چگونه موضوع ناب برای پایان نامه پیدا کنیم؟

یکی از مهم ترین و در عین حال جذاب ترین مراحل تحصیلات تکمیلی، انجام پایان نامه است. در واقع پایان نامه نتیجه استفاده و به کارگیری تمامی آموخته های دوران تحصیلی دانشگاهی می باشد و میزان مهارت شما را در رشته تحصیلیتان نشان می دهد. اما یکی از دغدغه های اصلی دانشجویان بخصوص در مقطع کارشناسی ارشد، یافتن موضوع ناب و جدید برای پایان نامه می باشد.
یک اصل اساسی در تحقیق، مطالعه پژوهش ها و یافته های محققان دیگر است. بدون مطالعه و آگاهی در خصوص موضوعات مرتبط با رشته تحصیلی خودتان، هرگز موفق به یافتن یک موضوع ناب، جدید و در عین حال کاربردی نخواهید شد. مطمئنا با مطالعه بیشتر، خلأهای پژوهشی و چالش های علمی خاصی در خصوص یک موضوع یا حوزه خاص برای شما روشن خواهد شد و خواهید توانست موضوعات بسیار خوبی را از دل مطالعات قبلی استخراج کنید. هر چقدر مطالعه شما بیشتر باشد، درک شما از موضوعات بیشتر خواهد شد و راحت تر می توانید به ارزش و اهمیت یک موضوع در مقایسه با موضوعات دیگر پی ببرید. از جمله منابعی که می تواند بیشترین کمک را در این زمینه به شما نماید، مقالات چاپ شده در نشریات علمی و ژورنال های ISI می باشد. مقالات علمی حاصل پژوهش و تحقیق دانشمندان و پژوهشگران می باشد که بصورت جامع در قالب چند صفحه منتشر می شوند تا محققین دیگر بتوانند با مطالعه نتایج انها، مسیر پژوهشی جدیدی را در راستای کار انها آغاز نمایند. هرچه مهارت و آگاهی شما در خصوص یک موضوع خاص بیشتر باشد، انتخاب منابعی که برای مطالعه خود استفاده خواهید کرد، بدرستی انجام خواهد گرفت.
اما اینکه چگونه و از چه طریقی به این منابع دسترسی داشته باشید نیز مهم است. چند مورد از راه هایی که می تواند به شما در جمع آوری اطلاعات کمک نمایید را در زیر ذکر می کنیم:

• استفاده از مجلات و نشریات نمایه شده در پایگاه های معتبری چون گوگل اسکالر، وب آو ساینس و اسکوپوس ، الزیویر، اسپرینگر، ieee و ...
• مشاهده تعداد ارجاعات مقالات برای اطمینان از میزان اعتبار و علاقمندی آن موضوع در میان محققان دیگر. پیگیری ارجاعات به شما کمک می کند تا یک بحث را دنبال کنید و بدانید چه موضوعاتی در این حوزه نیازمند بررسی هستند و یا کمتر به انها پرداخته شده است.
• مطالعه پایان نامه های 1-2 سال اخیر که در کتابخانه دانشگاه ها موجود است، می تواند ایده های خوبی به شما بدهد. بخصوص بخش پیشنهادات ان.
• استفاده از تجربیات اساتید دانشگاهی که سال ها در زمینه پایان نامه با دانشجویان دیگر کار کرده اند.

نکات مهم در انتخاب یک موضوع خوب برای پایان نامه

1. موضوع انتخابی باید مورد علاقه دانشجو باشد. مطمئنا هر دانشجویی در دوران تحصیل دانشگاهی خود به یکی از دروس خود علاقمندی بیشتری نشان می دهد. در نتیجه این اولین قدم در انتخاب حوزه پژوهشی وی خواهد بود. مثلا فردی که در رشته ژنتیک تحصیل می کند از میان دروس ایمنی شماسی ژنتیک، ژنتیک جمعیت، زنتیک سرطان، مهندسی ژنتیک و... به موضوع سرطان علاقه زیادی دارد. پس حوزه اصلی خود را در حیطه سرطان تعین می کند. پس مطالعات اولیه وی در زمینه ژنتیک سرطان خواهد بود.
   در گام بعدی موضوعات مختلفی که در مبحث ژنتیک سرطان مطرح هست را بررسی می کند تا ببیند کدام مباحث بیشتر برای او جذاب هستند تا به سراغ ان مباحث برود. مطالعه مقالات چاپ شده در 3 سال اخیر نشان می دهد که کدام مباحث بیشتر مورد توجه محققان می باشد. پس رفته رفته دامنه مطالعاتی کوچک تر می شود تا در نهایت به موضوع نهایی خود برسد.
2. مورد دیگری که در انتخاب موضوع پایان نامه مهم است، امکان انجام آن با شرایط موجود می باشد. مثلا شما با در نظر گرفتن شرایط آزمایشگاه دانشگاه خود باید ببینید که آیا این موضوع با این شرایط می تواند به درستی انجام بگیرد یا نه. در انتخاب موضوع پایان نامه هرگز بلند پروازی نکنید. انتخاب یک موضوع ساده و در عین حال جذاب که قابل انجام باشد و نتایج درستی به شما بدهد بهنتر از انتخاب موضوعات پیچیده و سخت است که نمی دانید به نتیجه خواهید رسید یا نه.
3. گام بعدی بعد از انتخاب حوزه پژوهشی خود، تعین استاد راهنما در آن حوزه می باشد. هیچ پایان نامه ای بدون استاد راهنما  قابل انجام نیست. در واقع استاد راهنما مسیر و راه انجام پژوهش را به شما نشان می دهد. مشورت کردن با اساتید مختلف و در میان گذاشتن موضوعات مورد علاقه با آن ها برای روشن شدن موضوع می تواند بسیار مفید باشد .