در این مطلب جامع، مهمترین نکات مهم در نگارش مقالات پژوهشی اصیل را با ساختاری استاندارد، علمی و قابل استفاده برای پژوهشگران و دانشجویان بررسی خواهیم کرد.
مقاله پژوهشی اصیل یا Original Article یکی از معتبرترین و پرکاربردترین قالبهای انتشار نتایج پژوهشی در مجلات علمی است. این نوع مقاله معمولاً حاصل پژوهشی جدید، دقیق و مبتنی بر دادههای واقعی است و باید به گونهای نگارش شود که هم قابلیت ارزیابی علمی داشته باشد و هم بتواند توسط جامعه علمی مورد استفاده قرار گیرد. نگارش صحیح چنین مقالهای نیازمند آشنایی با ساختار استاندارد آن، شیوه ارائه دادهها، اصول تحلیل، و نحوه ارجاعدهی دقیق است. در این مطلب، تمامی نکات مهم در نگارش مقالات پژوهشی اصیل (Original Article) با مثالها، ساختار استاندارد و توضیحات کامل ارائه میشود.
مقاله پژوهشی اصیل گزارشی علمی از یک پژوهش جدید است که در آن نویسنده ایدهای نو ارائه میکند و بر اساس روش علمی به نتایج مشخصی دست مییابد. این نوع مقاله برخلاف مقالات مروری، تنها به پژوهشهای قبلی اشاره نمیکند بلکه یافتههایی جدید و مبتنی بر شواهد ارائه میدهد. حجم مقاله پژوهشی اصیل معمولاً بین 3500 تا 4000 کلمه، معادل حدود 10 صفحه استاندارد است. این حجم برای روایت دقیق روش، تحلیل دادهها و ارائه یافتهها ضروری است.

ساختار مطلوب برای اکثر مجلات بر اساس IMRaD تنظیم میشود:
Introduction – Methods – Results – Discussion
اما بخشهایی مانند چکیده، صفحه عنوان، تشکر و منابع نیز از اجزای اصلی هستند. در ادامه به بررسی مفصل این بخشها میپردازیم.
صفحه عنوان باید یکی از دقیقترین بخشهای مقاله باشد. اطلاعات زیر باید در این صفحه درج شود:
عنوان مقاله (دقیق، روشن و ترجیحاً بدون افعال)
نام و نام خانوادگی همه نویسندگان
رتبه علمی (مربی، استادیار، دانشیار، استاد، کارشناس ارشد…)
رشته تحصیلی و وابستگی سازمانی
اطلاعات نویسنده مسئول (ایمیل، تلفن، آدرس پستی)
عنوان کوتاه (حداکثر 20 حرف)
نام سازمان یا مرکز تأمینکننده بودجه پژوهش (در صورت وجود)
چکیده نباید بیش از 250 کلمه باشد و حتماً باید 4 بخش اصلی داشته باشد:
2 تا 3 جمله
زمان افعال: حال
جمله آخر: بیان هدف (با زمان گذشته)
نوع پژوهش، جامعه، ابزار، روش نمونهگیری
زمان افعال: گذشته مجهول
2 تا 3 جمله
بدون تفسیر و توضیح اضافه
1 تا 2 جمله
زمان: حال یا آینده
3 تا 8 واژه
انتخاب از MeSH یا اصطلاحنامههای معتبر
ساختار چکیده انگلیسی مشابه چکیده فارسی است و باید دقیقاً 200 تا 250 کلمه باشد. ترتیب بخشها:
Title – Introduction – Methods – Results – Conclusion – Keywords
مقدمه در حدود 1٫5 صفحه تنظیم میشود و شامل موارد زیر است:
بیان مسئله
اهمیت موضوع
مرور پژوهشهای مرتبط
تعریف مفاهیم تخصصی
هدف اصلی پژوهش
نوشتن اینکه «این پژوهش برای اولین بار انجام شده است»
استفاده از جملات کلی مانند «پژوهشها نشان دادهاند…» بدون منبع
آوردن آمار بدون ارجاع معتبر
یکی از مهمترین بخشهاست که داوران بر اساس آن کیفیت پژوهش را ارزیابی میکنند.
نوع پژوهش
جامعه آماری
روش نمونهگیری
حجم نمونه
ابزار جمعآوری دادهها
روایی و پایایی
روش جمعآوری دادهها
نوع تحلیل و نرمافزار (مانند SPSS نسخه 26)
در این بخش افعال حتماً باید به صورت گذشته مجهول باشند.
یافتهها باید بدون تفسیر ارائه شوند.
انواع ارائه دادهها:
متن
جدول
نمودار
فلوچارت
تصاویر
نکته مهم:
برای هر 1000 کلمه، تنها یک تصویر یا جدول مجاز است.
در این بخش نتایج مطالعه با یافتههای سایر پژوهشها مقایسه میشود. بیان شباهتها و تفاوتها، توجیه علمی یافتهها و بیان محدودیتها ضروری است.
این بخش باید کوتاه، روشن و کاربردی باشد. در ½ صفحه اهمیت نتایج، آثار اجتماعی و کاربردهای عملی پژوهش بیان میشود.
بر اساس یافتهها، راهکارهایی برای حل مسائل مطرحشده ارائه میشود.
در این بخش باید از اشخاص یا سازمانهایی که در پژوهش نقش داشتهاند ولی نامشان در میان نویسندگان نیست، سپاسگزاری شود.
تمام منابع باید به زبان انگلیسی و طبق دستورالعمل مجله باشند. حداقل 10 منبع لازم است.
در صورت لزوم پرسشنامه، چکلیست یا ابزارهای جمعآوری داده در پیوست قرار میگیرند.
این بخش بسیار کاربردی است و میتواند شامل مواردی باشد مانند:
استفاده از عبارات مبهم
کمبود جزئیات در روش بررسی
ارجاعدهی ناقص
تفسیر نادرست یافتهها در بخش Results

در مسیر انتشار یک مقاله پژوهشی اصیل، توجه به چند اصل کلیدی میتواند روند داوری را تسریع کرده و احتمال پذیرش مقاله را بهطور چشمگیری افزایش دهد. سه حوزه مهم که نقش تعیینکنندهای در کیفیت نهایی مقاله و نظر مثبت داوران دارند شامل: انتخاب مجله مناسب، رعایت اصول نگارش و ساختاردهی علمی، و پیشگیری از هرگونه plagiarism هستند. در ادامه، این موارد به شکلی یکپارچه و کاربردی ارائه میشوند.
یکی از مهمترین دلایل رد شدن مقاله، ارسال آن به مجلهای نامناسب است. برای جلوگیری از این مشکل، پژوهشگران باید پیش از هر چیز، مجلهای را انتخاب کنند که با موضوع، روش و سطح پژوهش همخوانی داشته باشد. معیارهای مهم برای انتخاب صحیح عبارتاند از:
رتبهبندی مجله (Q1 تا Q4): مجلات Q1 سختگیرتر و رقابتیتر هستند. انتخاب Q2 یا Q3 برای پژوهشهای معمولی منطقیتر است.
ایمپکت فاکتور: شاخص تأثیرگذاری علمی مجله و نشانهای از اعتبار آن است.
اسکوپ (Scope) مجله: حتماً بررسی کنید موضوع پژوهش شما دقیقاً در حوزه پوشش مجله باشد.
نوع دسترسی مجله: بررسی کنید که مجله Open Access است یا Subscription-Based؛ مجلات OA معمولاً هزینه APC بیشتری دارند.
هزینههای انتشار (APC): برخی مجلات برای چاپ مقاله هزینه دریافت میکنند؛ توجه به بودجه پژوهشی ضروری است.

فارغ از کیفیت علمی پژوهش، بسیاری از مقالات به دلیل رعایت نکردن استانداردهای نگارشی یا ساختاری رد میشوند. برای جلوگیری از این خطاها، رعایت نکات زیر ضروری است:
خواندن دقیق راهنمای نویسندگان (Author Guidelines): تقریباً 30٪ ریجکتها ناشی از عدم رعایت این بخش است.
رعایت تعداد کلمات و فرمت مقاله: هرگونه مغایرت با استاندارد مجله ممکن است مقاله را به Desk Reject تبدیل کند.
انتخاب عنوانی کوتاه، دقیق و فاقد ابهام: عناوین طولانی یا دارای فعل، شانس پذیرش را کاهش میدهند.
پرهیز از زیادهگویی و تکرار: متن باید شفاف، روان و دقیق باشد.
ویرایش زبان و ساختار مقاله: استفاده از ویرایش زبانی و گرامری قبل از ارسال میتواند شانس پذیرش را چند برابر کند.

یکی از مهمترین دلایل رد مقاله در مجلات معتبر، وجود درصد مشابهت بالا است. برای جلوگیری از سرقت علمی و حفظ اصالت مقاله، رعایت موارد زیر ضروری است:
پارافریز صحیح و حرفهای: تغییر ساختار جمله، استفاده از واژگان جدید و بازنویسی علمی، نه صرفاً تغییر چند کلمه.
استفاده از نرمافزارهای مشابهتیاب معتبر: مانند Turnitin و iThenticate برای بررسی درصد مشابهت.
ارجاعدهی دقیق و استاندارد: هر جملهای که برگرفته از منبعی دیگر است باید دارای رفرنس باشد.
بازنویسی یافتهها با توجه به پژوهش خودتان: گزارش یافتهها باید کاملاً بر اساس دادههای جدید باشد، نه متون دیگر.

نگارش مقاله پژوهشی اصیل نیازمند رعایت ساختار استاندارد، دقت علمی، ارائه دادههای معتبر و تحلیل صحیح است. پژوهشگری که این اصول را رعایت کند، میتواند مقالهای باکیفیت تولید کرده و شانس پذیرش در مجلات معتبر را افزایش دهد.
مؤسسه اشراق همواره بر رعایت اصول اخلاق پژوهش و قوانین مربوط به تولید محتوای علمی تأکید دارد. بر همین اساس، این مؤسسه هیچگونه خدمات نگارش مقاله پژوهشی، پایاننامه، رساله یا هر نوع محتوای علمی را برای دانشجویان، پژوهشگران یا متقاضیان ارائه نمیدهد و فعالیتهای آن بهطور کامل مطابق با ضوابط و قوانین رسمی کشور، در حوزه آموزش، مشاوره، و توانمندسازی علمی تعریف شده است. بنابراین، تمامی مطالب مطرح شده در این مطلب صرفاً جنبه آموزشی و راهنمایی تخصصی داشته و با هدف ارتقای توان علمی پژوهشگران در مسیر نگارش مقالات پژوهشی اصیل (Original Article) منتشر شده است.

اگر شما پژوهشگر عزیز در پایاننامه یا رساله خود دادههای جدید و تولیدشده بر اساس پژوهش میدانی، آزمایشگاهی، یا تحلیل نوین دارید، این امکان وجود دارد که یک مقاله پژوهشی اصیل کاملاً معتبر و قانونی از دل آن استخراج شود. استخراج مقاله از پایاننامه، زمانی که دادهها متعلق به خود پژوهشگر باشد، اقدامی کاملاً اخلاقی و قابل پذیرش در تمامی مجلات علمی محسوب میشود. در صورت نیاز، تیم متخصصان اشراق میتواند مشاوره تخصصی در زمینه موارد زیر ارائه دهد:
استخراج مقاله از پایاننامه
استانداردسازی ساختار مقاله بر اساس فرمت مجلات
ویرایش علمی، نگارشی و ساختاری مقاله
ترجمه مقاله جهت ارسال به مجلات خارجی
راهنمایی برای انتخاب مجله مناسب
هدف ما در اشراق، توانمندسازی شما در مسیر تولید علم واقعی و ارتقای کیفیت پژوهشهای دانشگاهی است.
راههای ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تماموقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفهای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفتوگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شمارههای زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
بله، شرط اصلی این نوع مقاله ارائه یافتههایی کاملاً جدید است.
بله، اما روایی و پایایی آن باید گزارش شود.
چکیده انگلیسی برای ارزیابی بینالمللی مهمتر است اما هر دو ضروری و مکمل هستند.
گزارش ناقص روش بررسی و تحلیل دادهها.
تعداد مهم نیست، نقش و مشارکت آنها اهمیت دارد.