اين آئين نامه، منشور يا تعهدنامه اي است كه برخي حدود اخلاقي و مسئوليت هاي مربوط به انجام فعاليت هاي علمي پژوهشي و چاپ آن در مجلات كه از اين به بعد مجله گفته مي شود را ترسيم مي كند.
اين آئين نامه، منشور يا تعهدنامه اي است كه برخي حدود اخلاقي و مسئوليت هاي مربوط به انجام فعاليت هاي علمي پژوهشي و چاپ آن در مجلات كه از اين به بعد مجله گفته مي شود را ترسيم مي كند تا از بروز تخلفات پژوهشي آگاهانه يا ناآگاهانه توسط نويسندگان مقالات پيشگيري نمايد. اين آئين نامه برگرفته از "منشور و موازين اخلاق پژوهش" مصوب معاونت پژوهش و فناوري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ايران، موازين انتشاراتي پذيرفته شده بين المللي و تجربيات موجود در اين مجله و برخي از مجلات علمي پژوهشي ديگر است.
نويسندگان، داوران، هيئت تحريريه و سردبير مجله موظف هستند تمام اصول اخلاق پژوهشي و مسئوليت هاي مرتبط در زمينه چاپ را دانسته و به آن متعهد باشند. ارسال مقاله توسط نويسندگان، داوري مقاله توسط داوران و تصميم گيري در مورد قبول يا رد مقاله توسط هيئت تحريريه و سردبير به منزله دانستن و تبعيت از اين حقوق مي باشد و در
صورت احراز عدم پايبندي هر يك از اين افراد به اين اصول و مسئولي تها، مجله هرگونه اقدام قانوني را حق خود مي داند. منشور وموازين اخلاق پژوهش مصوب معاونت پژوهش و فناوري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، بايستي راهنماي نويسندگان و دست اندركاران داوري و انتشار مجله باشد.
مقالات ارسالي بايد در زمينه تخصصي مجله بوده و به صورت علمي و منسجم، مطابق استاندارد مجله آماده شده باشد. نويسندگان ارائه كننده مقاله بوده و هر گونه (Original research) مقالات ارائه شده بايستي پژوهش اصيل استفاده از تحقيقات ساير افراد با ذكر منبع در مقاله آورده شود. پژوهش بايد با دقت و عيني انجام گرفته و داده ها به
صورت صحيح گزارش شده باشد.
مسئوليت صحت و دقت محتواي مقالات بر عهده نويسندگان است و نويسندگان موظف هستند از صحت و دقت محتواي مقالات اطمينان حاصل كنند. چاپ مقاله به معني تأييد مطالب آن توسط مجله نيست. (misconduct Research and publication ) نويسندگان موظف به احتراز از "رفتار غيراخلاقي انتشاراتي و پژوهشي به شرحي كه در بخش رفتار غيراخلاقي انتشاراتي و پژوهشي توضيح داده خواهد شد هستند. يك مقاله را ندارند؛ به عبارت ديگر، مقاله يا نويسندگان حق (Duplicate submission) ارسال مجدد بخشي از آن نبايد در هيچ مجله ديگري در داخل يا خارج از كشور چاپ شده يا در جريان داوري و چاپ باشد نيستند.
منظور از انتشار همپوشان، "انتشار همپوشان"(Overlapping publication) نويسندگان مجاز به چاپ داده ها و يافته هاي مقالات پيشين خود با كمي تغيير در مقاله اي به عنوان جديد است. دقيق و (Citation) نويسندگان موظفند در صورت نياز به استفاده از مطالب ديگران، آن ها را با ارجاع دهي در صورت نياز پس از كسب اجازه كتبي و صريح، از منابع مورد نياز استفاده نمايند. هنگامي كه عين نوشته هاي پژوهشگر ديگري مورد استفاده قرار مي گيرد، بايد از روش ها و علائم نقل قول مستقيم، نظير گذاشتن آن داخل گيومه (" ")، استفاده شود.
نويسنده مسئول مقاله مي بايست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامي نويسندگان و عدم وجود نامي غير از پژوهشگران درگير در انجام پژوهش و تهيه مقاله اطمينان حاصل كند؛ به عبارت ديگر بايستي از اضافه كردن "مؤلف خودداري شود. "(Ghost authorship) و حذف "مؤلف واقعي "(Gift authorship) افتخاري نويسنده مسئول مقاله موظف است از اينكه همه نويسندگان مقاله، آنرا مطالعه و نسبت به ارائه آن و جايگاه خود در مقاله به توافق رسيده اند، اطمينان حاصل كند.
ارسال مقاله به منزله آن است كه نويسندگان رضايت كليه پشتيبان هاي مالي يا مكاني مقاله را جلب كرده و تمامي پشتيبان هاي مالي يا مكاني مقاله را معرفي نموده اند.
نويسندگان موظفند در هر زماني كه متوجه هر گونه خطا و بي دقتي در مقاله خود شود مجله را در جريان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و يا مقاله را بازپس گيرند.
از نويسندگان انتظار مي رود حداقل تا يكسال پس از چاپ مقاله در مجله، نمونه ها و اطلاعات خام مورد استفاده در تهيه مقاله را جهت پاسخ گويي به انتقادات و سؤالات احتمالي خوانندگان مجله حفظ كنند.
هر گونه خطراتي كه به واسطه تحقيق، متوجه انسان ها و يا محيط زيست مي شود، بايستي به صورت شفاف در مقاله ذكر شده باشد. از نويسندگان مقالات انتظار مي رود در داوري مقالات محققان ديگر در زمينه هاي تخصصي مربوطه، با مجله همكاري نمايند.
اگر در هر يك از مراحل ارسال، داوري، ويرايش، يا چاپ مقاله در مجلات يا پس از آن، از وقوع يكي از موارد ذيل اطمينان حاصل شود، رفتار غيراخلاقي انتشاراتي و پژوهشي محسوب شده و مجله حق برخورد قانوني با آن را دارد. عبارت است از گزارش مطالب غير واقعي و ارائه داده ها يا نتيجه هاي ساختگي :(Fabrication) جعل داده ها به عنوان نتايج آزمايشگاهي، مطالعات تجربي و يا يافته هاي شخصي. ثبت غيرواقعي آنچه روي نداده است يا جابجايي نتايج مطالعات مختلف مثالهايي از اين تخلف است.
عبارت است از ثبت و ارائه نتايج پژوهش به نحوي كه جزئيات اجراي :(Falsification) تحريف داده ها پژوهش يا فرايند جمع اوري داده ها دستكاري شود، يا داده هايي حذف يا تغيير يابد، يا برخي نتايج كوچك به منظور تا نتايج پژوهش در راستاي اهداف خاص دنبال گردد يا (Juicy quotes) پنهان كردن واقعيات بزرگتر بزرگنمايي شود نتايج ارائه شده مورد ترديد قرار نگيرد.
شامل اقتباس نزديك افكار و عبارات نويسندگان ديگر، كپي برداري در بيان :(Plagiarism) سرقت علمي انديشه ها، شباهت هاي ساختاري در نوشتار يا انتساب ايده ها و نتايج ديگران بدون ارجاع مناسب، يا معرفي آن به عنوان يك پژوهش اصيل علمي است.
اجاره علمي: منظور آن است كه نويسنده (نويسندگان) فرد ديگري را براي انجام پژوهش به كار گيرد و پس از پايان پژوهش، با دخل و تصرف اندكي آن را به نام خود به چاپ رساند.
انتساب غير واقعي: منظور انتساب غير واقعي نويسنده (نويسندگان) به موسسه، مركز يا گروه آموزشي يا پژوهشي است كه نقشي در اصل پژوهش مربوطه نداشته اند.
ارسال مجدد يك مقاله، انتشار همپوشان، اضافه كردن "مؤلف افتخاري" يا حذف "مؤلف واقعي" صورت نگیرد.
داوران در بررسي كيفي، محتوايي و علمي مقالات، به سردبير و اعضاي هيئت تحريريه مجله ياري رسانده و از طريق دفتر مجله به بهبود و ارتقاء كيفي و محتوايي مقالات نويسندگان كمك مي كنند. داور انتخابي مي بايست بعد از بررسي خلاصه مقاله، بلافاصله سردبير نشريه را از تصميم خود در مورد پذيرش يا عدم پذيرش داوري (به دليل نبودن موضوع مقاله در حوزه كار داور، كمبود وقت يا ...) مطلع نمايد. همچنين در صورت عدم پذيرش داوري، انتظار مي رود داور سردبير نشريه را در انتخاب داور جايگزين ياري كند.
داور به لحاظ حرفه اي بايد در حوزة موضوعي مقاله صاحبنظر و متخصص باشد. داور نبايد مقالاتي كه با حوزة تخصصي وي فاصله دارد را بپذيرد. همچنين شايسته است داور از پذيرش داوري مقالاتي كه با موضوعات آنها اختلاف نظر اصولي دارد و ممكن است نتواند در مورد آنها بررسي منصفانه اي انجام دهد، اجتناب كند.
داور نبايد مقالاتي كه منافع اشخاص، مؤسسات و شركت هاي خاصي به وسيله آن حاصل و يا روابط شخصي ، در آن مشاهده مي شود را براي داوري قبول كند. داور نبايد داوري مقالاتي كه در انجام، تجزيه و تحليل يا نوشتن آن مشاركت داشته است را قبول نمايد. در صورت پذيرش داوري مقاله، داور موظف است نظرات تخصصي و اصلاحي خود را با وضوح و روشني و در صورت نياز با ارائه مدارك لازم در مهلت زماني تعيين شده به سردبير مجله و نويسندگان ارائه نمايد. بررسي دقيق مراجع، جداول، تصاوير و ديگر ضمايم مقاله نيز جزو وظايف داور مي باشد.
داوري مقالات بايستي بر اساس مستندات علمي و استدلال كافي انجام شده و از اعمال نظر سليقه اي، شخصي، صنفي، نژادي، مذهبي و غيره در داوري مقالات خودداري گردد.
از داور انتظار مي رود ارزيابي خود در مورد نقاط قوت و ضعف مقاله را به صورتي سازنده، صريح و آموزشي و همراه با تجزيه و تحليل نقاط قوت و ضعف و ارائه پيشنهادهايي جهت اصلاح مقاله، به سردبير مجله و نويسنده (نويسندگان) ارائه كند. انتظار مي رود داور مسئوليت پذير، پاسخگو، وقت شناس، حقيقت جو، علاقه مند و پايبند به اخلاق حرفه اي و رعايت حقوق ديگران باشند. استناد به شواهد معتبر و متناسب، انصاف، ادب، پرهيز از تعصب و پيش داوري و شتابزدگي، به همراه بياني واضح براي سردبير درباب ميزان تناسب مقاله براي چاپ در مجله از ديگر خصوصيات داوران است.
از داوران انتظار مي رود در صورتي كه مقاله از لحاظ اصولي بدون عيب و واضح نوشته شده است، از باز نويسي و اصلاح آن بر اساس سليقه و اولوي تهاي شخصي خود اجتناب كنند. داوران بايد به خاطر داشته باشند كه مجله به تخصص علمي آنها احتياج دارد نه خدمات ويراستاري ايشان.
داور موظف به اطمينان از ارجاع دهي كامل مقاله به كليه تحقيقات، موضوعات و نقل قول هايي كه در مقاله استفاده شده است مي باشد. همچنين از داور انتظار مي رود تحقيقات چاپ شده مرتبط كه در مقاله به آنها ارجاع داده نشده است را به نويسندگان يادآوري كند. داور بايد كليه اطلاعات موجود در مقالات را محرمانه تلقي نموده و از دراختيار ديگران قراردادن و بحث دربارة جزئيات آن با ديگران احتراز نمايد. داور حق ندارد قبل از انتشار مقاله، از داده ها يا مفاهيم جديد آن به نفع يا عليه پژوهش هاي خود ياديگران يا براي انتقاد يا بي اعتبار سازي نويسندگان استفاده كند. همچنين پس از انتشار مقاله، داور مجاز به انتشار جزئياتي فراتر از آنچه توسط مجله چاپ شده است نمي باشد.
داور حق ندارد بجز با مجوز سردبير مجله، داوري يك مقاله راب ه فرد ديگري از جمله همكاران هيئت علمي يا دانشجويان تحصيلات تكميلي خود بسپارد. نام هر كسي كه در داوري مقاله كمك نموده بايد در گزارش داوري به سردبير ذكر و در مدارك مجله ثبت گردد. داور اجازه تماس مستقيم با نويسندگان در رابطه با مقالات در حال داوري را ندارد. هرگونه تماس با نويسندگان مقالات فقط از طريق دفتر مجله انجام خواهد گرفت. از داوران انتظار مي رود در گزارش "رفتار غيراخلاقي انتشاراتي و پژوهشي" و ارسال مستندات مربوطه، به سردبير مجله جديت و اهتمام به خرج دهند.
اختيار و مسئوليت انتخاب داوران و قبول يا رد يك مقاله پس از كسب نظر داوران بر عهده سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله است. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله بايستي از نظر حرفه اي صاحبنظر، متخصص و داراي انتشارات متعدد و همچنين داراي روحيه مسئوليت پذيري، پاسخگويي، حقيقت جويي، انصاف و بي طرفي، پايبندي به اخلاق حرفه اي و رعايت حقوق ديگران باشند و به صورت جدي و مسئولانه در راستاي نيل به اهداف مجله و بهبود مداوم آن مشاركت نمايند.
از سردبير و اعضاء هيئت تحريريه انتظار مي رود كه يك بانك اطلاعاتي از داوران مناسب براي مجله تهيه و به طور مرتب بر اساس عملكرد داوران آنرا بروز نمايند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه بايستي در انتخاب داوران شايسته با توجه به زمينه تخصصي، سرآمدي، تجربة علمي و كاري و التزام اخلاقي داوران اهتمام ورزند. همچنين انتظار مي رود در صورت امكان به درخواست هاي مستدل و منطقي نويسندگان در مورد عدم داوري مقاله توسط داوران خاص، احترام گذاشته شود.
سردبير مجله بايد از داوري هاي عميق و مستدل استقبال، از داوري هاي سطحي و ضعيف جلوگيري و با داوري هاي مغرضانه، بي اساس يا تحقيرآميز برخوردكند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله بايد نسبت به ثبت و آرشيو اسناد داوري مقالات به عنوان اسناد علمي و محرمانه نگاه داشتن اسامي داوران هر مقاله اقدام لازم را انجام دهند. تصميم گيري در مورد پذيرش يا رد مقالات بايستي بر اساس ارزيابي نظرات تخصصي داوران و سنجش صحت آنها و مستندات علمي و استدلال كافي انجام شده و اعمال نظر سليقه اي، شخصي، صنفي، نژادي، مذهبي وغيره در آن راه نداشته باشد.
سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله موظف به اعلام سريع نتيجه تصميم گيري نهايي در مورد پذيرش يا رد مقاله به نويسنده مسئول هستند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله بايد كليه اطلاعات موجود در مقالات را محرمانه تلقي نموده و از دراختيار ديگران قراردادن و بحث درباره جزئيات آن با ديگران احتراز نمايند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله حق ندارند قبل از انتشار مقاله، از داده ها يا مفاهيم جديد آن به نفع يا عليه پژوهش هاي خود يا ديگران يا براي انتقاد يا بي اعتبار سازي نويسندگان استفاده كنند. همچنين پس از انتشار مقاله، سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله مجاز به انتشار جزئياتي فراتر از آنچه در مجله چاپ شده است نمي باشند.
تنها استثنا در اين رابطه بررسي موارد مرتبط با "رفتارهاي غير اخلاقي انتشاراتي و پژوهشي" توسط نويسندگان، در صورت وجود دلايل قابل قبول، مي باشد.
در روند داوري، (Conflict of interests) سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله موظفند از بروز تضاد منافع با توجه به هرگونه ارتباط شخصي، تجاري، دانشگاهي و مالي كه ممكن است به طور بالقوه بر پذيرش و نشر مقالات ارائه شده تأثير بگذارد، جلوگيري كنند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله بايستي داوران را به دقت و اظهار نظر در مورد اصالت و عدم بروز تخلفات انتشاراتي وپژوهشي در مقالات ارسالي تشويق نمايند. سردبير مجله موظف است آثار متهم به عدول از اخلاق انتشاراتي وپژوهشي كه توسط داوران يا به هر نحو ديگر گزارش مي شود را با دقت و جديت بررسي نموده و در صورت نياز بر اساس بند "مراحل برخورد با رفتار غيراخلاقي انتشاراتي وپژوهشي" مندرج در اين آيين نامه اقدام نمايد. سردبير نبايد با رد مقالات مورد اتهام يا مقالاتي كه تخلف آنها محرز شده، مسئله را پايان يافته بداند و موظف است موارد را تا آخرين مرحله پيگيري نمايد. در عين حال بايستي فرصت مناسب جهت پاسخگويي نويسندگاني كه متهم به "رفتار غير اخلاقي انتشاراتي و پژوهشي" شده اند فراهم باشد.
سردبير مجله موظف است نسبت به حذف سريع مقالات چاپ شده اي كه مشخص شود در آنها "رفتار غير اخلاقي انتشاراتي و پژوهشي" رخ داده است و اطلاع رساني شفاف به خوانندگان و مراجع نمايه نمايي مربوطه اقدام نمايد.
سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله موظفند نسبت به بررسي و چاپ سريع اصلاحيه و اطلاع رساني شفاف به خوانندگان، براي مقالات چاپ شده اي كه در آنها خطاهايي يافت شده است، اقدام نمايند. از سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله انتظار مي رود از چاپ نقدهاي منطقي و قابل قبول از مقالات چاپ شده استقبال نمايند. سردبير و اعضاء هيئت تحريريه مجله بايد به طور مستمر نظرات نويسندگان، خوانندگان و داوران مجله در مورد بهبود سياست هاي انتشاراتي و كيفيت شكلي و محتوايي مجله را جويا شوند.
اين دفتر مسئوليت ويراستاري و صفحه آرايي مقالات پذيرفته شده و نهايتاً انتشار نسخه هاي چاپي و الكترونيكي مجلات را بر عهده دارد. وظايف شامل موارد زير مي باشد:
اینستاگرام
تلگرام