در این مطلب به بررسی مراحل داوری مقاله علمی و اصطلاحات تخصصی ژورنال‌ها خواهیم پرداخت. همچنین روش‌های پیگیری نتیجه داوری از طریق ایمیل نویسنده مسئول، پنل مجله و ارتباط مستقیم با سردبیر را بررسی خواهیم کرد.
یکی از پراضطراب‌ترین مراحل در مسیر چاپ مقاله علمی، دوران انتظار برای نتیجه داوری است. بسیاری از پژوهشگران پس از ارسال مقاله خود، روزها و هفته‌ها منتظر دریافت ایمیل یا به‌روزرسانی وضعیت مقاله در پنل مجله می‌مانند. سؤال پرتکرار در این دوران این است:
«از کجا بفهمم نتیجه داوری مقاله‌ام چه شده؟»
در این مطلب، گام‌به‌گام تمام مراحل را توضیح می‌دهیم تا بدانید هر اصطلاح در سیستم مجله چه معنایی دارد و چگونه می‌توانید نتیجه داوری مقاله‌تان را پیگیری کنید.
درک درست از مراحل داوری باعث می‌شود پژوهشگر رفتار حرفه‌ای‌تری در برابر مجله داشته باشد، از ارسال ایمیل‌های بی‌موقع خودداری کند و در صورت نیاز، اقدامات مؤثری برای پیگیری انجام دهد.
شناخت اصطلاحات تخصصی ژورنال‌ها، کلید فهمیدن وضعیت مقاله است؛ زیرا مجلات علمی بین‌المللی اغلب از واژه‌های استانداردی استفاده می‌کنند که هرکدام بیانگر مرحله خاصی در مسیر انتشار هستند.
وقتی مقاله‌تان را از طریق سامانه آنلاین مجله ارسال می‌کنید، وضعیت آن به "Submitted" تغییر می‌کند. در این مرحله مقاله هنوز بررسی محتوایی نشده و فقط ثبت اولیه آن انجام شده است. معمولاً سردبیر، مقاله را از نظر مطابقت با اهداف، قالب و کیفیت اولیه بررسی می‌کند.
در این مرحله، مقاله شما برای ارزیابی علمی به چند متخصص در همان حوزه پژوهش ارسال می‌شود. داوران بررسی می‌کنند که آیا داده‌ها معتبرند، روش تحقیق درست است و نتایج قابل اتکا هستند یا نه. این بخش معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. در سیستم مجله، وضعیت معمولاً به "Under Review" تغییر پیدا می‌کند.
اگر داوران مقاله را مفید اما ناقص تشخیص دهند، از نویسنده خواسته می‌شود تا اصلاحاتی انجام دهد. سه نوع اصلاحات وجود دارد:
Minor Revision: تغییرات جزئی، معمولاً در متن یا جدول‌ها.
Major Revision: تغییرات عمده، مثلاً بازتحلیل داده‌ها یا بازنویسی بخش‌هایی از مقاله.
Technical Revision: اصلاحات شکلی و زبانی.
در این مرحله، وضعیت مقاله به "Required Revision" یا "Revision Requested" تغییر می‌کند.
وقتی مقاله پس از بازنگری مورد قبول قرار گیرد، اما سردبیر هنوز برخی اصلاحات جزئی را لازم بداند، وضعیت به "Conditional Acceptance" تغییر می‌کند. این یعنی مقاله شما تقریباً پذیرفته شده و با کمی دقت بیشتر، قطعاً چاپ خواهد شد.
زمانی که مقاله تمام مراحل داوری و اصلاحات را با موفقیت پشت سر بگذارد، مجله ایمیلی با عنوان “Accepted for Publication” ارسال می‌کند. از این لحظه، مقاله وارد مرحله آماده‌سازی برای چاپ می‌شود.
اگر مقاله از نظر علمی یا نگارشی ضعیف باشد، ممکن است با وضعیت "Rejected" مواجه شود. اما نگران نباشید؛ این بخشی طبیعی از مسیر علمی است. می‌توانید نکات داوران را بررسی کرده و مقاله را برای مجله دیگری ارسال کنید.
در این حالت، مقاله رد می‌شود، اما مجله به نویسنده اجازه می‌دهد پس از انجام اصلاحات اساسی دوباره آن را ارسال کند. این نوع تصمیم از "رد کامل" بهتر است و شانس پذیرش را در آینده افزایش می‌دهد.
پس از پذیرش مقاله، فایل نهایی مقاله برای تأیید نهایی به نویسنده ارسال می‌شود. نویسنده باید همه جزئیات از جمله املای نام‌ها، جداول و شکل‌ها را بررسی کند.
در نهایت مقاله به صورت دیجیتال در سایت مجله منتشر می‌شود (Online First). چاپ رسمی (Issue Publication) ممکن است چند هفته بعد انجام شود و شماره جلد و صفحات به مقاله اختصاص یابد.
انتظار برای دریافت نتیجه داوری، شاید یکی از پر‌استرس‌ترین بخش‌های مسیر چاپ مقاله علمی باشد. بسیاری از پژوهشگران پس از ارسال مقاله، نمی‌دانند دقیقاً چه زمانی و از چه طریقی باید منتظر پاسخ باشند. اما خوشبختانه، با شناخت دقیق سازوکار ارتباطی مجلات علمی و آشنایی با سیستم‌های مدیریت مقالات، می‌توان به‌سادگی وضعیت فعلی مقاله را پیگیری کرد. در این بخش، سه روش اصلی برای اطلاع از وضعیت داوری مقاله را گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.
در فرآیند چاپ مقاله، نویسنده مسئول (Corresponding Author) نقش اصلی در ارتباط با مجله را بر عهده دارد. این شخص همان فردی است که در هنگام سابمیت مقاله، آدرس ایمیل خود را در سامانه مجله ثبت کرده است و تمام اطلاع‌رسانی‌ها از سوی مجله به او ارسال می‌شود.
معمولاً پیام‌هایی که از سوی مجلات علمی بین‌المللی ارسال می‌شوند، شامل یکی از موارد زیر هستند:
دریافت تأییدیه ثبت مقاله (Submission Confirmation)
اطلاع از ارسال مقاله به داوران (Under Review Notification)
درخواست برای انجام اصلاحات (Revision Request)
اعلام تصمیم نهایی (Decision Letter)
بنابراین، نخستین گام در پیگیری وضعیت مقاله، بررسی منظم ایمیل نویسنده مسئول است. برای اطمینان از عدم از دست دادن پیام‌های مهم:
حتماً پوشه اسپم (Spam) و تب Promotions را در جیمیل بررسی کنید، زیرا گاهی ایمیل‌های مجلات به‌صورت خودکار در این بخش‌ها قرار می‌گیرند.
در میان ایمیل‌ها به کلمات کلیدی مانند “Decision”, “Reviewer Comments”, “Editor Decision”, “Manuscript Update” و “Submission System” توجه کنید.
اگر از سامانه‌های معروف مانند Elsevier Editorial Manager، Springer Nature, یا Taylor & Francis استفاده کرده‌اید، ایمیل‌ها معمولاً با موضوع مشخصی مانند “Decision on Manuscript ID: [کد مقاله]” یا “Reviewer Comments for Your Submission” ارسال می‌شوند.
در صورتی که پس از گذشت چند ماه هنوز هیچ ایمیلی دریافت نکرده‌اید، ممکن است مقاله هنوز در مرحله داوری باشد، یا ایمیل اشتباهی به‌عنوان نویسنده مسئول در سامانه ثبت شده باشد. در چنین مواردی، مراجعه به پنل مجله ضروری است.
تقریباً تمام مجلات علمی معتبر از سامانه‌های آنلاین مدیریت مقالات استفاده می‌کنند، مانند:
Elsevier Editorial Manager
Springer Manuscript Central (ScholarOne)
Wiley Author Services
IEEE Publication System
با ورود به حساب کاربری خود در سامانه مجله، می‌توانید وضعیت فعلی مقاله را مشاهده کنید. این وضعیت‌ها معمولاً با عباراتی انگلیسی نمایش داده می‌شوند که هرکدام نشان‌دهنده مرحله خاصی از فرآیند داوری هستند. در ادامه، معنی دقیق هر وضعیت را شرح می‌دهیم:
وضعیت در پنل | توضیح کامل |
|---|---|
With Editor | مقاله در اختیار سردبیر است و در حال بررسی اولیه می‌باشد تا تصمیم بگیرد آیا مقاله به مرحله داوری ارسال شود یا خیر. |
Under Review | مقاله به داوران ارسال شده و در حال ارزیابی علمی است. این مرحله ممکن است بین 4 تا 12 هفته طول بکشد. |
Required Revision | داوران نظر داده‌اند که مقاله نیاز به اصلاح دارد. بسته به نوع اصلاح، ممکن است "Minor Revision" یا "Major Revision" مشخص شود. |
Decision in Process | داوران نظرات خود را ارسال کرده‌اند و اکنون سردبیر در حال جمع‌بندی تصمیم نهایی است. این مرحله معمولاً چند روز تا دو هفته طول می‌کشد. |
Accepted | مقاله پس از اصلاحات مورد تأیید قرار گرفته و برای چاپ آماده می‌شود. تبریک! شما به پایان مسیر داوری رسیده‌اید. |
Rejected | مقاله از سوی داوران یا سردبیر رد شده است. این وضعیت پایان کار با آن مجله است، اما می‌توانید با اصلاحات اساسی مقاله را به ژورنال دیگری ارسال کنید. |
🔹 نکته: در برخی مجلات، وضعیت “Under Editor Evaluation” نیز دیده می‌شود که به معنی بررسی دقیق‌تر مقاله توسط سردبیر پیش از ارسال به داوران است.
همچنین، بسیاری از سامانه‌ها بخشی با عنوان “Manuscript History” دارند که تمام تغییرات وضعیت مقاله را به‌صورت زمانی نمایش می‌دهد. با مراجعه به این بخش می‌توانید ببینید مقاله چه زمانی ارسال شده، چه تاریخی برای داوری فرستاده شده و در چه تاریخی پاسخ داوران دریافت شده است.
اگر بیش از مدت زمان معمول (برای مثال بیش از 4 ماه) از ارسال مقاله گذشته و هیچ تغییری در وضعیت آن مشاهده نکرده‌اید، می‌توانید به‌صورت مؤدبانه با ادیتور مجله (Editor-in-Chief یا Handling Editor) تماس بگیرید. این ارتباط باید کاملاً حرفه‌ای و محترمانه باشد. هدف شما در این مرحله اطلاع از وضعیت مقاله است، نه شکایت از طولانی بودن فرآیند.
نمونه‌ای از ایمیل مناسب برای پیگیری:
Subject: Inquiry about the status of my submitted manuscript (ID: JABC-2025-1234)
Dear Dr. [Editor’s Last Name],
I hope this message finds you well. I am writing to kindly inquire about the current status of my submitted manuscript entitled "[Title of the Paper]", which was submitted on [submission date].
I fully understand that the review process takes time, but I would appreciate any updates if available.
Thank you very much for your time and consideration.
Best regards,
[Your Full Name]
[Your Affiliation]
[Your Contact Information]
نکات مهم در نگارش ایمیل به ادیتور:
هرگز لحنی تند یا مطالبه‌گرانه نداشته باشید.
از ارسال مکرر ایمیل خودداری کنید (حداکثر هر دو ماه یک بار کافی است).
از ادیتور بابت وقت و زحماتش تشکر کنید.
در صورت لزوم، فایل مقاله یا شماره شناسایی آن را ضمیمه کنید تا شناسایی سریع‌تر انجام شود.
🔹 توصیه کاربردی: اگر در پاسخ به ایمیل شما نوشته شده است “Still under review” یا “Decision pending”، بدان معناست که مقاله هنوز در فرآیند داوری قرار دارد و باید با صبر بیشتری منتظر بمانید.
در برخی سامانه‌ها مانند Elsevier Editorial Manager یا Springer Manuscript Central، وضعیت‌های متفاوتی نمایش داده می‌شود. برای مثال:
With Editor: مقاله در مرحله تصمیم‌گیری اولیه است.
Under Review: داوران در حال ارزیابی مقاله‌اند.
Decision in Process: داوران نظر داده‌اند و ادیتور در حال تصمیم نهایی است.
Completed: فرآیند داوری پایان یافته و نتیجه اعلام شده است.
اگر بیش از سه ماه از ارسال مقاله گذشته و هنوز هیچ تغییری در وضعیت آن رخ نداده، پیشنهاد می‌شود:
اطلاعات مجله را بررسی کنید تا بدانید زمان متوسط داوری چقدر است.
ایمیلی کوتاه و مؤدبانه به ادیتور بفرستید.
برای مثال:
"Dear Editor, I hope this message finds you well. I am writing to kindly ask about the current status of my submitted manuscript titled '...' submitted on [date]. Thank you for your time and consideration."
ژورنالی را انتخاب کنید که با موضوع پژوهش شما همخوانی داشته باشد.
تمام دستورالعمل نویسندگان (Author Guidelines) را رعایت کنید.
مقاله را از نظر گرامر و ساختار علمی ویرایش کنید.
به نظرات داوران با احترام و شفافیت پاسخ دهید.
درک درست از مراحل داوری و اصطلاحات مربوطه، یکی از مهارت‌های حیاتی برای هر پژوهشگر است. با رعایت ادب علمی، پیگیری هوشمندانه و توجه به نکات داوران، می‌توانید مسیر چاپ مقاله‌تان را هموارتر کنید.
فرآیند ارسال، داوری و چاپ مقاله علمی نیازمند دقت، تجربه و آشنایی کامل با سازوکار مجلات بین‌المللی است. کوچک‌ترین خطا در انتخاب ژورنال، فرمت‌بندی، یا مکاتبه با سردبیر می‌تواند موجب تأخیر یا رد مقاله شود. ازاین‌رو، همراهی با مجموعه‌ای متخصص در این مسیر امری ضروری است.
مؤسسه اشراق با بهره‌مندی از کارشناسان مجرب و ویراستاران علمی حرفه‌ای، تمامی مراحل از انتخاب مجله مناسب تا پیگیری روند داوری و دریافت پذیرش نهایی را به‌صورت دقیق و هدفمند انجام می‌دهد. این مؤسسه با تجربه گسترده در سابمیت مقالات ISI، Scopus و PubMed، تلاش می‌کند تا مسیر چاپ مقاله برای پژوهشگران کوتاه‌تر، مطمئن‌تر و مؤثرتر شود.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
بسته به مجله و نوع مقاله، معمولاً بین 1 تا 4 ماه طول می‌کشد.
بله، اگر دلایل رد مشخص باشد و مقاله را بازنویسی کنید، می‌توانید به مجله‌ای دیگر ارسال کنید.
یعنی داوران نظر خود را ارسال کرده‌اند و سردبیر در حال تصمیم‌گیری نهایی است.
احتمالاً ایمیل در پوشه اسپم یا تبلیغات رفته است؛ یا ممکن است هنوز تصمیم نهایی ثبت نشده باشد.
بله، زیرا به شما فرصت می‌دهد مقاله را اصلاح کرده و دوباره ارسال کنید.
اینستاگرام
تلگرام