برگزیدگان ادبی در هر یک از حوزه‌های ادبیات شامل: «شعر»، «داستان» و «تخصص‌های زبانی و ادبی و در دو رده «سرآمد ادبی» و «مستعد برتر ادبی» تعریف می‌شوند.
جهت حمایت از استعدادها و پیشروان ادبیات فارسی آیین نامه ای ایجاد شده است که در آن به شناختن هر چه بیشتر این دو بخش و فعالیت های آنها تاکید شده است .استعدادها در این رشته فردی با استعداد‌که فعالیت‌های ادبی است که آینده درخشان ادبی داشته باشد ولی لازم است این استعداد به مدد لطف الهی، تلاش فردی و پشتیبانی مراجع ذی‌ربط، هرچه بیشتر از قوّه به فعل درآید تا به «سرآمد ادبی» تبدیل شود و سرآمد ادبی فردی است که بر اساس ذوق، خلاقیت سرشار و تلاش خود به جایگاهی ممتاز در میان همگنان دست یافته باشد.در زیر شش ماده و هفت تبصره ی این آیین نامه برای آشنایی بیشتر علاقه مندان آورده شده است .
مقدمه
به منظور ارتقای زبان و ادب فارسی و با هدف شناسایی اجتماعات نخبگانی در زمینه ادبی در چارچوب گفتمان فرهنگی نظام جمهوری اسلامی و به استناد راهبرد ملّی 1ـ1 و نیز اقدام‌های ملّی 1ـ1ـ1 و 5ـ1ـ4 از سند راهبردی کشور در امور نخبگان، این‌آیین‌نامه تصویب می‌شود:
مادّه1: تعاریف
برای رعایت اختصار، تعاریف زیر در این‌آیین‌نامه رعایت می‌شود:
الف. بنیاد: منظور بنیاد ملّی نخبگان است.
ب. ادبیات: منظور هر یک از حوزه‌های ادبی شامل: «شعر»، «داستان» و «تخصص‌های زبانی و ادبی (از جمله: نویسندگی، ویرایش، آموزش زبان فارسی، ترجمه، زبان‌شناسی و پژوهش زبانی‌وادبی)» در زبان فارسی است.
ج. رویداد ادبی: منظور هریک از مسابقه‌ها و جشنواره‌های معتبر در در حوزه زبان و ادبیات استکه به تأیید کمیسیون دائمی هیئت‌امنای بنیاد رسیده باشد.
مادّه2: تعریف برگزیدگان ادبی
برگزیدگان ادبی در هر یک از حوزه‌های ادبیات و در دو رده «سرآمد ادبی» و «مستعد برتر ادبی» تعریف می‌شوند:
2ـ1. مستعد برتر ادبی: فردی با استعداد‌که فعالیت‌های ادبیِ وی نشان از آتیه درخشان ادبی داشته باشد ولی لازم است این استعداد به مدد لطف الهی، تلاش فردی و پشتیبانی مراجع ذی‌ربط، هرچه بیشتر از قوّه به فعل درآید تا به «سرآمد ادبی» تبدیل شود. مهم‌ترین شاخصه‌های مستعد ادبی عبارت است از:
الف. آثار زبانی و ادبی وی دارای نشانه‌هایی خلاقانه، نوآورانه، واجد ارزش‌های ادبی و متفاوت باکار عموم باشد.
ب. احوال و آثار او معرف تخلّق به ادب اسلامی، التزام عملی به نظام اسلامی و آیین ملّی باشد.
ج. جوان، در محدوده سنی 15 تا 40 سالگی، باشد.
2ـ2. سرآمد ادبی: فردی است که بر اساس ذوق، خلاقیت سرشار و تلاش خود به جایگاهی ممتاز در میان همگنان دست یافته باشد. مهم‌ترین شاخصه‌های سرآمد ادبی عبارت است از:
الف. صاحب سبک و شیوه‌ای نوآورانه درآفرینش‌آثارادبی باشد و سال‌های متمادی از عمر خود را در آن شاخه ادبی به صورت فعال و پیشرو سپری‌کرده باشد.
ب. احوال و آثار او معرف تخلّق به ادب اسلامی، التزام عملی به نظام اسلامی و آیین ملّی باشد.
ج. در محدوده سنی بالاتر از 40 سال باشد.
مادّه3: شناسایی برگزیدگان ادبی
بنیاد هرساله تعدادی از «سرآمدان ادبی» و «مستعدان برتر ادبی» را در حوزه ادبیات شناسایی و انتخاب می‌کند.
3ـ1. مستعدان برتر ادبی بر اساس معیارهای زیر و با رعایت مفاد مادّه 2ـ1 برگزیده می‌شوند:
الف. داشتن پیشینه برجسته تحصیلی: با استناد به برگزیده شدن درآزمون‌های ورود به دانشگاه‌ها، برگزیده شدن در المپیادهای ادبی، دانش‌آموختگی برتر و جزآن
ب. داشتن فعالیت‌های ادبی، پژوهشی و ترویجی درحوزه ادبیات؛ به استناد برگزیده شدن در رویدادهای معتبرادبی، نگارش‌کتاب‌های ادبی، انتشارات علمی و جزآن
3ـ2. سرآمدان ادبی بر اساس معیارهای زیر و بارعایت مفاد بند 2ـ2 برگزیده می‌شوند:
الف. آفرینش آثار اصیل ادبی؛ شامل: خلق اثر برجسته ادبی، ترجمه آثار فاخر ادبی به زبان فارسی، دارا بودن سبک ویژه ادبی و جزآن
ب. داشتن فعالیت‌های پژوهشی، آموزشی، ترویجی و شاگردپروری در حوزه ادبیات، اجرای طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی، انتشارات علمی، تربیت شاگردان مبرّز و جزآن
ج. داشتن حُسن شهرت ادبی و علمی در اجتماع‌های تخصصی؛ با استناد به آثاری به زبان غیرفارسی، برگزیده شدن در رویدادهای معتبر ادبی، عضویت در مجامع معتبر ادبی و جزآن
د. تلاش برای ارتقای زبان فارسی در سطح ملّی و بین‌المللی؛ با استناد به فعالیت در انجمن‌های ادبی، تلاش برای پاسداری از زبان فارسی، همکاری در توسعه زبان فارسی در جهان و جزآن
تبصره 1: معیارهای شناسایی «مستعدان برتر» و «سرآمدان» ادبی بر اساس جدولی استکه با پیشنهاد شورای شناسایی برگزیدگان ادبی (موضوع مادّه 4)، به تصویب کمیسیون دائمی هیئت‌امنا می‌رسد.
تبصره 2: تعداد برگزیدگان ادبی و سنجه‌های ارزیابی معیارهای مذکور در تبصره 1، بر اساس شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب رئیس بنیاد می‌رسد.
مادّه4: شورای شناسایی برگزیدگان ادبی
به منظور انطباق ویژگی‌های نامزدهای انتخابی با شرایط مذکور در آیین‌نامه، «شورای شناسایی برگزیدگان ادبی» با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
الف. معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد (رئیس شورا)
ب. معاون علمی ـ پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ج. یکی از معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتخاب وزیر ذی‌ربط
د. یکی از معاونان وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری با انتخاب وزیر ذی‌ربط
هـ . یکی از معاونان وزارت آموزش و پرورش به انتخاب وزیر ذی‌ربط
و. رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی (یا یکی از معاونان ایشان)
ز. سه تن از صاحب‌نظران حوزه ادبیات فارسی
تبصره 1: اعضای موضوع این مادّه با حکم رئیس بنیاد منصوب می‌شوند.
تبصره 2: اعضای بند «ز» از میان استادان و ادیبان برجسته کشور با پیشنهاد فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تأیید بنیاد به مدّت دو سال منصوب می‌شوند. انتخاب و انتصاب مجدد این اعضا بلامانع است.
تبصره 3: حدود وظایف، اختیارات و فرایندکاری شورا بر اساس شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب رئیس بنیاد می‌رسد.
تبصره 4: دبیرخانه شورا در بنیاد تشکیل می‌شود و وظیفه تنظیم و ارسال دعوت‌نامه‌ها، ثبت صورت‌جلسه‌ها، ابلاغ مصوبه‌ها و پیگیری اجرای آنها را بر عهده دارد.
مادّه 5: پشتیبانی
به منظور تسهیلِ مسیر فعالیت‌های نخبگانی برگزیدگان ادبی، بنیاد با همکاری نهادهای ذی‌ربط، تسهیلاتی را به منظور زمینه‌سازی برای «رشد مستعدان برتر ادبی» و «اثرگذاری و الگوسازی از سرآمدان ادبی» اعطا می‌کند.
تبصره: شرح تفصیلی و اعتبار هر یک از جوایز بر اساس بودجه سالانه بنیاد و مطابق شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب رئیس بنیاد می‌رسد.
مادّه 6 : تصویب و اجرا
این آیین‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، شش مادّه و هفت تبصره در تاریخ 24/4/1394 به تصویب کمیسیون دائمی و مطابق مصوبه جلسه پنجم هیئت‌امنا (تبصره 1 مادّه 3 آیین‌نامه کمیسیون دائمی)، در تاریخ 7/5/1394 به تصویب هیئت امنای بنیاد ملّی نخبگان رسید و جایگزین «آیین‌نامه شناسایی و پشتیبانی از برگزیدگان ادبی کشور» (موضوع مصوّبه هیئت‌امنای بنیاد ملّی نخبگان در تاریخ 20/12/1393) می‌شود و از تاریخ تصویب لازم‌الاجراست.
اینستاگرام
تلگرام