چاپ مقاله در مجله با اعتبار یکی دیگر از دغدغه های پژوهشگران می باشد چرا که چاپ مقاله در مجلات معتبر و با کیفیت، اعتبار نویسنده مقاله را بالا می برد و در عین حال با افزایش شانس مقاله برای دیده شدن باعث بالا رفتن میزان استنادات و اعتبار مقاله می شود.
زمانی که تصمیم به نگارش مقاله می گیرید در اولین مرحله به چگونگی دسترسی به منابع معتبر فکر می‌کنید اینکه از کجا مطمئن شوید منبعی که برای مطالعه انتخاب کرده‌اید یک منبع معتبر است یا نه! کاری که نیاز به تجربه در این زمینه دارد چنانچه در ابتدای کار مقاله نویسی باشید و با شیوه ارزیابی مقالات و مجلات آشنایی کامل نداشته باشید سختی کار برایتان دو چندان خواهد شد. چاپ مقاله در مجله با اعتبار یکی دیگر از دغدغه‌های پژوهشگران می باشد چرا که چاپ مقاله در مجلات معتبر و با کیفیت، اعتبار نویسنده مقاله را بالا می‌برد و در عین حال با افزایش شانس مقاله برای دیده شدن باعث بالا رفتن میزان استنادات و اعتبار مقاله می‌شود. انتخاب مجله معتبر برای چاپ مقاله با توجه به شاخص‌هایی انجام می گیرد. در ادمه به توضیح هر یک می‌پردازیم:
شاخص IF
از جمله معروف‌ترین و پرکاربردترین شاخص برای انتخاب مجلات ضریب تاثیر یا همان ایمپکت فاکتور مجله (Journal Impact Factor) می‌باشد که به اختصار با علامت IF و در برخی موارد با JIF مشخص می‌شود. شاخص IF در واقع میزان استقبال از مجلات را نشان می‌دهد به این معنی که هر چه ضریب تاثیر مجله ای بالاتر باشد رده علمی و میزان مقبولیت آن توسط جوامع علمی بالا رفته و به تبع آن شانس مجله برای انتخاب شدن توسط نویسندگان مقاله افزایش می‌یابد.
شاخص IF شاخصی کمی می‌باشد که توسط موسسه ISI ارائه شده است و بیانگر کیفیت، اعتبار و اهمیت یک ژورنال است. این شاخص همه ساله برای مجلات تحت پوشش موسسه ISI محاسبه شده و در قالب گزارش استنادات مجله (JCR) منتشر می‌گردد. روش محاسبه‌ی IF برای هر مجله به این ترتیب است که برای مثال تعداد استناد یا رفرنس دادن در سال 2018 به هر مقاله ای که طی دو سال گذشته‌ی آن (2016 و 2017) در مجله مورد نظر چاپ شده است تقسیم بر کل مقالات چاپ شده در مجله طی دو سال گذشته‌ی آن (2016 و 2017) بیانگر شاخص IF آن مجله در سال 2018 خواهد بود.
شاخص JCR
JCR گزارش سالانه استنادات (Journal Citation Report) یک مجله است که توسط موسسه‌ی Clarivate Analytics بصورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مختص مجلات نمایه شده در موسسه ISI می‌باشد و میزان بازید از مجلات این موسسه را نشان می‌دهد. دیتابیس ژورنال‌ها و ناشرهایی که JCR بر پایه ی آن کار ارزیابی میزان استناد و بازدید از هر ژورنال و ناشر را انجام می‌دهد دیتابیس تامسون رویترز یعنی WOS است.
شاخص SJR
یکی از شاخص‌های معتبر علمی برای ارزیابی کیفیت علمی مجلات و مقایسه مجلات مختلف با یکدیگر شاخص SJR می‌باشد. شاخص SCImago Journal Rank) SJR) یا همان "رتبه مجلات علمی در نظام رتبه‌بندی سایمگو" سیستمی است برای رتبه بندی مجلات که توسط موسسه ی SCImago ارائه می‌شود که از دیتابیس اسکوپوس برای رتبه بندی ژورنال‌ها و کشورها کمک می‌گیرد. اس جی آر، معیاری برای اندازه‌گیری میزان تاثیر علمی مجلات علمی است که به طور همزمان تعداد استنادات انجام شده به مقالات یک مجله و همچنین اعتبار مقالات استناد دهنده را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در برخی موارد عبارت SJCR نیز بجای SJR استفاده می‌شود SCImago Journal and Country Rank) SJCR) یا "رتبه مجلات و کشورهای علمی در نظام رتبه‌بندی سایمگو” اصطلاحی است که برای رتبه بندی کشورها از نظر علمی و با توجه به تعریف SJR بکار برده می‌شود که جهت آگاهی محققان از درجه علمی کشوری خاص این رتبه بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین در این سیستم هم ژورنال‌ها و هم کشورها ارزیابی و مقایسه می‌شوند.
تفاوت SJR و JCR با هم چیست؟
JCR که از دیتابیس تامسون رویترز استفاده می‌کند و تمامی اطلاعات ژورنال ها و مقالات را از این دیتابیس استخراج می‌کند در حالیکه SJR از دیتابیس اسکوپوس استفاده می‌کند. SJR به میزان استنادات (وزن می‌دهد) که این وزن بر اساس اعتبار ژورنال مشخص می‌شود. یعنی اگر به دو مقالات دو ژورنال مختلف به تعداد یکسان مثلا 3 بار رفرنس داده شود، از دید SJR میزان استناد به ژورنال معتبرتر بیشتر از ژورنال کم اعتبار است. این در حالی ست که که JCR هر استناد در هر ژورنالی که صورت بگیرد یک وزن و اعتبار یکسان خواهد داشت. در SJR بازه‌های مورد بررسی 3 ساله هستند در حالیکه در JCR این بازه‌ها 2 ساله هستند. در SJR خود استنادی (استناد و رفرنس دادن یک فرد در مقاله‌ی جدید خود به مقاله‌های قبلی خود) با ضریب 33% حساب می‌شود در حالیکه در JCR با ضریب 100%.
تفاوت ایمپکت فاکتور با شاخص SJR چیست؟
با وجود این که برخی افراد ایمپکت فاکتور را به عنوان مهم‌ترین شاخص برای بررسی مجلات می‌شناسند، در سال‌های اخیر استفاده از شاخص SJR میان محققان، از کاربرد بالاتری برخوردار بوده است. طبق تعریف SJR از طرف نظام رتبه‌بندی سایمگو به منظور ارتقا بخشیدن به شاخص‌های پیشین از جمله ایمپکت فاکتور و در راستای رفع انتقادات وارد بر آنها انجام گرفته است. از انتقادات وارد بر ایمپکت فاکتور ارزش ندادن به استنادات با ارزش بیشتر برای مجلات بوده است. در نظام ایمپکت فاکتور تمام استنادات دارای وزن برابری بوده‌اند و ناشران مجلات می‌توانستند با روش‌های مختلف از جمله خود استنادی، ایمپکت فاکتور مجله خود را بالا ببرند. در حالی که شاخص SJR برای رتبه‌بندی مجلات، از امتیازهای جمع شده از تعداد استنادات وارد شده بر نوشته‌های علمی مجلات مختلف بهره می‌برد و تفاوت آن با شاخص‌های قبلی از جمله ایمپکت فاکتور، وزن دادن به استنادات با ارزش مقالات بوده است. به این ترتیب که استناد از مجلات معتبر و دارای شاخص SJR بالا، دارای امتیاز بیشتری در این رتبه‌بندی است و روش‌هایی هم‌چون خود استنادی، تغییر چندانی در رتبه مجله در این روش رتبه‌بندی ایجاد نمی‌کنند.
همچنین ایمپکت فاکتور بهترین معیار برای ارزیابی کیفیت یک مجله و معتبر بودن آن نیست. چر اکه ایمپکت فاکتور آسان‌ترین روش برای قضاوت در رابطه با مجلات، سازمان‌ها و افراد است، موارد استفاده فراوانی دارد ولی در تمام موارد استفاده از این فاکتور راه حل عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. به عنوان مثال مقایسه ژورنال‌ها در حوزه‌های متفاوت با این فاکتور منطقی نیست.
بر خلاف ایمپکت فاکتور، SJR تنها تعداد استنادات به مدارک یک مجله را محاسبه نمی‌کند بلکه رتبه مجله‌ای را که مقالات استناد دهنده در آن به چاپ رسیده‌اند نیز در نظر می‌گیرد. در واقع استناد از مجلات معتبرتر و با کیفیت‌تر با SJR بالا، تاثیر بیشتری نسبت به سایر مجلات در افزایش شاخص SJR دارد. SJR بر خلاف ایمپکت فاکتور رایگان است و در نمایه آن مجلات ISI هم وجود دارند.
اساس رتبه بندی شاخص SJR چیست؟
همانطور که قبلا نیز اشاره شد، این شاخص به تمام مقالاتی که به مدارک یک مجله استناد کرده‌اند، وزن یکسانی نمی‌دهد و در محاسبه ضریب SJR به مجلاتی که خود دارای شاخص SJR بالاتری هستند، وزن بیشتری اختصاص می‌دهد. به این روش رتبه‌بندی استناد موزون گوییم. به طور کلی سه عامل اصلی در تعیین شاخص SJR برای یک ژورنال حائز اهمیت هستند:
روش دسترسی به شاخص SJR چیست؟
با در اختیار داشتن شماره ISSN مجله مد نظرتان می توانید در سایت سایمگو اطلاعات مختلف مجله را از نظر شاخص‌های مختلف علمی در آن قسمت مشاهده کنید، از قبیل:
اینستاگرام
تلگرام