یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر نشریه، "راهنمای نویسندگان" یا "Guide for Authors" است که حاوی دستورالعمل‌هایی درباره قالب‌بندی، نحوه ارسال، و ساختار مقاله است. در این مطلب، به بررسی اهمیت این بخش، ضرورت توجه به آن، و نحوه تنظیم مقاله مطابق دستورالعمل‌های ارائه‌شده خواهیم پرداخت.
در دنیای پژوهش‌های علمی، انتشار مقاله در نشریات معتبر یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش فعالیت‌های علمی و تحقیقات پژوهشگران محسوب می‌شود. اما فرآیند پذیرش مقاله در یک ژورنال علمی، صرفاً به کیفیت محتوای علمی آن محدود نمی‌شود؛ بلکه رعایت ساختار، قالب‌بندی و استانداردهای مشخص‌شده توسط نشریه نیز نقش کلیدی در موفقیت انتشار دارد. هر نشریه علمی، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و قوانین خاصی را برای تنظیم و ارسال مقالات ارائه می‌دهد که تحت عنوان "راهنمای نویسندگان" یا "Guide for Authors" شناخته می‌شود.
راهنمای نویسندگان شامل اطلاعاتی درباره نحوه نگارش، ساختار مقاله، شیوه ارجاع‌دهی، قالب‌بندی جداول و تصاویر، فرمت استنادها و حتی نحوه ارسال مقاله از طریق سامانه نشریه است. این دستورالعمل‌ها به منظور ایجاد هماهنگی در مقالات منتشرشده در ژورنال، افزایش خوانایی مطالب و تسهیل فرآیند داوری مقالات تدوین شده‌اند. با این وجود، بسیاری از پژوهشگران به دلیل ناآگاهی از این دستورالعمل‌ها یا بی‌توجهی به جزئیات آن، با رد اولیه مقاله از سوی سردبیران نشریه مواجه می‌شوند، حتی پیش از آنکه مقاله وارد مرحله داوری علمی شود.
اهمیت توجه به راهنمای نویسندگان، زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم هر نشریه دارای استانداردهای متفاوتی در زمینه ساختار مقالات است و آنچه در یک ژورنال مورد قبول است، ممکن است در نشریه‌ای دیگر باعث رد مقاله شود. از این‌رو، آگاهی از این دستورالعمل‌ها و رعایت دقیق آن‌ها، تأثیر مستقیمی بر افزایش شانس پذیرش مقاله دارد.
در این مطلب، به بررسی اهمیت راهنمای نویسندگان در نشریات علمی، الزامات اصلی این دستورالعمل‌ها و نحوه فرمت‌بندی صحیح مقاله طبق استانداردهای ژورنال خواهیم پرداخت. همچنین، نکات کلیدی برای آماده‌سازی یک مقاله منطبق با راهنمای نویسندگان ارائه خواهد شد تا پژوهشگران بتوانند با کمترین خطا، مقالات خود را به نشریات معتبر ارسال کرده و فرآیند پذیرش را تسهیل کنند.
راهنمای نویسندگان، مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌ها است که نویسندگان باید قبل از ارسال مقاله به نشریه، آن‌ها را رعایت کنند. اهمیت این راهنما از چند جنبه قابل بررسی است:
بسیاری از مقالات به دلیل عدم رعایت استانداردهای نشریه، حتی پیش از داوری رد می‌شوند. سردبیران ابتدا مقاله را از نظر رعایت ساختار و دستورالعمل‌های نشریه بررسی کرده و در صورت وجود ناهماهنگی‌های جدی، بدون ارسال به داوران علمی، آن را رد می‌کنند.
یک مقاله‌ای که به‌درستی فرمت‌بندی شده باشد، خوانایی بالاتری برای داوران خواهد داشت و ارزیابی علمی آن سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شود. رعایت این دستورالعمل‌ها به شفافیت محتوا و کاهش ابهامات ساختاری کمک می‌کند.
نشریات علمی برای یکدست‌سازی مقالات منتشرشده، راهنمای نویسندگان را ارائه می‌دهند تا ساختار، شیوه استناد، نحوه نگارش، و سایر عناصر مقاله از هماهنگی و انسجام کافی برخوردار باشند.
راهنمای نویسندگان معمولاً شامل چندین بخش است که نویسندگان باید هنگام نگارش مقاله به آن‌ها توجه کنند:
اکثر نشریات علمی از نویسندگان می‌خواهند مقاله خود را مطابق با فرمت زیر تنظیم کنند:
عنوان مقاله (Title): باید دقیق، مختصر و بیانگر محتوای مقاله باشد.
نام و مشخصات نویسندگان (Authors and Affiliations): شامل نام، وابستگی سازمانی، و اطلاعات تماس نویسنده مسئول.
چکیده (Abstract): خلاصه‌ای از مقاله که معمولاً بین 150 تا 250 کلمه است و هدف، روش‌ها، نتایج و نتیجه‌گیری را شامل می‌شود.
کلمات کلیدی (Keywords): بین 3 تا 6 واژه کلیدی که به نمایه‌سازی مقاله کمک می‌کند.
مقدمه (Introduction): بیان مسئله، اهمیت موضوع و اهداف پژوهش.
روش‌شناسی (Methods): توضیح روش‌های تحقیق، ابزارها و نحوه گردآوری داده‌ها.
نتایج (Results): ارائه یافته‌های پژوهش، معمولاً به‌همراه جداول و نمودارها.
بحث و نتیجه‌گیری (Discussion and Conclusion): تحلیل نتایج و مقایسه با تحقیقات پیشین.
مراجع (References): لیست منابع بر اساس فرمت نشریه (APA, MLA, Vancouver و غیره).
استنادها باید دقیق و بر اساس یکی از استانداردهای مورد قبول نشریه باشند. برخی از رایج‌ترین روش‌های ارجاع‌دهی عبارت‌اند از:
APA (American Psychological Association): پرکاربرد در علوم اجتماعی و رفتاری.
Vancouver: رایج در علوم پزشکی.
Harvard: مورد استفاده در برخی از حوزه‌های علمی.
هر نشریه قوانین خاصی برای تنظیم قالب مقاله دارد که شامل موارد زیر است:
فونت و اندازه متن: معمولاً نشریات علمی از فونت Times New Roman یا Arial با اندازه 10 تا 12 استفاده می‌کنند.
فاصله بین خطوط: برخی نشریات فاصله 1.5 یا 2 برابر را توصیه می‌کنند.
حاشیه‌ها: معمولاً 2.5 سانتی‌متر از هر طرف.
شماره‌گذاری صفحات: باید مشخص باشد و در برخی نشریات نیاز به درج شماره خط نیز وجود دارد.
راهنمای نویسندگان شامل دستورالعمل‌هایی درباره نحوه ارسال مقاله از طریق سامانه‌های آنلاین نشریات (مانند Elsevier, Springer, Wiley) است. همچنین، برخی نشریات برای ارسال اولیه، تنها فایل PDF را دریافت می‌کنند و پس از پذیرش، نسخه Word را مطالبه می‌کنند.
فرمت‌بندی مقاله مطابق دستورالعمل‌های نشریه، یکی از مهم‌ترین مراحل پیش از ارسال مقاله برای چاپ است. با این حال، بسیاری از نویسندگان، به دلایل مختلف، در این زمینه با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که ممکن است منجر به رد مقاله یا نیاز به اصلاحات گسترده شود. در ادامه، برخی از رایج‌ترین مشکلاتی که نویسندگان در فرمت‌بندی مقاله با آن روبه‌رو می‌شوند، بررسی شده است:
یکی از مهم‌ترین مواردی که نشریات علمی روی آن حساسیت بالایی دارند، شیوه ارجاع‌دهی و استناد به منابع است. عدم رعایت این مورد می‌تواند باعث رد مقاله یا نیاز به اصلاحات اساسی شود. مشکلات رایج در این زمینه شامل موارد زیر است:
استفاده از سبک استنادی اشتباه (مثلاً استفاده از فرمت APA در حالی که نشریه سبک Vancouver را می‌پذیرد).
یکسان نبودن شیوه استناد در متن و فهرست منابع (مثلاً برخی منابع در متن ذکر شده‌اند اما در فهرست منابع نیامده‌اند).
عدم رعایت ترتیب الفبایی یا عددی در منابع، مطابق با راهنمای نویسندگان.
استفاده از فرمت نادرست برای منابع کتاب، مقاله، یا وب‌سایت‌ها.
✅ راه‌حل: نویسندگان می‌توانند از نرم‌افزارهای مدیریت منابع مانند EndNote، Mendeley، Zotero یا ابزارهای آنلاین برای فرمت‌دهی خودکار استنادات استفاده کنند.
فرمت‌بندی مقاله تنها به تنظیم ساختار ظاهری محدود نمی‌شود، بلکه رعایت اصول نگارشی و زبانی مناسب نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مشکلات رایج در این حوزه شامل موارد زیر است:
وجود اشتباهات گرامری و تایپی که خوانایی مقاله را کاهش می‌دهد.
عدم استفاده از زبان علمی و آکادمیک (مثلاً استفاده از جملات محاوره‌ای به جای عبارات رسمی).
عدم رعایت انسجام و پیوستگی بین بخش‌های مقاله (مثلاً پاراگراف‌های نامرتبط یا تغییر ناگهانی در لحن نوشتاری).
استفاده از جملات طولانی و پیچیده که فهم مطلب را دشوار می‌کند.
✅ راه‌حل: برای رفع این مشکلات، نویسندگان می‌توانند از ویراستاران حرفه‌ای یا ابزارهای ویرایش زبان مانند Grammarly و Hemingway Editor استفاده کنند. همچنین، مطالعه مقالات منتشرشده در همان نشریه می‌تواند در شناخت لحن و سبک مناسب کمک کند.
هر نشریه دارای مجموعه‌ای از محدودیت‌ها و قوانین خاصی است که نویسندگان باید پیش از ارسال مقاله، آن‌ها را رعایت کنند. برخی از مشکلات رایج در این زمینه عبارت‌اند از:
تجاوز از حداکثر تعداد کلمات (مثلاً مقاله‌ای که بیش از حد مجاز طولانی است).
چکیده نامناسب (مثلاً طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از حد تعیین‌شده در راهنمای نویسندگان).
استفاده از تعداد منابع کمتر یا بیشتر از حد مجاز.
فرمت‌بندی نامناسب بخش‌های مقاله (مثلاً قرار دادن "نتایج" و "بحث" در یک بخش، در حالی که نشریه این دو را جداگانه می‌خواهد).
✅ راه‌حل: نویسندگان باید قبل از ارسال مقاله، راهنمای نویسندگان نشریه را به دقت مطالعه کنند و مقاله خود را بر اساس الزامات نشریه تنظیم نمایند. ایجاد یک چک‌لیست از موارد ضروری می‌تواند به اطمینان از رعایت این استانداردها کمک کند.
در ادامه، نکات مهمی که هنگام آماده‌سازی مقاله باید رعایت شوند، ارائه شده است:
قبل از ارسال مقاله، باید تمامی الزامات نشریه را بررسی کنید. بسیاری از نشریات، چک‌لیست‌هایی در اختیار نویسندگان قرار می‌دهند که می‌توانند از آن برای تطبیق مقاله خود استفاده کنند.
استفاده از نرم‌افزارهایی مانند EndNote، Mendeley و Zotero می‌تواند به مدیریت صحیح منابع و فرمت‌بندی خودکار استنادات کمک کند.
تصاویر باید دارای کیفیت بالا (حداقل 300 dpi) باشند.
جداول باید شماره‌گذاری شده و دارای عنوان و توضیحات مناسب باشند.
استفاده از جملات کوتاه و روان.
خودداری از استفاده از واژه‌های پیچیده و نامأنوس.
توجه به ساختار پاراگراف‌ها و انسجام منطقی مطالب.
راهنمای نویسندگان یکی از مهم‌ترین بخش‌های نشریات علمی است که توجه دقیق به آن، احتمال پذیرش مقاله را افزایش داده، فرآیند داوری را تسهیل کرده و از رد شدن مقاله به دلایل فنی و شکلی جلوگیری می‌کند. پژوهشگران باید قبل از ارسال مقاله، ساختار، شیوه استناد، نحوه ارسال، و سایر الزامات فرمت‌بندی را به دقت بررسی کنند تا مقاله آن‌ها منطبق با استانداردهای نشریه باشد. رعایت این دستورالعمل‌ها نه‌تنها به افزایش کیفیت مقالات علمی کمک می‌کند، بلکه روند انتشار و نمایه‌سازی پژوهش‌ها را نیز بهبود می‌بخشد.
فرمت‌بندی صحیح مقاله مطابق دستورالعمل‌های نشریه موردنظر، یکی از مهم‌ترین مراحل پیش از ارسال مقاله برای چاپ است. عدم رعایت این استانداردها ممکن است باعث رد اولیه مقاله شود، حتی اگر از نظر علمی ارزشمند باشد.
مؤسسه اشراق با تیمی از متخصصان باتجربه، خدمات فرمت‌بندی حرفه‌ای مقاله را طبق الزامات ژورنال‌های معتبر بین‌المللی و داخلی ارائه می‌دهد. این خدمات شامل:
✅ تنظیم ساختار مقاله بر اساس فرمت نشریه
✅ اصلاح نحوه ارجاع‌دهی و استنادها مطابق با سبک‌های APA، Vancouver، IEEE و ...
✅ تنظیم جداول، تصاویر و نمودارها با کیفیت و قالب استاندارد
✅ یکدست‌سازی فونت، سایز متن، حاشیه‌ها و فاصله خطوط
✅ بررسی نهایی مقاله برای هماهنگی با راهنمای نویسندگان
با استفاده از خدمات فرمت‌بندی مؤسسه اشراق، نویسندگان می‌توانند با اطمینان بیشتری مقاله خود را به ژورنال ارسال کنند و شانس پذیرش آن را افزایش دهند. این خدمات به‌ویژه برای پژوهشگرانی که قصد ارسال مقالات به ژورنال‌های ISI، Scopus، PubMed و علمی-پژوهشی داخلی را دارند، بسیار مفید و ضروری خواهد بود.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
بله، بسیاری از مقالات، حتی اگر از نظر علمی ارزشمند باشند، به دلیل عدم رعایت فرمت نشریه در همان مراحل اولیه بررسی توسط سردبیران رد می‌شوند. به همین دلیل، توصیه می‌شود قبل از ارسال، مقاله را مطابق راهنمای نویسندگان نشریه تنظیم کرده و بررسی نهایی انجام دهید.
خیر، هر نشریه ممکن است دستورالعمل‌های خاص خود را برای ساختار مقاله، فونت، اندازه متن، نحوه استناد و قالب‌بندی جداول و نمودارها داشته باشد. بنابراین، حتماً باید راهنمای نویسندگان نشریه موردنظر را به‌طور دقیق مطالعه کرد.
در بسیاری از موارد، بله. اگر مقاله به دلیل مشکلات فنی و فرمت‌بندی رد شود، نویسنده معمولاً فرصت دارد تا مقاله را مطابق دستورالعمل‌ها اصلاح کرده و مجدداً ارسال کند. با این حال، برخی از نشریات ممکن است مقاله را به‌طور کامل رد کرده و اجازه ارسال مجدد ندهند.
بله، پیش از ارسال مقاله، تمام نویسندگان باید نسخه نهایی را بررسی کنند تا مطمئن شوند که فرمت‌بندی مقاله طبق استانداردهای نشریه تنظیم شده و هیچ مشکلی وجود ندارد.
بله، معمولاً نشریات علمی الزامات خاصی برای کیفیت و قالب تصاویر و جداول دارند، از جمله: تصاویر باید با رزولوشن بالا (حداقل 300 dpi) و فرمت‌های مشخص (JPEG، PNG، TIFF) ارائه شوند. جداول باید شماره‌گذاری شده و دارای عنوان و توضیحات کافی باشند. در برخی از نشریات، جداول و تصاویر باید در فایل جداگانه‌ای ارسال شوند.
اینستاگرام
تلگرام