امروزه بخش عمده رقابت در حوزه فناوری با اتکا به خلق و تجاریسازی انواع دارایی‌های فکری و اختراعات انجام میشود.
تعداد اختراع ثبت شده از سوی شهروندان و شرکت‌های یک کشور، به نوعی شاخص نوآوری و عمق دستاوردهای فناورانه آن کشور به شمار می‌رود. همچنین ثبت اختراع، شاخصی کلیدی برای سنجش رقابت پذیری فناورانه یک کشور است؛ به طوری که پژوهش‌ها نشان داده است رابطه معناداری میان ثبت اختراعات کشورها و توفیق‌های فناورانه و اقتصادی آنها وجود دارد. نخبه ها و مخترعان به عنوان سرمایه های مهم هر کشوری محسوب می شوند که چگونگی بهره مندی از دانش و به جریان انداختن ایده های آنها در بازارهای داخلی، عاملی بسیار تاثیر گذار در رشد اقتصادی است، بدین منظور در راستای بهبود و پیشرفت روند اختراع در کشور آیین نامه ای برای پشتیبانی از مخترعین برگزیده ی کشور تنظیم شده است که در ادامه برای آشنایی بیشتر شما با این مفاد به آن میپردازیم.
آئین نامه شناسایی و پشتیبانی از اختراع های برگزیده کشور :
به منظور ایجاد محیطی مناسب برای پرورش استعدادهای فنّاورانه کشور و رونق فضای ابتکار و خلاقیت و در اجرای اقدام‌های 2ـ2ـ5 و 2ـ2ـ6 از سند راهبردی کشور در امور نخبگان، اختراعهای برگزیده کشور مطابق مفاد این آیین‌نامه شناسایی و پشتیبانی می‌شوند.
مادّه1: تعریف ها
برای رعایت اختصار، تعریفهای زیر در این‌آیین‌نامه رعایت میشود:
الف. بنیاد: منظور بنیاد ملّی نخبگان است.
ب. بنیاد استانی: منظور هریک از بنیادهای نخبگان استان‌های‌کشور است.
ج. اختراع: منظور هریک از محصولات فکری مشمول قانون «ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری» (موضوع مصوبه مجلس شورای اسلامی در تاریخ 23/11/1386) است.
د. مخترع: منظور هریک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که به لحاظ قانونی و بنا به اعلام مراجع رسمی، صاحب اختراع شناخته میشود.
هـ . رویداد: منظور هر یک از جشنواره‌ها، مسابقه‌ها، نمایشگاه‌ها و موارد مشابه است که به ارزیابی اختراعها می‌پردازد.
و. نهاد توانمندساز: منظور هریک از نهادها و دستگاههایی (مانند پارک علم و فنّاوری، مراکز رشد و جهاد دانشگاهی) است که در فرایند پشتیبانی از اختراعها نقش دارد.
مادّه2: هدف
هدف از شناسایی اختراعهای برگزیده، توانمندسازی آنها به منظور رسیدن به محصولی دانشبنیان، ایجاد بازار برای آنها، تکمیل چرخه ملّی نوآوری و تبدیل دارایی‌های فکری به ثروت است.
ماده3: اختراعهای برگزیده
بنیاد همه ساله تعدادی از اختراعهای کشور را در سه سطح زیر شناسایی و برای هریک، فرایند توانمندسازی ویژه‌ای را طراحی می‌کند:
الف. اختراعهای سطح 3 (نوپدید): برگزیده از میان اختراعهای ثبت شده در مراجع رسمی و حائز ویژگی‌های مادّه 4
ب. اختراعهای سطح 2 (نورُست): برگزیده از میان اختراعهای سطح 3 و حائز ویژگی‌های مادّه 5
ج. اختراعهای سطح 1 (نوشکفت): برگزیده از میان اختراعهای سطح 2 و حائز ویژگی‌های مادّه 6
مادّه4: اختراعهای سطح 3 (نوپدید)
الف. شناسایی: این دسته از میان اختراعهای ثبت شده رسمی و از مسیر برگزاری رویدادهای معتبر مانند: جشنواره‌های مختلف ابداعات، اختراعات و ابتکارات و بر اساس معیارهای زیر شناسایی میشود:
الف ـ1. میزان تازگی اختراع در سطح ملّی و بین‌المللی
الف‌ـ 2. طول عمر فنّاوری حاصل از اختراع
الف ـ3. آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از به‌کارگیری اختراع
الف ـ4. قابلیت ورود به بازار و ارزش افزوده اقتصادی و اجتماعی حاصل از تجاریسازی اختراع
تبصره: تشخیص مصادیق رویدادهای معتبر بر عهده بنیاد است.
ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراعهای سطح 3، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا میشود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. تسهیلات مالی برای مواردی نظیر: تأسیس شرکت در زمینه اختراع و استقرار اولیه در مراکز رشد و پارک علم و فنّاوری با هدف تبدیل شدن به شرکتی دانش بنیان (نوپا)، تدوین نسخه تجاریسازی، کسب مجوّزها و استانداردها، آشنایی با فرایند جذب سرمایه و بازاریابی و موارد مشابه
ب ـ3. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ4. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ 5. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع
مادّه 5: اختراعهای سطح 2 (نورُست)
الف. شناسایی: این دسته از میان اختراعهای سطح 3 که صاحبان آنها موفق به «تأسیس شرکتی نوپا» در زمینه اختراع مورد نظرشده و مسیر توانمندسازی را با موفقیت طیکرده باشند، بر اساس معیارهای زیر شناسایی میشود:
الف ـ 1. دستیابی به نسخه تجاریسازی اختراع به منظور توجیه فنی و اقتصادی آن
الف ـ 2. کسب مجوّزها، تأییدیه‌ها و استانداردهای داخلی و خارجی
الف ـ3. میزان پیشرفت در تشکیل شرکت مرتبط با اختراع
الف ـ4. میزان پیشرفت اختراع در زمینه سرمایه‌یابی و بازاریابی
تبصره: اختراعهای ثبت شده در مراجع معتبر بین‌المللی (به تأیید بنیاد)، به عنوان اختراع سطح 2 محسوب می‌شوند.
ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراعهای سطح 2، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا میشود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. اعتبار تجاریسازیِ معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری برای تحقق مواردی نظیر: کمک به رشد شرکت نوپا، ثبت بین‌المللی اختراع، میزان پیشرفت در زمینه تولید انبوه، کسب مجوّزها و استانداردهای مرتبط، تسهیل فرایند نمونه‌سازی محصول (نیمه صنعتی)، آغاز فرایند تجاریسازی و موارد مشابه
ب ـ3. بهرهمندی از امکان جذب دانش آموختگانِ برتر مشمول جایزه شهید تهرانیمقدم در شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ4. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ5. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ6. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع
تبصره 1: چنانچه مخترعی قبل از شناساییِ اختراع به عنوان اختراع سطح 3 (نوپدید)، شرکت مرتبط با اختراع را تأسیس کرده باشد، با پیشنهاد نهاد توانمندساز و بنیاد استانی (در صورت دارا بودن معیارهای اختراع سطح 2) و تأیید نهایی بنیاد ملّی میتواند از تسهیل بند ب-2 در همان سطح 3 (نوپدید) بهرهمند شود.
تبصره 2: به آن دسته از مخترعان برگزیدهای که اختراع آنان به دلیل ثبت اختراع در مراجع بین المللی (موضوع تبصره ذیل بند «الف از مادّه 5») به سطح 2 ارتقا پیدا کرده است، صرفاً در صورت تأسیس شرکت مرتبط با اختراعِ ثبت شده (به تأیید بنیاد استانی)، تسهیلات مندرج در بندهای «ب ـ2» و «ب‌ـ3» اعطا میشود؛ در غیر این‌صورت باید مسیر توانمندسازی اختراعهای سطح 3 (نوپدید) به سطح 2 (نورُست) را طیّ کنند.
مادّه6: اختراعهای سطح 1 (نوشکفت)
الف. شناسایی: این دسته از میان اختراعهای سطح 2 که صاحبان آنها موفق به تأسیس شرکت دانشبنیان شده و مسیر توانمندسازی را با موفقیت طیکرده باشند، بر اساس معیارهای زیر شناسایی میشود:
الف ـ1. تولید و فروش محصول یا فروش حق استفاده از اختراع
الف ـ2. جذب سرمایه‌گذار برای تولید انبوه و ارائه مدل سرمایه‌گذاری
الف ـ3. کسب مجوّزها، تأییدیه‌ها و استانداردهای داخلی و خارجی
الف ـ4. میزان پیشرفت اختراع در ایجاد و توسعه بازار
الف ـ5. میزان رشد شرکت تأسیس شده
ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراعهای سطح 1، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا میشود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. تسهیلات مالیِ صندوق نوآوری و شکوفایی برای تحقق مواردی نظیر: گسترش شرکت دانشبنیان، انبوه‌سازی محصول، ایجاد و توسعه بازار، انتقال فنّاوریهای مورد نیاز و موارد مشابه
ب ـ3. بهرهمندی از امکان جذب دانش آموختگانِ برتر مشمول جایزه شهید تهرانیمقدم در شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ4. بهرهمندی از تسهیلات نظام وظیفه تخصصی دانش آموختگانِ برترِ فنّاور برای مستخدمانِ شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ 5. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ6. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ7. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع
مادّه 7: تعداد برگزیدگان و میزان تسهیلات
تعداد اختراعهای برگزیده در هریک از سطوح سه‌گانه و میزان تسهیلات مادّی مورد نیاز برای توانمندی هر دسته به طور سالیانه از سوی رئیس‌بنیاد تعیین میشود.
تبصره 1: اعطای تسهیلات به مخترع (مخترعان)، مطابق ثبت رسمی اختراع، تعلق می‌یابد.
تبصره 2: برگزیدگان این‌آیین‌نامه در مدت زمان سه سال پس از برگزیده شدن، برای آغاز بهرهمندی از پشتیبانی‌های این آیین‌نامه فرصت دارند.
مادّه 8: اجرا و نظارت
داوری هر یک از سطوح اختراعها و فرایند اجرایی آیین‌نامه، مطابق شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب رئیس بنیاد می‌رسد و بنیاد موظف است ضمن نظارت بر اجرای صحیح آیین‌نامه، هر ساله گزارشی از عملکرد آیین‌نامه را به هیئت‌امنا ارائه کند.
مادّه 9: تصویب و اجرا
این آیین‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، نه مادّه و شش تبصره در تاریخ 4/4/1393 و نسخه اصلاح شده آن در تاریخ 26/3/1395 به تصویب‌کمیسیون‌دائمی و مطابق مصوبه جلسه پنجم هیئت‌امنا (تبصره 1 مادّه 3 آیین‌نامه کمیسیون دائمی)، در تاریخ 9/4/1395 به تصویب هیئت امنای بنیاد ملّی نخبگان رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجراست.
اینستاگرام
تلگرام