منظور از کد ارکید (ORCID‌) چیست؟

به احتمال زیاد تاکنون به کررات در هنگام مطالعه و یا ارسال مقاله به مجلات مختلف به واژه ای تحت عنوان ارکید یا کد ارکید برخورد کرده اید و به احتمال قوی تر متوجه معنای این کلمه نشده اید امروز قصد داریم در قالب مقاله ای شما را با زیر و بم این موضوع آشنا کنیم.

کد ارکید چیست؟

ORCID‌ یا کد ارکید (Open Researcher and Contributor ID) شناسه ای 16 کاراکتری است که توسط موسسه ارکید به نویسندگان اختصاص می یابد این کد منحصر بفرد بوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد. در واقع کد ارکید همانند اثر انگشت و یا شماره شناسایی هر فرد می باشد که بطور اختصاصی و همتا تا آخر عمر معرف ایشان خواهد بود. ORCID با DIO از این نظر متفاوت می باشد که ORCID‌ برای شخص نویسنده تعلق دارد در حالی که DIO شناسه اختصاص یافته به مجلات می باشد. از 16 اکتبر سال 2012 تاکنون کد ارکید توانسته است، نام بیش از 5.3 میلیون محقق را در خود ثبت نماید. دسترسی به این کد رایگان می باشد. هدف از ارائه این سرویس، فراهم آوردن یک شاخص مشخص برای هر نویسنده آزاد است. هر نویسنده، پژوهشگر و دانشجویی می تواند رزومه و کارکرد خود را در این سرویس به ثبت برساند و با دریافت کد ارکید به جای ارسال رزومه به بخش های مختلف، کد ORCID خود را در اختیار آنها قرار دهند. هر کسی که این کد را در اختیار داشته باشد، میتواند وارد صفحه شخصی نویسنده شده و به صورت طبقه بندی و دقیق، با توانمندی های شخص مورد نظر، آشنا گردد.

از کد ارکید چه استفاده ای می توان کرد؟

ارسال رزومه علمی به مجلات و یا دانشگاه ها در مواقع لزومی امری اجتناب ناپذیر است چه بسا در برخی مواقع این کار برایتان سخت و مشکل باشد در این صورت شما با ارائه کد ارکید خود امکان دسترسی آنها را به تمام فعالیت ها و کارهای علمی شما فراهم می سازید. چرا که این سیستم با هدف به اشتراک گذاری رزومه فردی هر پژوهشگر با دیگران راه اندازی شده است بدین صورت که هر نویسنده اطلاعات شخصی خود را اعم از مقاله چاپ شده، کتاب چاپ شده و یا هر پژوهش دیگر و یا توانمندی دیگر در این سیستم وارد نموده و جهت ارائه رزومه شخصی به هر فرد صرفا با ارائه این کد امکان مشاهده رزومه کامل خود را به دیگری فراهم می آورد. کاهش احتمال خطا و اشتباه در مواردی که اسامی مشابه و یکسانی برای نویسندگان وجود داشته باشد از دیگر کاربردهایی این شناسه می باشد به عبارتی ممکن است پژوهشگر دیگری هم نام شما در رشته‌تان فعالیت داشته باشد و یا  زمانی که شما نام خود را به زبان دیگری می‌نویسید، مشابه نام فرد دیگری شود. برای این‌که در جامعه علمی از چنین اشتباهاتی جلوگیری شود و مقاله هر فردی به‌درستی به آن فرد نسبت داده شود، بیشتر مجلات علمی معتبر در هنگام ارسال Manuscript مقاله از نویسنده مقاله می‌خواهند که شناسه ارکید خود را ارائه دهند. داشتن شناسه ارکید برای سابمیت مقاله به مجلات خارجی ازجمله Nature و Springer ضروری است. امکان اتصال به تمام پایگاه های معتبر، از جملهISI ، اسکوپوس، Researchgate و Linkedin یکی دیگر از موارد استفاده از کد ارکید می باشد. این سیستم در حال حاضر با سیستم Researcher ID   پایگاه تامسون رویترز (پایگاه نمایه کننده مجلات ISI)  نیز قابلیت اشتراک محتوا و تبادل اطلاعات پروفایل و یا انتشارات موجود در پروفایل را دارد. شناسه محقق یا Researcher ID سیستمی مشابه ORCID‌ است که توسط تامسون رویترز در سال 2008 میلادی راه اندازی شده بود. تفاوت این دو کد با یک دیگر در آن است که در ORCID قابلیت محاسبه ارجاعات فراهم آمده است در صورتی که پایگاه تامسون Researcher ID فعلا به این امکانات تجهیز نشده است.

در مورد مقایسه این دو کد باید گفت که هر دو دائمی هستند و برای نویسنده یک پروفایل ایجاد می کنند که نویسنده می تواند انتشارات خود را به آن بیافزاید. اما برخلافORCID، بخش Researcher ID این مزیت را دارد که بتواند Citation های فرد را نیز محاسبه کند. با وجود این کدها، خیلی از مشکلات مربوط به نام نویسندگان مقالات به شکل های مختلف و در مجلات مختلف و تاثیرات بعدی آن در محاسبه تعداد مقالات فرد نویسنده و یا Citation های آن فرد، مرتفع می شود.

نکته قابل توجه اینجاست که تمامی نویسندگان تا سال 2020 تقریبا موظف به اخذ کد ارکید خواهند بود و پروسه چاپ مقاله و اخذ اکسپت از مجلات معتبر صرفا با داشتن این کد قابل پیگیری خواهد بود به دلیل نیاز به بررسی سابقه علمی نویسنده در هنگام چاپ و پذیرش از طرف مجله جهت تصمیم گیری بهتر و راحتتر وجود دارد.

برای ثبت و دریافت شناسه ارکید (ORCID) عموم پژوهشگران و محققیق از سرتاسر دنیا مجاز هستند با مراجعه به سایت موسسه ارکید ORCID.org طی سه مرحله اطلاعات خواسته شده را وارد کنند و نهایت کد 16 رقمی مختص به خود را دریافت نمایند. با دریافت این کد نویسندگان قادر به ثبت و ویرایش اطلاعات و مشخصات فردی خود در صفحه ارکید خواهند شد. تمامی کدهایی که موسسه ارکید ارائه می دهد با عبارت orcid.org شروع شده (که همان آدرس سایت موسسه ارکید است) و در ادامه ۱۶ عدد قرار دارد که این اعداد ۴ تا ۴ تا از هم جدا شده‌اند.

این موسسه اشراق، با بیش از 5 سال سابقه در زمینه های مختلف از جمله چاپ مقاله، چاپ کتاب، پذیرش در کنفرانس، ترجمه تخصصی و افزایش اچ ایندکس برای اساتید با هدف خدمت به فرهیختگان، دانشجویان و اساتید کشور به ارائه خدمت می پردازد. شما می توانید برای دریافت مشاوره رایگان و اطلاع از شرایط دقیق ، با کارشناسان موسسه تماس حاصل فرمایید.