شاخص های ارزیابی مقاله های علمی

شاخص های ارزیابی مقاله های علمی 

ارزیابی مقاله های علمی یکی از دغدغه های جوامع علمی می باشد. موسسه اطلاعات علمی (ISI ;Information Scientific for Institute)، برای ارزیابی مجله های تحت پوشش فهرست نویسی خود، سه شاخص درنظر گرفته است. این شاخص ها شامل شاخص ضریب تاثیر (   Impact Factor  ;IF)،، شاخص فوری (Immediately Index ) و نیمه عمر استناد (Life -Half Cited) می باشند.

شاخص تاثیر( Impact Factor)  اولین بار در سال ۱۹۹۵ توسط گارفیلد بنیان‌گذار موسسه ISI مطرح شد. Impact Factor را ضریب یا عامل تاثیر و نیز شاخص اثرگذاری ترجمه کرده‌اند. شاخص اثرگذاری یکی از سه شاخص استاندارد مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) و از مهم‌ترین شاخص‌های مطرح در حیطه علم‌سنجی می‌باشد. Impact Factor به صورت میانگین تعداد ارجاعات به یک‌مورد قابل استناد نظیر مقاله پژوهشی، مقاله مروری، نامه، شماره اختراع، یادداشت و چکیده در یک مجله علمی در طول یک دوره زمانی معین‌ تعریف‌ شده ‌است.

Impact Factor چگونه محاسبه می‌شود؟

 Impact Factor فقط درمورد نشریات نمایه‌شده در بانک اطلاعاتی Web of Science و توسط موسسه ISI محاسبه و منتشر می‌شود. به‌این ترتیب فقط مجلات ISI دارای Impact Factor واقعی هستند. که این ایمپکت فاکتور تحت عنوان JCR شناخته می شود. البته موسسه سایماگو وابسته به اسکوپوس نیز ایمپکت فاکتور مجلات را محاسبه می کند که جزو ایمپکت های معتبر بوده و تحت عنوان SJR شناخته می شود.

Impact Factor  یک مجله در یک سال مشخص، از تقسیم تعداد مقالات ارجاع‌کننده (استنادات) به مقالات منتشرشده آن مجله در دو سال قبل از آن، برکل مقالات منتشر شده در آن مجله در همان دوره زمانی دوساله به دست می‌آید. به طور مثال برای تعیین Impact Factor مجله A در سال ۲۰۰۴ به‌ترتیب زیر عمل می‌شود:

شاخص تاثیر=مجموع تعداد استنادات (ارجاعات) به مقالات نشرشده مجله A در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳

                        تعداد مقالات منتشر شده مجله A در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳

به این ترتیب میانگین فراوانی استناد به یک مقاله در مجله مورد نظر محاسبه می‌گردد. به عبارت دیگر و در یک نمای ساده، Impact Factor بیان‌گر آن است که به طور متوسط، هرمقاله منتشر شده در یک مجله چند بار مورد ارجاع قرار گرفته است. (در یک بازه زمانی دو ساله).

در حال حاضر مجله Annual Review of Immunology با IF معادل ۵۳، معتبرترین مجله علمی دنیا محسوب می شود و مجله ای همانند Nature با IF معادل ۳۰، در رتبه ششم قرار دارد. با این حال اکثر ژورنال ها ایمپکت بین ۰٫۱ تا ۰٫۹ دارند و تنها معدود ژورنال هایی در هر رشته می توان سراغ داشت که ایمپکت فاکتور های بالاتری داشته باشد.