یک مقاله علمی حاصل یک پژوهش منطقی، نظری، عملی و یا مختلط است که توسط یک یا چند نفر در خصوص یک موضوع ناب با هدف دستیابی به نتایج جدید نوشته و چاپ می شود. در واقع مقاله یک گزارش کوتاه از یک پروژه تحقیقاتی چندین ماهه می باشد تا محققین دیگر را از یافته های جدید در خصوص یک موضوع خاص مطلع نماید. ارائه گزارشی از یافته های یک پژوهش، مهم ترین بخش از یک پژوهش است. زیرا یافته های علمی یک تحقیق تا زمانی که به دست سایر محققین نرسد و سهمی در پیشرفت علم در آن حوزه نداشته باشد، ارزشی نخواهد داشت. زیرا گسترش یک علم در هر حوزه ای از طریق ارائه یافته های پژوهشگران مختلف در یک حوزه خاص می باشد که بصورت پیوسته باعث ایجاد زمینه های تحقیقی جدید به منظور دستیابی به نتایج بهتر خواهد شد.
همانطور که یک محقق برای انجام پژوهش خود نیازمند جمع آوری اطلاعات لازم از مقالات علمی چاپ شده می باشد؛ محققین دیگر نیز برای انجام پژوهش خود نیاز دارند تا از آخرین یافته های محققین دیگر مطلع شوند. از این رو انتشار یافته های علمی در قالب مقاله نه تنها امتیازات پژوهشی برای محقق به همراه دارد، بلکه سهم مهمی در پیشرفت علم خواهد داشت.
ویژگی هایی که یک مقاله نسبت به پایان نامه و کتاب های علمی دارد این است که کوتاه، مختصر و جامع بوده و می تواند محتویات یک پایان نامه و یا یک بخش از کتاب را در قالب یک مقاله ارائه داد. برای این منظور امروزه مجلات و نشریات زیادی در زمینه های علمی مختلف فعالیت می کنند که با انتشار مقالات علمی محققین، اطلاعات فراوانی را در اختیار سایر محقین قرار می دهند. کافیست محققان با اصول و شیوه نگارش مقاله آشنا باشند تا با استفاده از آموخته های خود و راهنمایی های مجله مورد نظر برای چاپ مقاله، بتوانند نتایج تحقیقات و یافته های خود را به جهانیان عرضه نمایند.
ﻣﻼک ﻫﺎی ﻣﺤﺘﻮﺍیی ﻣﻘﺎﻟﻪ
هدف از انتشار یک مقاله، ارائه نتایج یک پژوهش یا تحقیق است. اما اینکه این یافته ها به چه شکلی در متن مقاله بیان شوند تا بتوانند ارزش واقعی پژوهش را نشان دهند بسیار مهم است. از طرفی یک یافته علمی بایستی به قدری مهم باشد که ارزش چاپ شدن در یک مجله علمی را داشته باشد. بنابراین ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﻠﻤﻲ، ﻣﺤﺘﻮای علمی ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪِی کیفی ﺁﻥ ﺍﺳﺖ. بر این اساس در ادامه به یکسری اصول و معیارهای محتوایی اشاره می کنیم که توجه به آنها در نگارش مقاله حائز اهمیت می باشد.
- ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ «ﺗﻔﻜﺮ» : منظور از تفکر، مشخص نمودن مجهول و تبدیل آنها به معلوم می باشد. می توان گفت محور اصلی یک تحقیق علمی، روشن کردن مجهول تحقیق است. در واقع هر پژوهشی با هدف پاسخ دادن به یک پرسش انجام میگیرد که تاکنون جوابی برای آن پیدا نشده است. پس یک پژوهش با طرح یک سوال مجهول آغاز می شود و محقق در صدد یافتن پاسخ معلوم به آن است.
- ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻮﺩﻥ : منطق یکی از ابزارهای ضروری در نوشتن یک مقاله علمی می باشد. منطق، راه ﺩﺭﺳﺖ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻥ و استدلال صحیح را به محقق می آموزد تا بتواند با شایستگی لازم نتایج و محتوای مقاله خود را تحلیل کرده و استدلال کند. تعاریف ضروری مقاله، استنباط های ﻗﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﻳﻲ و نحوه انتخاب روش درست نمونه گیری از ویژگی های منطقی یک مقاله هستند.
- ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ ﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻥ : یک نویسنده باید بتواند بین اجزای مختلف یک مقاله، تناسب و هماهنگی ایجا کند و کاملا مرتبط با عنوان مقاله مطلب را انتخاب نماید. تناسب بین عنوان و متن مقاله، از مهم ترین مواردی می باشد که باعث ایجاد نظم و یکپارچگی در یک مقاله علمی می شود.
- ﺗﺮﺍﻛﻤﻲ ﺑﻮﺩﻥ : با توجه به اینکه هدف اصلی یک پژوهش، پاسخ منطقی به سوالی است که تا آن زمان پاسخی برای آن یافت نشده بود؛ و از طرفی با توجه به اینکه یک پژوهش با هدف کشف دانش جدید انجام میگیرد؛ بنابراین ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﻛﺸﻒ ﻳﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺩﺍﻧﺶ ﺑﺸﺮی ﺍﺳﺖ، ﻧﻪ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺍﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ.
- ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﺎ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻱ ﺟﺎﻣﻌﻪ : هر موضوع پژوهشی که انتخاب می شود بایستی به گونه ای باشد که متناسب با نیاز جامعه بوده و مشکلی را حل نماید. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ هرگز موضوعاتی که ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﻲ، ﺑﺪﺍﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎﺯ ﻧﺪﺍﺭﺩ، را انتخاب نکنید.
- ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭﻱ : یک پژوهش علمی ﺯﻣﺎنی می ﺗﻮﺍﻧﺪ در پیشرفت ﺩﺍﻧﺶ تاثیرگذار باشد که دارای هدفی ﺧّﻠﺎﻕ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ در نتیجه جمع آوری اطلاعات از مقالات دیگر نوشته می شوند، تاثیر چندانی ﺩﺭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺩﺍﻧﺶ ﺑﺸﺮیندارند.
- حفظ حجم مقاله و ذکر موارد ضروری : یکی از مواردی که در نگارش مقاله لازم است که به آن توجه نمایید این است که از ﺣﺎﺷﻴﻪ روی ﻭ زیاده گویی افراطی پرهیز کنید. اما این را نیز به خطر داشته باشید که ﺧﻼﺻﻪ ﮔﻮﻳﻲ نیز ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ موجب ﺍﺑﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻳﻬﺎﻡ ﺷﻮﺩ؛ محقق مطالب مقاله را به گونه ای باید انتخاب کرده و بنویسد که چه از لحاظ محتوایی و جه حجمی، برای خواننده قابل قبول باشد. .
- تناسب متن مقاله ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ : در ﻫﺮ ﺭﺷﺘﻪ و حوزه علمی، یکسری نظریه ها ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻨﻲ وجود دارد مورد توافق اندیشمندان و محققان آن حوزه می باشد. بنابراین در نگارش مقاله علمی حتما بایستی به این موارد توجه نمایید و آنها را رعایت نمایید. توجه داشته باشید که یافته ﻫﺎی شما ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺩینی ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ کلیﺁﻥ حوزه ﺗﺨﺼصی ﻣﻨﺎﻓﺎﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
- ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﺍﺯ ﻛﻠﻲ ﮔﻮﻳﻲ : یک محقق و نویسنده مقاله بایستی در هنگام نوشتن مقاله تمامی ابعاد را در نظر بگیرد و اینطور تصور نماید که خواننده مقاله او هیچ اطلاعات پایه ای از موضوع مقاله او ندارد. بنابراین از کلی گویی پرهیز کرده و نکات ضروری مقاله، بخصوص در بخش روش کار و نتایج، را بطور کامل و جامع توضیح دهد.
- روش ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ : پژوهش یک فرایندی است که کمک می کند تا یک محقق یا پژوهشگر در خصوص ناشناخته ها پرس و جو کند تا بتواند شناخت لازم از آن از آن پیدا کرده و به سوالات مجهول تحقیق پاسخ دهد. به مسیری که یک محقق طی کرده تا با جمع آوری اطلاعات و شواهد، به یافته ها برسد، « ﺭﻭﺵ ﺷﻨﺎﺳﻲ » می گویند. اما اینکه این اطلاعات و داده ها چگونه جمع آوری شود تا مورد تفسیر قرار گرفته و یافته های نهایی حاصل شود، از موارد مهم تحقیق است. ﻳﻚ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻋﻠمی ﺯﻣﺎنی می ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭی ﻣﻨﺎﺳبی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ، ﻭ ﺁﻥ ﺭﻭﺷﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮبی ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ.
اینستاگرام
تلگرام