نحوه ارائه و آدرس‌دهی مقاله‌ها، بخشی اساسی از هویت‌بخشی به فعالیت‌های پژوهشی محسوب می‌شود. برای دانشگاه آزاد اسلامی، این مسئله ابعادی گسترده‌تر دارد؛ زیرا نقش مستقیمی در رتبه علمی این دانشگاه دارد. در این مطلب، به‌طور جامع ضوابط آدرس‌دهی و معرفی نویسندگان مقاله، با تکیه بر بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مصوب دانشگاه آزاد اسلامی را بررسی خواهیم کرد.
در نظام دانشگاهی و پژوهشی امروز، مقالات علمی نه‌تنها ابزار انتقال دانش و نتایج تحقیقاتی هستند، بلکه نقش مهمی در سنجش جایگاه علمی افراد و مؤسسات دانشگاهی ایفا می‌کنند. در این میان، نحوه آدرس‌دهی و معرفی نویسندگان مقاله به‌عنوان بخش ظاهراً ساده‌ای از فرآیند انتشار، در حقیقت از حساس‌ترین و اثرگذارترین مراحل نگارش مقاله به شمار می‌رود. کوچک‌ترین بی‌دقتی در این زمینه می‌تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد؛ از عدم پذیرش مقاله برای دفاع از پایان‌نامه یا رساله گرفته تا محرومیت از دریافت امتیازات تشویقی، پژوهشی یا ارتقاء مرتبه علمی.
دانشگاه آزاد اسلامی با دارا بودن بیش از صدها واحد دانشگاهی در داخل و خارج از کشور، برای یکپارچه‌سازی هویت سازمانی خود در سطح بین‌المللی، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های دقیق و الزام‌آوری درخصوص آدرس‌دهی مقالات منتشر کرده است. بخشنامه‌هایی که رعایت آنها نه‌تنها اعتبار شخصی پژوهشگر را تضمین می‌کند، بلکه در آمار تولید علم دانشگاه و رتبه آن در نظام‌های معتبر بین‌المللی مانند ISC، Scopus و ISI نقش تعیین‌کننده دارد.
با این حال، در عمل مشاهده می‌شود که بسیاری از دانشجویان، استادان و حتی گاهی هیأت‌های داوری، به دلیل ناآگاهی یا بی‌توجهی به این الزامات، مرتکب اشتباهاتی می‌شوند که باعث رد مقاله یا بی‌اثر شدن آن از نظر آیین‌نامه‌های دانشگاهی می‌گردد. این در حالی است که دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر رعایت دقیق الگوهای معرفی نویسندگان، ساختار مشخصی برای نحوه ارائه اطلاعات نویسندگان، ترتیب نویسندگان در مقالات مستخرج از پایان‌نامه، نحوه تعیین نویسنده مسئول و نوع نشریات مجاز برای انتشار مقاله تعیین کرده است.
این مطلب با هدف ارتقاء آگاهی پژوهشگران، به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی و استادان راهنما، تدوین شده و تلاش دارد با زبانی شفاف، به تشریح کامل الزامات آدرس‌دهی و معرفی نویسندگان در مقالات علمی بپردازد. همچنین با بررسی بخشنامه‌ها و مصوبات کلیدی دانشگاه آزاد اسلامی، مخاطب را نسبت به پیامدهای احتمالی عدم رعایت این موارد آگاه کرده و راهکارهای پیشگیری از خطا را ارائه می‌دهد. در نهایت، هدف این است که هر مقاله‌ای که از دل یک پایان‌نامه یا رساله بیرون می‌آید، به‌درستی ثبت، منتشر و به‌عنوان سندی معتبر در مسیر علمی نویسندگانش به رسمیت شناخته شود.
آدرس‌دهی صحیح یک مقاله علمی، شناسنامه‌ای برای پژوهشگران است. اطلاعاتی که در بخش affiliations نوشته می‌شود، مستقیماً در سامانه‌های بین‌المللی مانند Scopus و ISI ثبت می‌گردد. چنانچه این اطلاعات ناقص یا اشتباه باشد، مقاله در آمار تولید علم دانشگاه لحاظ نمی‌شود. این موضوع به‌خصوص برای دانشگاه آزاد اسلامی، که تلاش دارد موقعیت خود را در نظام رتبه‌بندی جهانی ارتقا دهد، بسیار حیاتی است.
بر اساس ابلاغیه شماره 81248/70 مورخ 1393/9/1، هر مقاله مستخرج از پایان‌نامه یا رساله باید با رعایت اصول دقیق نگارش نام نویسندگان، وابستگی سازمانی، ایمیل و ترتیب صحیح نقش‌ها منتشر شود. هر گونه بی‌توجهی به این موارد می‌تواند به رد مقاله از سوی گروه آموزشی یا عدم پذیرش آن برای تشویق منجر شود.
نویسندگان مقالات انگلیسی باید طبق الگوی زیر معرفی شوند:
Department of [نام گروه آموزشی به انگلیسی], UAE Branch, Islamic Azad University, Dubai, United Arab Emirates
برای مثال:
Department of Computer Engineering, UAE Branch, Islamic Azad University, Dubai, United Arab Emirates
هیچ‌گونه عنوانی نظیر Dr., Prof., Mr. نباید در این بخش ذکر شود. عنوان نویسندگان تنها در بخش جداگانه‌ای مانند معرفی در سایت مجله ذکر می‌شود.
در مقالات فارسی، شکل معرفی باید به صورت زیر باشد:
گروه [نام گروه به فارسی]، واحد [نام واحد]، دانشگاه آزاد اسلامی، [شهر]، [کشور]
برای مثال:
گروه مهندسی کامپیوتر، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی
مطابق شیوه‌نامه دانشگاه آزاد، در صورتی که مقاله مستخرج از پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا رساله دکتری باشد:
دانشجو باید به‌عنوان نویسنده اول مقاله درج شود.
استاد راهنما و مشاوران باید به ترتیب بعدی قرار گیرند.
استاد راهنما به‌عنوان نویسنده مسئول (Corresponding Author) تعیین و با علامت * مشخص شود.
در صورتی که ترتیب نویسندگان یا نقش‌ها اشتباه اعلام شود، مقاله حتی اگر پذیرفته شده باشد، از نظر آموزش و پژوهش دانشگاه فاقد اعتبار خواهد بود.
پذیرش مقاله باید در فاصله زمانی بین تصویب پروپوزال و فارغ‌التحصیلی دانشجو باشد. اگر مقاله بعد از فارغ‌التحصیلی یا قبل از تصویب پروپوزال پذیرش شود، مشمول آیین‌نامه پاداش، دفاع یا نمره پایان‌نامه نخواهد شد.
سارا حقیقی¹، محمد شجاعی²*، آرش احمدآباد³
1. دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مهندسی کامپیوتر، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی — s_haghighi@hotmail.com
2. استاد، گروه مهندسی کامپیوتر، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران — m.shojaei@hotmail.com
3. استادیار، گروه مهندسی برق، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی — a.ahmadabad@iau.ae
Ali Rostami¹, Elham Ansari²*, Hamed Raha³
Ph.D. Student, Department of Management, UAE Branch, Islamic Azad University, Dubai, UAE — alirostami@yahoo.com
Assistant Professor, Department of Management, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran — elham.ansari59@gmail.com
Professor, Department of Social Science, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran — h.raha2553@gmail.com
بر اساس بخشنامه شماره 22598/70، چاپ مقاله در مجلات نامعتبر مشمول هیچ نوع تشویق یا امتیاز آموزشی و پژوهشی نخواهد شد.
درج در فهرست مجلات نامعتبر وزارت علوم یا وزارت بهداشت.
پذیرش سریع بدون داوری دقیق، در ازای دریافت وجه.
نداشتن دامنه تخصصی مشخص.
درج اطلاعات جعلی از وابستگی نویسندگان.
http://www.rvp.iau.ir/sp
http://rppc.msrt.ir
http://www.iau.ae/articles
برای بررسی اعتبار ISI مجلات، استفاده از پایگاه JRK توصیه می‌شود.
بر اساس بخشنامه‌های 352681/73 و 1856/70:
باید حداقل یک مقاله ISI نمایه‌شده بین‌المللی برای دفاع ارائه دهند.
باید یک مقاله علمی-پژوهشی یا ISI معتبر ارائه دهند.
برای دفاع، الزامی به ارائه مقاله در مجلات دارای ضریب تأثیر ISI یا علمی-پژوهشی وزارتین دارند.
علاوه بر مقاله‌های دفاع، باید حداقل یک مقاله دیگر نیز در مجلات معتبر داخلی یا خارجی منتشر شود.
نامه پذیرش یا نسخه چاپی مقاله.
مستندات داوری مقاله (برای مجلات خارجی).
فرم شماره 13 تایید استاد راهنما با ذکر جمله: «این مقاله مستخرج از پایان‌نامه دانشجو است.»
در صورتی که بیش از یک مقاله از پایان‌نامه استخراج شده باشد، باید موضوع‌ها، عنوان‌ها و یافته‌ها در آنها متفاوت باشند. همپوشانی در محتوای مقالات، حتی با عناوین متفاوت، باعث رد همه مقالات خواهد شد.
استادان موظف‌اند در فرآیند نگارش، تدوین و ارسال مقاله، راهنمایی کامل به دانشجویان ارائه داده و صحت موارد فنی، ساختاری و محتوایی مقاله را تأیید کنند. همچنین باید نسخه نهایی را قبل از ارسال بررسی و تاییدیه کتبی صادر نمایند.
افیلیشن یا همان وابستگی سازمانی نویسندگان، یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر مقاله علمی است که نقشی حیاتی در فرآیند پذیرش (اکسپت) مقاله دارد. برخلاف تصور برخی نویسندگان که آفیلییشن را صرفاً یک اطلاعات جانبی می‌دانند، ناشران معتبر بین‌المللی و داوران علمی به این بخش توجه ویژه‌ای دارند، زیرا نشان‌دهنده هویت علمی نویسنده و پشتوانه نهادی تحقیق است. در ادامه، به دلایل کلیدی اهمیت آفیلییشن در اکسپت مقاله پرداخته می‌شود:
ژورنال‌های علمی هنگام بررسی یک مقاله، ابتدا به وابستگی نویسندگان نگاه می‌کنند. درج دقیق و معتبر آفیلییشن، نشان می‌دهد که نویسندگان از یک نهاد رسمی و علمی دارای مجوز فعالیت می‌کنند و تحقیق آنها بر پایه یک ساختار دانشگاهی یا پژوهشی شکل گرفته است. نداشتن آفیلییشن یا ثبت نادرست آن، باعث بی‌اعتمادی مجله به اعتبار علمی مقاله خواهد شد.
پایگاه‌هایی مانند Scopus، ISI و PubMed اطلاعات نویسندگان و نهادهای وابسته را برای رتبه‌بندی علمی کشورها و دانشگاه‌ها استخراج می‌کنند. اگر آفیلییشن به درستی درج نشده باشد، مقاله از فهرست تولیدات علمی نهاد مربوطه حذف می‌شود. این مسئله به‌ویژه برای دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه آزاد اسلامی که به دنبال ارتقاء رتبه جهانی هستند، بسیار مهم است.
ژورنال‌ها به واسطه آفیلییشن، صحت هویت نویسندگان را بررسی می‌کنند. درج اطلاعات ناقص، اشتباه یا غیرواقعی در این بخش، می‌تواند باعث رد فوری مقاله به دلیل عدم تطابق اطلاعات با واقعیت شود. بسیاری از مجلات هنگام بررسی اولیه، مقاله‌هایی با آفیلییشن مشکوک یا ناقص را بدون داوری ریجکت می‌کنند.
در بسیاری از مجلات، به‌ویژه آن‌هایی که پذیرش در آنها رقابتی است، آفیلییشن قوی‌تر (مانند دانشگاه‌های دارای رتبه جهانی یا مراکز تحقیقاتی پیشرو) می‌تواند در ترغیب ویراستار به ادامه بررسی مقاله تأثیرگذار باشد. هرچند کیفیت علمی مقاله حرف اول را می‌زند، اما وابستگی نویسنده نیز در تصمیم‌گیری نهایی بی‌تأثیر نیست.
شیوه آدرس‌دهی و معرفی نویسندگان در دانشگاه آزاد اسلامی فقط یک فرایند اداری نیست؛ بلکه ابزاری کلیدی برای حفظ اعتبار علمی، دریافت امتیازهای پژوهشی، ارتقای دانشگاه در نظام‌های بین‌المللی و جلوگیری از تضییع حقوق دانشجویان و استادان است.
بی‌توجهی به این الزامات می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری در فرآیند دفاع، نمره پایان‌نامه، تشویق مالی، و حتی ترفیع شغلی اعضای هیات علمی داشته باشد. به همین دلیل، رعایت دقیق و کامل دستورالعمل‌های مربوطه ضروری، حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است.
در پایان لازم به ذکر است که در فرآیند آماده‌سازی مقالات علمی، به‌ویژه مقالات مستخرج از پایان‌نامه یا رساله، مسئولیت اصلی تنظیم صحیح اطلاعات نویسندگان، شامل ترتیب اسامی، تعیین نویسنده مسئول، نگارش دقیق افیلییشن (Affiliation) و درج ایمیل‌های معتبر، تماماً بر عهده نویسنده مسئول مقاله است.
مؤسسه اشراق در این زمینه تنها وظیفه دارد فرمت‌بندی مقاله را مطابق استانداردهای مجله انجام داده و آن را برای سابمیت (ارسال به مجله) آماده نماید. تنظیم محتوای علمی مقاله، ثبت صحیح وابستگی سازمانی نویسندگان، تطابق با بخشنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی و ارائه اطلاعات دقیق هر نویسنده، خارج از مسئولیت مؤسسه بوده و نویسنده مسئول موظف است پیش از ارسال، صحت این اطلاعات را نهایی و تأیید کند.
تأکید می‌شود که هرگونه اشتباه یا نقص در آدرس‌دهی نویسندگان، ممکن است باعث رد مقاله از سوی دانشگاه، حذف از فرآیند دفاع، یا محرومیت از دریافت امتیازات پژوهشی شود. بنابراین، نویسنده مسئول باید با دقت و آگاهی کامل، اطلاعات مربوط به نویسندگان را بررسی و مطابق شیوه‌نامه دانشگاه ثبت نماید.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
نویسنده مسئول فردی است که مسئولیت ارسال مقاله به ژورنال، ارتباط با داوران، و پاسخ به سوالات مرتبط با مقاله را بر عهده دارد. این نویسنده معمولاً تجربه بیشتری دارد و باید نشانی ایمیل او برای ارتباطات بعدی در مقاله ذکر شود.
بله، ترتیب اسامی نویسندگان معمولاً براساس میزان مشارکت آنها در پژوهش تنظیم می‌شود. نویسنده اول معمولاً بیشترین سهم را در انجام پژوهش و نگارش مقاله دارد و بیشترین امتیاز را دریافت می‌کند.
در چنین مواردی، باید هر دو نشانی (نشانی قبلی و جدید) ذکر شود و توضیح داده شود که نویسنده در زمان انجام تحقیق با کدام مؤسسه مرتبط بوده است. همچنین می‌توان در یک پانویس توضیح داد که نشانی جدید برای ارتباطات پس از انتشار مقاله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در بیشتر موارد، فقط نشانی ایمیل نویسنده مسئول ذکر می‌شود. با این حال، برخی ژورنال‌ها ممکن است از نویسندگان بخواهند که نشانی ایمیل همه نویسندگان را ارائه دهند. این بستگی به سیاست‌های ژورنال دارد.
هنگامی که نویسندگان از مؤسسات مختلف هستند، باید نشانی هر نویسنده به ترتیب و با استفاده از علائم کوچک الفبایی (مانند a، b، c) در کنار نام آنها آورده شود. این علائم سپس به نشانی مؤسسه مرتبط با هر نویسنده اختصاص داده می‌شوند.
اینستاگرام
تلگرام