تمامی دانشجویان در دوران تحصیلات تکمیلی و دکتری، برای دریافت مدرک خود نیاز به نگارش پایان نامه دارند. اما برای نوشتن یک پایان نامه خوب چه ساختاری و اصولی را باید رعایت کنیم؟
دانشجویان گاهی برای انجام دادن پایان نامه به مشکلاتی برخورد می کنند و بخاطر رعایت نکردن اصول و ساختار کلی پایان نامه معمولا چندین بار از طرف استاد برگردانده می شود تا دوباره نگارش شود. این امر برای دانشجویان وقتگیر می باشد. به منظورآشنايي وآگاهي دانشجويان با نحوه نگارش وچگونگي تدوين وتنظيم مطالب يك تحقيق علمي و براي هماهنگي درنحوه نگارش و تنظيم پايان نامه ها، این مطلب کمک خوبی خوهد بود.
برای تایپ پایان نامه باید یکسری قواعد پایان نامه نویسی را رعایت کرد که در این قسمت به تشریح آن می پردازیم. کاغذ مورد استفاده برای تایپ پایان نامه A4 می باشد. و متن اصلي با قلم Word 2 – براي تايپ پايان نامه از نرم افزار 2003 تايپ گردد. Times New Roman باشد. متون انگليسي با قلم 12 BNazanin 14 نيز استفاده نمايند. لازم به ذكر است دانشجويان مي توانند از نرم افزارFTEX استفاده کنند. فاصله شروع خط تا لبه راست كاغذ 4 سانتيمتر، به غير ازسطر مطلع پاراگراف كه تا لبه كاغذ پنج سانتيمتر باشد. همچنين فاصله خط تا لبه بالاي كاغذ سه سانتيمتر ، لبه پايين ولبه چپ 2 سانتيمتر، فاصله عنوان مطلب تا اولين سطر نوشته شده 2 سانتيمتر و فاصله بين / كاغذ 5 خطوط 1 سانتيمتر باشد. اين فواصل براي خطوط در تمام مراحل تدوين پايان نامه (Line Spacing: Exactly 29 pt) اعم از نمودارها، جداول، فهرست، عكسها و غيره بايدرعايت گردد.
توجه: در تدوين و تايپ صفحات پايان نامه به غير از صفحات تقديم و تشكر از هيچگونه كادر تزييني و تذهيب استفاده نگردد. معادل انگليسي لغات يا اصطلاحات فارسي كه براي اولين بار به كار مي رود به صورت زيرنويس (فقط براي يكبار) در صفحه مربوطه درج شود.(حتي المقدور درمتن پايان نامه از به كار بردن واژه هاي با الفباي انگليسي خودداري شود). 2 سانتيمتر از لبه / زيرنويس ها زير يك خط كه به فاصله 5 چپ كاغذ و حداقل 3سانتيمتر از لبه پاييني و به طول مورد نياز رسم مي شود، نوشته شوند. (در هر 2سانتيمتر حاشيه پايين صفحه رعايت شود ). زيرنويس ها در هر صفحه با / صورت لازم است. گذاردن شماره ي 1،2 و.... در گوشه بالاي آخرين كلمه در متن مشخص شوند. درزيرنويس ها فقط معادل زبان خارجي لغات يا اصطلاحات فارسي نوشته شود. در صورت وجود توضيحات بيشتر، بايد در قسمت پي نوشت ها آورده شود.
پايان نامه پس از تايپ نهايي حتما بايد در تعداد نسخ لازم (به تعداد استاد /اساتيد راه نما، استاد/اساتيد مشاور و دو نسخه كتابخانه مركزي) تكثير و صحافي گردد. هنگام صحافي پايان نامه رعايت نكات ذيل الزامي است:
1 – چگونگي تنظيم روي جلد پايان نامه : جلد پايان نامه مشتمل برآرم دانشگاه ، نام دانشگاه ، نام دانشكده و گروه مربوطه، عنوان پايان نامه، نام و نام خانوادگي استاد/ استادان راهنما و مشاور، نام و نام خانوادگي دانشجو و تاريخ دفاع مي باشد. توجه: درمورد رشته زبان انگليسي، به طوراستثناء شناسنامه انگليسي پشت جلد پايان نامه قرارمي گيرد.
2 – تنظيم عطف پايان نامه: درعطف پايان نامه عنوان پايان نامه و نام ونام خانوادگي دانشجو و سال تحصيلي بايد نوشته شود.
3 – تنظيم شناسنامه (فارسي و انگليسي) داخل پايان نامه: شناسنامه پايان نامه مشتمل بر نام دانشگاه يزد، نام دانشكده وگروه مربوطه، عنوان پايان نامه، نام و نام خانوادگي استاد/استادان راهنما و مشاور، نام و نام خانوادگي دانشجو و تاريخ دفاع مي باشد.
4 – رنگ جلد پايان نامه: پايان نامه هاي دانشكده هاي علوم انساني، زبان وادبيات، اقتصاد ومديريت وحسابداري ، علوم اجتماعي و الهيات ميبد با رنگ آبي سورمه اي و پايان نامه هاي دانشكده هاي فني ومهندسي، مهندسي برق و كامپيوتر بارنگ سورمه اي ، پايان نامه هاي دانشكده هنر و معماري بارنگ زرشكي، پايان نامه هاي دانشكده هاي علوم پايه، رياضي و فيزيك با رنگ سبز، پايان نامه هاي دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي با رنگ فيروزه اي می باشد.
5 – محل صحافي: محل صحافي توسط تحصيلات تكميلي دانشگاه تعيين مي گردد.
شماره گذاري صفحات: در هنگام شماره گذاري براي صفحات پايان نامه به صفحه هاي مربوط به نام ا.....، تقديم، تشكر و قدرداني، ارزيابي وامتياز وچكيده هيچگونه شماره اي داده نشود. صفحات مربوط به فهرست مطالب، جداول، نمودارها و ساير فهرستها با استفاده ازحروف ابجد يا اعداد رومي شماره گذاري شود و متن اصلي با استفاده از اعداد فارسي تا آخرين صفحه شماره گذاري شود.توجه شود كه بر روي صفحه اول هر فصل، شماره صفحه ذكر نشود، ليكن به حساب آيد.
لازم به ذكر است كه شماره گذاري صفحات بايد وسط وبه فاصله 1سانتيمتر از لبه پايين صفحه صورت گيرد.
شماره گذاري فصول، بخشها و قسمتها: مشخص مي شود كه عدد 6 -4- 4 يا 6 - بخشها و قسمت هاي مختلف هرفصل با اعدادي نظير 6 شماره ي فصل، عدد 4 شماره ي بخش وعدد 2 شماره ي قسمت است. شماره وعنوان هر فصل با BNazanin 16 Bold و عناوين بخشهاي مختلف هر فصل با قلم BNazanin 18 Bold قلم تايپ شود. قسمتهاي هر بخش با قلم و عناوين BNazanin 14 Bold نوشته شود.
شماره گذاري جداول، نمودارها و...: فهرست جداول، نمودارها و ... كه قبل از شروع متن اصلي درپايان نامه تنظيم مي گردد داراي شماره اي است كه اين شماره از نمودارها يا جداولي كه در متن اصلي آورده شده است تبعيت ميكند و بايد اين شماره ها داراي يك نظم و ترتيب ويژه باشد. تمامي شكل ها و جدول ها بايد به 2 و... براي - 1 ، جدول 2 - ترتيب ظهور در هر فصل شماره گذاري شوند. مثلاٌ براي فصل 2، جدول 2 و... عنوان جدول ها در بالاي آنها و عنوان شكل ها - 1، جدول 3 - جدول هاي فصل 3 جدول 3 اگر شكلي از مرجعي نقل شده باشد با قلم (BNazanin 12 Bold) در زير آنها ذكر مي گردد. لازم است مرجع آن در زير شكل آورده شود. جدولهايي كه در راستاي طولي كاغذ تنظيم مي شوند، بايد طوري قرار گيرند كه متن بالاي آنها در سمت عطف پايان نامه واقع شودو همچنين شكل هايي كه در راستاي طولي كاغذتنظيم ميشوند، بايد طوري قرار گيرندكه متن پايين آنها در سمت لبه پايان نامه قرارگيرد. شكل ها و جدول ها حتي المقدورداخل متن و در نزديكترين فاصله به محلي كه ذكر شده، آورده شوند. قابل ذكر است كه شماره گذاري جداول ، اشكال ، نمودارها و... مستقل از همديگر صورت ميگيرد.
شماره گذاري روابط و فرمول ها: فرمولها درهرفصل به طورجداگانه و به ترتيبي كه ظاهر مي شوند مانند جدول ها و شكل ها،شماره گذاري گردد. براي شماره گذاري روابط و فرمولهاي آورده شده در متن اصلي پايان نامه از دو شماره كه باخط فاصله از يكديگر جدا مي گردند، استفاده مي شود بطوريكه تمام روابط و فرمولها براي هر فصل خواهد بودكه شماره n ازابتدا تا انتهاي پايان نامه به ترتيب داراي شماره ا و 2و...و سمت چپ نشان دهنده ترتيب فرمول و شماره سمت راست نشان دهنده شماره فصلي است كه فرمول يارابطه در آن ذكر گرديده است.
لازم است در متن به كليه منابعي كه مورد استفاده قرار مي گيرد اشاره شود . چنانچه در داخل متن از يك منبع مطلبي نقل شود، بلافاصله پس از خاتمه ي جمله، كروشه اي باز شود و مرجع ذكر گردد. شماره گذاري مراجع به يكي از دو روش زير مي باشد:
درمواردي كه دانشكده مربوطه فرمت خاصي رابراي نوشتن مراجع معين نموده، ذكر منابع و ماخذ بايد با مشخصات كامل به ترتيب زير آورده شود:
نام مؤلف(نام اصلي مؤلف (نام خانوادگي) برنام كوچك او مقدم خواهد بود)، نام اثر، نام مترجم و مصحح (درصورتي كه ترجمه شده باشد)، نام گرد آورنده، مشخصات كامل چاپ ( شماره چاپ، ناشر، محل چاپ، سال چاپ)، جلد و صفحه . لازم به ذكر است كه القاب وعناوين دكتر، مهندس و … ازجلو نام مؤلف، مترجم حذف مي گردد. و همچنين اگر كتاب داراي دو يا بيشتر نويسنده و مؤلف باشد نام و نام خانوادگي همه آنها به ترتيبي كه در پشت جلد ماخذ آمده است، آورده شود.
بطور مثال :
ياحقي محمد جعفر و ناصح محمد مهدي، راهنماي نگارش و ويرايش، چاپ هشتم، آستان قدس. 1، ص 106 رضوي مشهد، 368
قابل توجه است كه ممكن است ماخذي داراي تمام مشخصات كامل مذكور نباشد كه در اين حالت مشخصات به همين روش و ترتيب با حذف آن مشخصه كه ماخذ فاقد آن است، آورده می شود. هرگاه از يك منبع در متن به صورت متوالي و پشت سرهم استفاده شده باشد در ارجاع بعدي لازم به ذكر مشخصات كامل اثر نيست و به صورت: همان ماخذ، ص 107 ، آورده مي شود.
اگر ارجاع بعدي با فاصله به همان ماخذ مورد استفاده ارجاع نخستين باشد، بدين صورت بايد
عمل گردد: ياحقي محمد جعفر، ناصح محمد مهدي، همان كتاب، ص 107 لازم به ذكر است در صورت وجود منابع به زبانهاي مختلف، ابتدا مراجع فارسي و سپس ساير مراجع ذكر مي شود.
اینستاگرام
تلگرام