فرآیند داوری در مجلات با هدف کنترل و ارزیابی کیفیت مقالات انجام میگیرد تا مقالاتی که کیفیت لازم را دارند در مچلات منتشر شوند.
هر مقاله ای که با هدف چاپ به یک مجله ارسال می شود، قبل از هر اقدامی توسط ادیتور مجله بررسی می شود تا تائیدات اولیه مقاله از سوی وی گرفته شود. چنانچه مقاله از لحاط نگارشی، ساختاری و موضوعی ایرادی نداشته باشد، مقاله وارد پروسه داوری تخصصی می شود. اما توجه داشته باشد که بعد از داوری نیز تصمیم نهایی توسط ادیتور مجله گرفته می شود. زیرا داوران تنها نظرات خود را در خصوص مقاله و کم و کاستی های آن به ادیتور ارسال می کنند و این ادیتور و هیات تحریریه است که بر اساس نظرات داوران تصمیم میگیرد که مقاله را پذیرش کند یا ریجکت نماید. در این مطلب قصد داریم در خصوص فرآیند داوری مقاله و چگونگی تصمیم گیری نهایی ادیتور صحبت نماییم.
بعد از سابمیت مقاله در مجله، یک بررسی اجمالی و مختصر توسط ادیتور انجام میگرید تا از تناسب موضوعی مقاله با حوزه فعالیت مجله مطمئن شده و از کیفیت نگارشی مقاله اطمینان حاصل کند. از جمله بخش هایی که ادیتور مجله مورد بررسی قرار می دهد، چکیده مقاله (نحوه نگارش یک چکیده علمی) و کاورلتر مقاله (چگونه یک کاولتر خوب بنویسیم) است. سپس مقاله برای بررسی های تخصصی تر به افرادی که در خصوص موضوع مققاله دارای تخصص هستند، ارسال می گردد. اما در صورتی که مقاله اصول اولیه نگارشی را رعایت نکرده باشد و در حوزه موضوعی مجله نباشد، مقاله بدون اینکه به داوری تخصصی ارسال شود، از سوی مجله ادیتور رد خواهد شد. این پروسه بررسی مقاله از لحظه ارسال مقاله توسط نویسنده تا تصمیم نهایی، در زیر به صورت شماتیک نمایش داده شده است.
با توجه به حجم بالای مقالاتی که سالانه به مجلات ارسال می شود، ادیتور مجله بایستی رویه ای را در پیش بگیرد تا بتواند در حجم بالای مقالات ارسالی آنهایی که مناسب برای چاپ در مجله هستند را انتخاب نماید. یک مقاله ارسالی حداقل باید اصول اولیه گارشی را رعایت نماید تا بتواند از مرحله اول بررسی عبور کند. حال سوال اینجاست که این اصول اساسی و اولیه چه چیزهایی هستند؟ معمولا سه سوالی که ادیتورها با استفاده از آنها، مقالات را مورد ارزیابی قرار می دهند :
با توجه به این سوالات می توان گفت که اهمیت نگارش کاورلتر و توجه به اصول نگارشی مقاله بر اساس دستورالعمل مجله تا چه حد برای ادیتور مهم می باشد. منظور از فورمت‌بندی مقاله نحوه قرارگیری جداول، نمودارها در داخل متن یا انتهای مقاله، دوستونه یا تک ستونه بودن مقاله، فونت مقاله، فاصله خطوط و ساختار رفرنس ها و ... می باشد.
به محض تایید اولیه توسط ادیتور، مقاله برای داوری ارسال می‌گردد. سه فرم رایج در داوری مجلات وجود دارد:
بسته به نوع مجله ( اینکه مجله ایمپکت دار باشد یا isi معمولی) بین 2 تا 6 داور برای مجلات در نظر گرفته می شود. تمامی داوران در موضوع مقاله ارسالی متخصص هستند. مجلات معتبر بخصوص مجلات isi ایمپکت دار، گروه های متخصصی از داوران را در خود دارند که بسته به موضوع مقاله ارسالی انتخاب می شوند. گاهی مقالاتی به مجله ارسال می شوند که موضوع آنها در چند حیطه می باشد. داوری چنین مقالاتی بسیار طولانی تر از مقالات تک موضوعی خواهد بود. زیرا این نوع مقالات معمولا به چندین داور ارسال می گردد تا بصورت چند جانبه مورد بررسی قرار گیرد.
برخی مجلات بخصوص مجلات نشریات الزیویر، از نویسندگان درخواست می کنند که بین 3 تا 5 داور در حیطه موضوعی خودشان معرفی نمایند. این کار موجب می شود که زمان جستجوی داور برای مجله کوتاه تر شود و فرایند داوری سریع تر انجام شود.فرآیند داوری زمانی به اتمام می‌رسد که تمامی داوران گزارش خود را به ادیتور مجله ارسال نمایند. ادیتور مجله معمولاً از داوران درخواست می‌کند کار داوری را در مدت زمان ۱ ماه به اتمام برسانند. با این حال، برخی از مجلات مکانیسم‌هایی دارند که بتوانند با استفاده از آنها، زمان فرآیند داوری را کوتاه کنند و یا اینکه زمان تقریبی آن را دقیقتر مشخص کنند.
ادیتور مجله یا هیئت تحریریه با عنایت به گزارشات داوران خود درباره یک مقاله، تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کنند. معمولاً تصمیمات هیئت تحریریه و ادیتور یکی از موارد زیر خواهد بود:
اینستاگرام
تلگرام