یک مقاله زمانی می تواند مورد قبول مجلات و نشریات علمی قرار گیرد که بر اساس اصول صحیح مقاله نویسی نوشته شده باشد.
هر مقاله علمی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر بخش در جای خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. قسمت های مختلف یک مقاله شامل چکیده، مقدمه، روش کار، نتایج و بحث دارای اهداف متفاوتی هستند که لازمه دستیابی به هر کدام از این اهداف، رعایت نکات مهم و کلیدی در نوشتن هر کدام از این بخش ها می باشد. در ادامه به بررسی نکات مهم در هر کدام از این بخش ها می پردازیم.
شاید چکیده مقاله تنها بخش از یک مقاله باشد که بطور کامل توسط یک خواننده خواندi می شود. بنابراین بایستی به گونه ای نوشته شود که کل محتوای مقاله را به خواننده منتقل کند. برای این منظور بایستی متن چکیده را به 4 بخش تقسیم نماییم.در بخش اول چکیده که تحت عنوان مقدمه یا اهداف پژوهش نامیده می شود، باید مواردی ذکر شود که خواننده متوجه شود مقاله شما در خصوص چه موضوعی بحث کرده است. جمله اولی که در بخش مقدمه چکیده نوشته می شود، ذهن خواننده را به سمت حوزه بحث مقاله سوق می دهد.
سپس در جملات بعدی به بیان هدف اصلی از این مطالعه بپردازید. در واقع بیان هدف باید به گونه ای انجام گیرد که خواننده به دلیل انتخاب موضوع و خلاء باقی مانده در مطالعات قبلی هم راستا با مطالعه شما پی ببرد. بعد از بیان هدف، روشی که برای رسیدن به نتایج این تحقیق انجام گرفته را بیان کنید. نیازی به بیان تمامی روش ها نیست. کافیست به روش اصلی پژوهش اشاره نمایید به گونه ای که خواننده با دیدن آن حدس بزند که در ادامه آن روش، شما چه کارهای دیگری ممکن است انجام داده باشید. سپس به سراغ نتایج اصلی کار خود بروید. مهم ترین و اصلی ترین نتیجه کار خود را که ارتباط مستقیم به هدف اصلی شما دارد را بیان نمایید. و در آخر یک بحث کلی از کارتان و آیند نگری از نتایج پژوهش خود را ارائه دهید. یک چکیده خوب با یکبار نوشتن و خواندن تکمیل نمی شود. با توجه به اهمیت آن، لازم است تا چندین بار آن را خوانده و مرور نمایید تا چکیده شما از هر لحاظ کامل و دقیق باشد.
هدف اصلی مقدمه، تشریح موضوع پژوهش، بیان خلاء های آن و اشاره به یافته های مطالعات قبلی مرتبط با موضوع و در نهایت ارائه اهداف اصلی پژوهش می باشد. برای مثال تصور کنید که می خواهید در خصوص اساس ژنتیکی سرطان معده مقاله بنویسید. در ابتدا باید یک آمار کلی وقوع سرطان و علت وقوع آن توضیح دهید. سپس علت اینکه میزان رخداد سرطان با وجود این همه مطالعات همچنان بالاست را بیان کنید. ارتباط ژنتیک را با سرطان مطرح کنید و دلایل ضرورت شناخت هرچه بیشتر ارتباط ژنتیک و سرطان را بگویید. مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام گرفته را ذکر نمایید و دلایلی که باعث ناشناخته ماندن برخی علل ژنتیکی سرطان معده شده را بگویید. هر کدام از این موارد می تواند در قالب یک پاراگراف توضیح داده شود و این توضیحات باید به گونه ای ارائه شود که ارتباط بین پاراگراف ها حفظ شود. اگر این ساختار به خوبی رعایت شود، خواننده بسرعت می تواند متوجه جایگاه مقاله شود.
اما پاراگراف آخر مقدمه متفاوت است؛ در آن به طور خلاصه یافته های مقاله در راستای پر کردن خلأ علمی بیان می شوند. این پاراگراف شبیه چکیده خواهد بود با این تفاوت که مقدمه ی چکیده را ندارد، یافته های مقاله را دقیق تر بیان می کند و در پایان (و در صورت نیاز) عصاره مقاله را بازگو می کند.
در بخش نتایج شما به خواننده نشان می دهید که که تا چه حد موفق به گرفتن نتایج مطلوب در خصوص اهداف خود شده اید. اما قبل از بیان نتیجه نهایی کارتان، ابتدا باید به خواننده مقاله خود نشان دهید که متغییرهای مطالعه خود را به درستی اندازه گیری کرده اید. سپس نتایج نهایی کار خودتان را به همراه مدارک اثبات کننده که می تواند نمودار یا جداول حاوی اطلاعات نتایج باشد را بیان کنید. اگر در مطالعه خود چندین فرضیه را مورد مطالعه قرار داده اید اما یک مورد آن به نتایج مثبتی رسیده است، بایستی دلایل رد شدن تک تک فرضیه ها را بیان کنید تا پذیرفته شدن یک مورد فرضیه شما بیشتر خودنمایی کند. هرچه یافته های شما منطقی و دقیق باشد، خواندن مقاله برای خواننده آسان تر خواهد بود. نحوه درج نمودارها، جداول و اشکال بسیار مهم می باشد. زیرا بیشتر خوانندگان مقالات در بخش نتایج به نمودارها و جداول بیشتر توجه می کنند و انتظار دارند با خواندن زیر نویس این نمودارها بتوانند نتایج کلی کار را متوجه شوند. در واقع با رجوع به داده ها پله به پله قدم های تحقیق را تا اثبات ادعای اصلی نشان می دهند. علاوه بر این، اکثر خواننده های مقاله بعد از خواندن چکیده به صورت گذرا نمودارها و عکس های آن را می بینند. عنوان یک نمودار باید نتیجه یک آنالیز و شرح داخل آن نحوه انجام آن آنالیز را نشان دهد. در واقع هدف از ارائه جداول و نمودار تکرار مواردی که در داخل متن ذکر کرده ایم نیست؛ بلکه ارائه توضیحات اضافی برای درک بیشتر خواننده و کاهش حجم نوشته های مقاله می باشد. یعنی مطالبی که در داخل متن توضیح داده شده است نیازی نیست تا دوباره در قالب جدول نیز توضیح داده شود. برای درست کردن نمودار و عکس برای نتایج داده های خود می توانید از کتاب ادوارد تافت ویرایش دوم استفاده نمایید. نتایج مختلف مقاله با مطرح کردن مساله در ابتدا و سپس ارائه پاسخ آن در ادامه نوشته می شود. برای مثال : " ما بررسی کردیم که ..." " اندازه گیری های ما نشان داد که ..." و در نهایت در جمله آخد پاراگراف نتیجه اصلی و نهایی با عبارت " نتیجه می گیریم که .... ” ذکر می شود. این نحوه نوشتن نتایج به خواننده مجرب کمک می کند تا درستی تک تک نتایج را بررسی نماید.
در قسمت بحث مقاله خود برای اثبات درستی نتایج کارتان، نتایج کارهای مطالعات قبلی را با نتایج خود مقایسه کرده و آنها را تحلیل نمایید. شما در این قسمت نشان می دهید که چگونه خلاء علمی که در قسمت مقدمه به آن اشاره کرده اید را برطرف نمودید. محدودیت هایی که در مسیر پژوهش شما وجود داشت و موانعی که موجب شد تا نتوانید به نتایجی که پیش بینی کرده بودید برسید. این بخش از مقاله با یک مقدمه کوتاه شروع شده و بطور خلاصه یافته ها را بیان می کند. این موجب می شود تا خواننده هایی که قسمت نتیجه ها را نخوانده اند، یک شرح مختصری از نتایج کار دستشان بیاید. سپس مقایسه نتایج کار با نتایج دیگر و تحلیل و نتیچه گیری کلی ارائه می شود.
نتیجه گیری، اتمام کار مقاله شما می باشد که با ارائه یک نتیجه کلی، به همراه آینده نگری که بر اساس نتایج بدست آمده در خصوص هدف پژوهش بوجود می آید، به پایان می رسد. جدول ارائه شده در زیر می تواند به شما در بخش بندی مقاله به منظور راحتی نگارش آن، کمک می کند.