آشنایی با تفاوت شماره ویژه (Special Issue) و شماره فرعی (Regular Issue) در مجلات علمی نقش مهمی در ارتقای رزومه علمی پژوهشگران دارد. در این مطلب اهمیت این دو را در ارتقای جایگاه پژوهشی بررسی کرده و راهکارهایی برای انتخاب مجلات معتبر جهت چاپ مقاله ارائه داده‌ایم.
نظام شماره‌گذاری در ژورنال‌های علمی یکی از مهم‌ترین ابزارهای سازمان‌دهی در دنیای نشر پژوهشی است. وقتی پژوهشگری مقاله‌ای را جستجو می‌کند، اولین نشانه‌ای که برای یافتن آن در آرشیو علمی استفاده می‌شود، والیوم (Volume) و ایشو (Issue) است. بدون این نظام، دسترسی به مقالات مانند جستجوی سوزن در انبار کاه می‌بود.
شماره‌گذاری مجلات نه تنها نظم ایجاد می‌کند بلکه به پژوهشگران کمک می‌کند بفهمند مقاله‌ای در چه بازه زمانی منتشر شده و در کدام دسته علمی قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، وجود شماره‌های ویژه (Special Issues) این امکان را فراهم می‌سازد که مقالات یک حوزه خاص در یک شماره متمرکز گرد هم آیند و به جامعه علمی عرضه شوند.
والیوم مثل یک شناسنامه عمل می‌کند. هر والیوم نشان‌دهنده یک سال انتشار است. مثلاً اگر یک مجله در سال 2015 آغاز به کار کرده باشد، والیوم سال 2016 برابر 2 خواهد بود.
اهمیت والیوم در این است که سابقه یک نشریه را نشان می‌دهد. هرچه عدد والیوم بالاتر باشد، یعنی آن مجله سابقه طولانی‌تری در حوزه نشر دارد و معمولاً از اعتبار بیشتری برخوردار است.
ایشو بیانگر تعداد شماره‌های یک مجله در طول سال است. اگر یک مجله به صورت ماهانه منتشر شود، در یک سال 12 ایشو خواهد داشت. در حالی که یک مجله فصلی فقط 4 ایشو در سال دارد.
این شماره‌ها به پژوهشگران کمک می‌کنند سریع‌تر مقاله موردنظر خود را پیدا کنند و به آسانی به آن ارجاع دهند.
برخی مجلات علاوه بر والیوم و ایشو، یک شماره کلی نیز ارائه می‌دهند که نشان می‌دهد از آغاز تا کنون چند شماره منتشر شده است. برای مثال، مجله‌ای که در 5 سال فعالیت خود هر سال 4 شماره منتشر کرده باشد، شماره کلی آن به 20 می‌رسد.
این شیوه در کتابخانه‌ها و آرشیوهای دیجیتال بسیار کاربردی است.
شماره ویژه روی یک موضوع خاص تمرکز دارد. مثلاً «هوش مصنوعی در پزشکی» یا «انرژی‌های تجدیدپذیر». این تمرکز باعث می‌شود پژوهشگران مرتبط راحت‌تر آخرین یافته‌های حوزه خود را پیدا کنند.
بسیاری از مجلات برای مدیریت شماره ویژه، از اساتید برجسته به عنوان سردبیر مهمان دعوت می‌کنند. این موضوع به کیفیت علمی شماره کمک زیادی می‌کند.
شماره‌های ویژه معمولاً به داغ‌ترین موضوعات علمی روز اختصاص دارند و مقالات منتشرشده در آنها بیشتر دیده می‌شوند.
افزایش دیده‌شدن مقاله: از آنجا که شماره ویژه به موضوعی خاص اختصاص دارد، پژوهشگران همان حوزه توجه بیشتری به آن نشان می‌دهند.
افزایش احتمال استناددهی: تمرکز بر یک موضوع باعث می‌شود مقالات در میان پژوهشگران مرتبط بیشتر مورد استناد قرار گیرند.
شبکه‌سازی علمی: چاپ در شماره ویژه فرصتی برای آشنایی با پژوهشگران مطرح در حوزه‌ای خاص فراهم می‌آورد.
اعتبار علمی بیشتر: برخی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، مقالات چاپ‌شده در شماره‌های ویژه را با امتیاز بالاتری ارزیابی می‌کنند.
جذب خوانندگان بیشتر به دلیل تمرکز موضوعی.
ارتقای جایگاه علمی از طریق انتشار مباحث نوآورانه.
افزایش نرخ استناد و به تبع آن، ضریب تأثیر (Impact Factor).
محدودیت زمانی در ارسال مقاله (معمولاً Deadlines کوتاه).
احتمال رد مقاله در صورت عدم تناسب موضوعی.
رقابت بالا به دلیل کیفیت بالای مقالات ارسال‌شده.
شماره‌های فرعی همان شماره‌های عادی هستند که مقالات مختلف در زمینه‌های گوناگون را منتشر می‌کنند.
پژوهشگران بدون نیاز به انتظار برای فراخوان مقاله می‌توانند مقالات خود را به شماره‌های عادی ارسال کنند.
مقالات شماره‌های عادی همچنان در رزومه علمی معتبر هستند، گرچه ممکن است به اندازه شماره‌های ویژه دیده نشوند.
شماره ویژه: فقط به یک موضوع خاص اختصاص دارد.
شماره فرعی یا عادی: موضوعات متنوعی را پوشش می‌دهد.
در شماره ویژه، داوری اغلب سخت‌گیرانه‌تر است چون باید هم کیفیت علمی بالا داشته باشد و هم به موضوع شماره مربوط باشد.
در شماره‌های عادی، مقالات گسترده‌تری پذیرفته می‌شوند و انعطاف بیشتری وجود دارد.
مقالات شماره‌های ویژه معمولاً بیشتر مورد استناد قرار می‌گیرند.
مقالات شماره‌های عادی شانس دیده‌شدن کمتری دارند مگر اینکه موضوع مقاله بسیار جذاب باشد.
بسیاری از مجلات الزویر مثل Energy Reports سالانه چند شماره ویژه منتشر می‌کنند که موضوعاتی همچون «انرژی سبز» یا «مدل‌سازی اقلیمی» را پوشش می‌دهد.
مجلات اسپرینگر نیز در حوزه‌هایی مانند پزشکی، کامپیوتر و مهندسی، شماره‌های ویژه با همکاری کنفرانس‌های علمی منتشر می‌کنند.
مجلات وایلی غالباً شماره ویژه‌ای برای موضوعات داغ روز مثل تغییرات اقلیمی یا فناوری‌های نوین اختصاص می‌دهند.
فرصت دیده‌شدن در میان متخصصان یک حوزه خاص.
شانس بالاتر برای همکاری‌های علمی.
افزایش رزومه پژوهشی و امتیاز در ارتقاهای دانشگاهی.
برخی معتقدند که تمرکز بیش از حد روی شماره‌های ویژه باعث می‌شود مقالات ارزشمند در شماره‌های عادی کمتر مورد توجه قرار گیرند.
مجلات برای شماره‌های ویژه فراخوانی منتشر می‌کنند و موضوع و مهلت ارسال را اعلام می‌نمایند.
داوری در شماره‌های ویژه معمولاً توسط کارشناسانی انجام می‌شود که تجربه زیادی در همان موضوع دارند.
شماره‌های ویژه معمولاً داوری سریع‌تری دارند تا بتوانند در زمان مقرر منتشر شوند.
چاپ مقاله در شماره ویژه به رزومه علمی پژوهشگر اعتبار بیشتری می‌بخشد.
اساتید برای ارتقا به مرتبه‌های بالاتر معمولاً نیاز به مقالات معتبر در مجلات معتبر دارند؛ شماره ویژه امتیاز بیشتری به همراه دارد.
انتشار در شماره‌های ویژه فرصتی عالی برای همکاری با پژوهشگران بین‌المللی فراهم می‌آورد.
همیشه پیش از ارسال مقاله، از نمایه‌شدن مجله در پایگاه‌های معتبر مانند Scopus یا ISI مطمئن شوید.
برخی مجلات جعلی فراخوان‌های ساختگی برای شماره‌های ویژه منتشر می‌کنند. بررسی ناشر و سردبیر مهمان ضروری است.
ارسال مقاله‌ای خارج از موضوع مشخص‌شده، تقریباً همیشه منجر به رد شدن خواهد شد.
نظام شماره‌گذاری در مجلات علمی نقش مهمی در نظم‌بخشی به فرآیند نشر و تسهیل دسترسی به مقالات ایفا می‌کند. در این میان، شماره‌های ویژه (Special Issues) با تمرکز بر موضوعات خاص، فرصتی بی‌نظیر برای پژوهشگران فراهم می‌آورند تا مقالاتشان بیشتر دیده و استناد شوند. در مقابل، شماره‌های فرعی یا عادی بستر اصلی انتشار مقالات هستند و همچنان ارزش و اعتبار علمی بالایی دارند.
انتخاب اینکه مقاله در شماره ویژه یا شماره عادی منتشر شود، بستگی به استراتژی پژوهشگر، موضوع تحقیق و اهداف علمی او دارد. در هر صورت، آنچه بیش از همه اهمیت دارد، کیفیت علمی و نوآوری مقاله است که آینده پژوهشی را رقم می‌زند.
انتشار مقاله در مجلات معتبر، چه در شماره‌های ویژه و چه در شماره‌های فرعی، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر پیشرفت علمی و ارتقای جایگاه پژوهشی است. همان‌طور که در این مطلب توضیح داده شد، شماره‌های ویژه معمولاً تمرکز موضوعی بیشتری دارند و مقالات منتشرشده در آنها دیده‌شدن و استناددهی بالاتری کسب می‌کنند؛ در حالی که شماره‌های فرعی یا عادی بستر همیشگی و پایدار برای انتشار تحقیقات در حوزه‌های متنوع علمی هستند.
در این مسیر، انتخاب یک مجله معتبر و متناسب با موضوع پژوهش اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. بسیاری از پژوهشگران به دلیل عدم آشنایی کافی با ساختار نشریات و معیارهای اعتبارسنجی، دچار سردرگمی می‌شوند یا حتی مقاله خود را به مجلات نامعتبر (Predatory Journals) ارسال می‌کنند. این موضوع نه‌تنها رزومه علمی پژوهشگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، بلکه در مواردی منجر به هدررفت زمان و هزینه نیز می‌شود.
اینجاست که نقش مجموعه‌هایی مانند مؤسسه اشراق پررنگ می‌شود. این مؤسسه با سال‌ها تجربه در حوزه پژوهش و خدمات علمی، اقدام به معرفی مجلات معتبر و نمایه‌شده در پایگاه‌های بین‌المللی مانند ISI، Scopus، PubMed، و ISC می‌نماید. همچنین، پژوهشگران می‌توانند با مشاوره کارشناسان اشراق، مجله‌ای مناسب برای چاپ مقاله خود انتخاب کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن مقاله‌شان را در شماره‌های ویژه (Special Issues) یا شماره‌های عادی (Regular Issues) منتشر کنند. خدمات کلیدی مؤسسه اشراق در این زمینه عبارتند از:
معرفی و انتخاب مجلات معتبر متناسب با موضوع مقاله.
پیگیری فرآیند داوری و چاپ در شماره‌های ویژه و فرعی.
تضمین نمایه‌بودن مجلات در پایگاه‌های علمی معتبر.
مشاوره تخصصی در زمینه انتخاب بین چاپ مقاله در شماره ویژه یا فرعی.
بنابراین، اگر به دنبال آن هستید که مقاله‌تان در یک مجله معتبر بین‌المللی و در قالب شماره ویژه یا فرعی منتشر شود، بر روی لینک خدمات مورد نظر خود کلیک نمایید:
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
شماره ویژه به موضوعی خاص اختصاص دارد، در حالی که شماره عادی موضوعات متنوعی را پوشش می‌دهد.
بله، معمولاً به دلیل تمرکز و دیده‌شدن بالاتر، امتیاز بیشتری در رزومه پژوهشی دارد.
اغلب بله، زیرا مجلات برای رعایت زمان‌بندی، داوری‌ها را تسریع می‌کنند.
خیر، همچنان معتبر است اما میزان دیده‌شدن ممکن است کمتر باشد.
با بررسی وب‌سایت رسمی ناشر، سردبیران مهمان و نمایه‌شدن مجله در پایگاه‌های معتبر.
اینستاگرام
تلگرام