دانشجویان، اساتید و پژوهشگران زیادی تمایل به چاپ مقالات خود در مجلات معتبر داخلی و خارجی دارند. این امر اهمیت اعتبار سنجی مجلات داخلی و خارجی را بیشتر می‌کند.
چاپ مقالات علمی در مجلات معتبر داخلی و خارجی برای دانشجویان، اساتید دانشگاه‌ها و پژوهشگران اهمیت ویژه‌ای دارد. از طرفی علاوه بر اینکه اعتبار مجلات نسبت به یکدیگر یکسان نیست، از جنبه‌های مختلفی نیز مانند هزینه چاپ، زمان داوری، چاپ تضمینی یا غیر تضمینی و ... با هم متفاوت‌اند. پس برای اینکه تفاوت شرایط چاپ در این مجلات را بررسی می‌کنیم، ابتدا باید با انواع آن‌ها آشنا شویم.
مجلات بین‌المللی در حالت کلی چهار دسته‌اند که عبارت‌اند از : ISI، ISC، Scopus و PubMed.
آشنایی با تفاوت مؤسساتی که مجلات را نمایه (ایندکس) می‌کنند برای بررسی اعتبار و درجه مجلات لازم است. از معتبرترین ایندکس کننده‌های بین‌المللی که در علوم مختلف فعالیت می‌کنند، می‌توان به چهار شرکت تامسون رویترز، شرکت اسکوپوس، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و شرکت پابمد اشاره کرد. در ادامه بعد از اینکه ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها را بطور مختصر بیان می‌کنیم، انواع مجلات داخلی را نیز نام می‌بریم و در نهایت تفاوت شرایط چاپ مقالات در مجلات داخلی و خارجی را ذکر می‌کنیم.
مجلات تامسون (ISI): این شرکت خود دارای زیر مجموعه‌هایی است که برای مثال می‌توان به پایگاه Web of Science اشاره کرد. مقالات نمایه شده در این پایگاه، ISIنام دارند. این پایگاه خود دارای دو نوع مجله ایمپکت فاکتوردار (JCR) و بدون ایمپکت فاکتور (ISI Listed) می‌باشد.
مجلات اسکوپوس (Scopus): این شرکت که از محصولات شرکت الزویر است، از نمایه‌های استنادی معتبر می‌باشد که اطلاعات کتابشناختی ۲۵ میلیون سند، اطلاعات محصولات ۵۰۰۰ ناشر علمی و در مجموع اطلاعات ۱۶۵۰۰ مجله علمی پژوهشی را در خود جای داده است.
مجلات پابمد (PubMed): این مجلات حاوی اطلاعاتی بیلیوگرافی پژوهشی برای رشته‌های زیست‌شناسی و تمام رشته‌های علوم پزشکی است و همچنین مجموعه‌ای از اطلاعات کیفی مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری و سازمان‌های دولتی حوزۀ سلامت ایالات متحده آمریکا است.
مجلات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC): در این پایگاه مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهایی که تعریف شده است تجزیه و تحلیل می‌شود. پس از شرکت تامسون و اسکوپوس، این پایگاه سومین پایگاه استنادی است که عملکرد پوهشی کشورها را می‌سنجد.
از طرفی مجلات داخلی به سه دسته علمی پژوهشی، علمی ترویجی و علمی تخصصی تقسیم شده‌اند که اعتبار و درجه آن‌ها را یکی از ارگان‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حوزه علمیه تعیین می‌کنند.
مجلات علمی پژوهشی: مقالات علمی پژوهشی مقالاتی هستند که برای حل مشکلات، یافتن روابط اجتماعی بین پدیده‌های طبیعی و ... حقایقی را کشف و آن‌ها را در بین عموم نشر می‌دهند. دانشجویان ارشد و دکتری، اساتید دانشگاه‌ها و پژوهشگران از مخاطبین اصلی این مجلات هستند.
مجلات علمی ترویجی: در این مقالات به بررسی اطلاعاتی که در یک حوزه بخصوص که در یک محدوده زمانی خاص منتشر شده پراخته می‌شود. هدف اصلی این مقالات این است که بدون اینکه مطلب جدیدی اضافه کند، ایده‌های دیگران را خلاصه و استنتاج کند و به زبان ساده برای افراد دانشگاهی، دانش‌آموزان، صنعتگران، افراد دارای تحصیلات غیر کلاسیک و... ارائه دهند.
مجلات علمی تخصصی: در این مجلات که معمولاً هم به سازمان‌های خاصی وابسته است، افراد می‌توانند مطالب خودشان را فقط برای اطلاع رسانی در زمینه‌های تخصصی برای این مجلات ارسال کنند.
حال که با انواع مجلات بین‌المللی و داخلی آشنا شدیم و کاربرد هر یک از آن‌ها را یاد گرفتیم، تفاوت‌های چاپ مقالات در این مجلات را طبق معیارهای زیر بررسی می‌کنیم:
از نظر هزینه، چاپ مقالات در مجلات داخلی بیشتر از هزینه چاپ در مجلات بین‌المللی می‌باشد و از طرفی چون پروسه داوری مقالات در مجلات داخلی طولانی تر از مجلات بین‌المللی است، پس سختگیری آن‌ها در پذیرش مقالات نیز بیشتر است. یکی دیگر از تفاوت‌های چاپ مقالات در مجلات داخلی و خارجی این است که مجلات داخلی بنابه قاونی که وزارت علوم وضع کرده است، اجازه ندارد تا برای پذیرش و چاپ مقالات با مؤسسات همکاری و قرارداد داشته باشند، به همین دلیل چاپ مقالات در این مجلات تضمینی نیست. اما از آنجاییکه مؤسسات تا ۸۰ درصد اجازه دارند تا در روند پذیرش مقالات در مجلات بین‌المللی با مجلات رایزنی کنند، لذا چاپ مقالات خارجی بجز مقالات JCR تضمینی بوده است.
در حالت کلی اعتبار مجلات خارجی مخصوصا مجلات JCR نسبت به سایر مجلات بیشتر است. اما از آنجاییکه قوانین وضع شده در وزارت علوم ملاک سنجش مجلات است، پس طبق این قوانین اعتبار مجلات داخلی بیشتر از مجلات بین‌المللی است.
اینستاگرام
تلگرام