تلقی می‌شود، تنها به‌صورت توصیفی و ساده ذکر شوند یا اصلاً مطرح نشوند.
بهتر است این بخش را مطابق ترتیب فرضیه‌ها یا سوالات تحقیق بنویسید. یعنی ابتدا نتایج مرتبط با فرضیه اول، سپس دوم، و به همین ترتیب بیان شوند. در هر بخش، از داده‌ها، تحلیل آماری، و شکل‌ها برای پشتیبانی از یافته‌ها استفاده شود.
رایج‌ترین اشتباه، تکرار داده‌هایی است که قبلاً در جدول یا شکل آمده‌اند. مثلاً اگر در جدول نشان داده‌اید که «90٪ شرکت‌کنندگان به درمان پاسخ داده‌اند»، دیگر نیازی نیست این عدد در متن نیز تکرار شود.
اشتباه:
جدول 1 نشان می‌دهد که 90٪ از شرکت‌کنندگان به درمان پاسخ داده‌اند.
درست:
درمان منجر به پاسخ‌دهی در اکثریت شرکت‌کنندگان شد (90٪؛ جدول 1).
ذکر تمام داده‌های خام یا ریز، خواننده را خسته می‌کند. به‌جای آن، از میانگین، انحراف معیار، میانه، درصد، و سایر شاخص‌های خلاصه‌سازی استفاده کنید.
استفاده صحیح از آمار در این بخش به اعتبار علمی مقاله می‌افزاید. در گزارش آزمون‌های آماری، باید اطلاعات زیر ارائه شود:
نوع آزمون آماری
مقدار آماره (مانند t، F، χ²)
درجه آزادی (df)
سطح معناداری (P-value)
جهت اثر در صورت لزوم
مثال:
آزمون t نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین دو گروه وجود دارد (t(38) = 2.89, P = 0.006).
در پاراگراف اول بخش نتایج، توضیحی مختصر درباره روش داده شود. دلیل انتخاب روش، پیش‌فرض‌های آن، و منابع آن باید مشخص شوند.
منبع یا مسیر دسترسی به روش باید برای خواننده توضیح داده شود.
واضح، خودکفا و قابل فهم باشند.
نیازی به مراجعه به متن برای فهم آنها نباشد.
از جملات کلیشه‌ای مانند «نتایج در جدول 2 آمده است» پرهیز شود.
به‌جای آن:
درمان ترکیبی منجر به افزایش 12٪ی در سطح سرمی ویتامین D شد (جدول 2).
در نسخه نهایی برای ارسال به مجلات، شکل‌ها و جدول‌ها را داخل متن نگذارید. فقط جای آنها را مشخص کنید (مثلاً: «اینجا جدول 1 قرار گیرد»).
در بخش نتایج، از تفسیر دلیل تأیید یا رد فرضیه پرهیز کنید.
از جمله‌های طولانی و پیچیده استفاده نکنید.
اگر چند جمله ساده بتواند مفهوم را منتقل کند، از درج جدول یا نمودار پرهیز کنید.
اگر شرایط آماری خاصی مانند همگنی واریانس یا نرمال بودن برقرار بوده، باید ذکر شود.
تغییرات انجام شده در داده‌ها (مانند نرمال‌سازی یا حذف موارد پرت) باید گزارش شود.
مقدار P در صورت استفاده از آمار استنباطی باید نوشته شود.
بخش نتایج مقاله علمی باید نماینده‌ی واقعی تلاش شما در مسیر پژوهش باشد. این بخش جایی برای سخن‌پردازی یا تفسیر نیست. باید داده‌ها را صریح، دقیق، خلاصه و بدون حشو و تکرار ارائه دهید. خواننده باید بتواند بدون نیاز به مراجعه به سایر بخش‌ها، مفهوم نتایج را بفهمد. همچنین باید با استفاده از آمار صحیح، جداول کارآمد و زبان روشن، یافته‌ها را قابل اعتماد و حرفه‌ای ارائه کرد.
با رعایت این اصول، می‌توانید مطمئن باشید که بخش «نتایج» مقاله شما نه تنها استانداردهای علمی را داراست، بلکه خواننده را به ادامه خواندن مقاله ترغیب می‌کند و اعتبار علمی پژوهش‌تان را بالا می‌برد.
اگرچه نگارش بخش نتایج یکی از مهم‌ترین مراحل تولید یک مقاله علمی محسوب می‌شود، اما بسیاری از پژوهشگران، به‌ویژه دانشجویان، در انتقال درست یافته‌های پایان‌نامه به قالب مقاله دچار چالش هستند. استخراج مقاله از پایان‌نامه نیازمند دقت بالا، شناخت ساختارهای علمی و توانایی خلاصه‌سازی مؤثر اطلاعات پژوهش است.
در این میان، مؤسسه اشراق با فراهم‌کردن خدمات تخصصی استخراج مقاله از پایان‌نامه، تلاش می‌کند تا به پژوهشگران در مسیر انتشار علمی یاری رساند. این خدمات شامل تحلیل ساختار پایان‌نامه، انتخاب بخش‌های کلیدی، تدوین منطقی محتوا، و تنظیم بخش‌های مختلف مقاله مانند چکیده، مقدمه، نتایج و بحث بر اساس استانداردهای مجلات علمی است.
با این حال، لازم به تأکید است که مؤسسه اشراق خدمات نگارشی، ویراستاری یا نوشتن مقاله به‌صورت سفارشی را ارائه نمی‌دهد. کلیه خدمات این مؤسسه در چارچوب مشاوره علمی، بازنویسی بخش‌هایی از پایان‌نامه با مجوز دانشجو و کمک به تبدیل محتوای موجود به قالب مقاله انجام می‌گیرد. مسئولیت علمی محتوای مقاله، انتخاب مجله، و پاسخ‌گویی به داوران بر عهده نویسنده اصلی و صاحب پایان‌نامه است.
پژوهشگرانی که قصد دارند مقاله‌ای علمی و قابل انتشار استخراج کنند، باید خود در روند نگارش مشارکت داشته باشند و از این خدمات به‌عنوان ابزار کمکی برای ارتقای کیفیت علمی و ساختاری مقاله استفاده کنند؛ نه به‌عنوان جایگزینی برای فعالیت پژوهشی یا نگارشی مستقل.
در نهایت، مؤسسه اشراق با رویکردی مسئولانه و علمی، در تلاش است تا با ارائه خدمات تخصصی و قانونی، مسیر تبدیل پژوهش‌های دانشگاهی به تولیدات علمی ارزشمند را تسهیل کند — بدون آنکه در روند اصالت و اعتبار علمی مقاله خللی ایجاد شود.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
خیر، در مقاله باید فقط داده‌هایی ارائه شوند که مستقیماً با اهداف و فرضیات تحقیق مرتبط هستند. داده‌های فرعی، مقدماتی یا بسیار جزئی، معمولاً در مقاله جایی ندارند.
اگر تعداد داده‌ها زیاد است یا مقایسه بین گروه‌ها وجود دارد، از جداول یا نمودارها استفاده کنید. داده‌هایی که به‌تنهایی معنا دارند و تکراری نیستند، می‌توانند در متن بیان شوند.
خیر، تحلیل و تفسیر داده‌ها مربوط به بخش «بحث» است. بخش نتایج فقط باید اطلاعات عددی، آماری و توصیفی را بدون داوری شخصی ارائه دهد.
خیر، تنها آزمون‌هایی را در مقاله گزارش دهید که مربوط به اهداف مقاله و نتایج اصلی آن هستند. تمرکز مقاله باید روی یک یا چند فرضیه مشخص باشد، نه تکرار کل پایان‌نامه.
بله. اگر داده‌ها نرمال‌سازی شده‌اند، موارد پرت حذف شده یا سایر اصلاحات صورت گرفته، باید به‌روشنی در متن توضیح داده شود.
اینستاگرام
تلگرام