چاپ مقاله در مجلات مورد تایید وزارت بهداشت و علوم پزشکی

انتخاب مجله مناسب برای چاپ مقاله یکی از مراحل حیاتی در فرآیند پژوهش است. مجلاتی که مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هستند، باید ابتدا در سامانه منبع یاب وزارت بهداشت (http://rsf.research.ac.ir/) بررسی شوند. این سامانه لیستی از مجلات معتبر را ارائه می‌دهد که می‌توان به آن‌ها اطمینان کرد. همچنین، برای اطمینان بیشتر، باید از لیست نشریات نامعتبر و جعلی در سایت http://blacklist.research.ac.ir/ نیز استفاده کرد تا از ارسال مقاله به مجلات غیرمعتبر جلوگیری شود.

پایگاه‌های علمی معتبر

پایگاه اطلاعات علمی تامسون رویترز که بیشتر با نام ISI شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین و معتبرترین منابع در حوزه ارزیابی و انتشار مقالات علمی در جهان است. تاریخچه این پایگاه به سال 1960 بازمی‌گردد، زمانی که مؤسسه اطلاعات علمی (Institute for Scientific Information - ISI) توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد. در سال 1992، این پایگاه به مالکیت شرکت چند ملیتی تامسون رویترز درآمد و از آن پس به عنوان یکی از منابع اصلی ارزیابی مجلات علمی به کار گرفته شد.

با وجود تغییر نام رسمی به تامسون رویترز، این پایگاه هنوز هم در جامعه علمی جهانی با نام ISI شناخته می‌شود. دلیل این محبوبیت و شناخته‌شدگی، سطح بالای اعتبار و سخت‌گیری در انتخاب مجلاتی است که در این پایگاه نمایه می‌شوند. مجلات ISI به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• مجلات دارای ضریب تأثیر (Impact Factor - JCR): این دسته از مجلات دارای ضریب تأثیر (Impact Factor) هستند که نشان‌دهنده تأثیر علمی آن‌ها در جامعه علمی است. ضریب تأثیر بر اساس تعداد استنادهایی که به مقالات منتشر شده در یک مجله در یک دوره زمانی خاص (معمولاً دو یا پنج سال) داده می‌شود، محاسبه می‌گردد. این مجلات از بالاترین سطح اعتبار برخوردارند و چاپ مقاله در آن‌ها نشان‌دهنده اهمیت و تأثیرگذاری بالای پژوهش است.

• مجلات ISI Listed: این دسته از مجلات در پایگاه ISI نمایه شده‌اند اما ضریب تأثیر ندارند. با وجود این که این مجلات نیز دارای اعتبار هستند، اما مقالات چاپ شده در آن‌ها از نظر تأثیر علمی نسبت به مجلات JCR در رتبه پایین‌تری قرار دارند.

در نتیجه، چاپ مقاله در مجلات دسته اول (JCR) ارزش علمی و پژوهشی بیشتری دارد و مورد توجه بیشتری از سوی جامعه علمی قرار می‌گیرد.

اسکوپوس، که به شرکت الزویر (Elsevier) تعلق دارد، دومین پایگاه معتبر علمی در سطح جهان است. اسکوپوس بزرگترین پایگاه داده‌ای است که چکیده‌ها و استنادهای مقالات علمی را در بر دارد و شامل متون داوری‌شده از مجلات علمی، کتاب‌ها و مقالات کنفرانسی است. این پایگاه به محققان اجازه می‌دهد تا با جستجوی پیشرفته به مقالات و منابع علمی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند و تعداد استنادها به هر مقاله را محاسبه نمایند.

یکی از ویژگی‌های برجسته اسکوپوس، رتبه‌بندی مجلات بر اساس چارک‌های (Quartiles) آن‌ها است. این چارک‌ها نشان‌دهنده سطح علمی مجله و تأثیر آن در حوزه پژوهشی مربوطه هستند:

• Q1 (کیو یک): مجلاتی که در این دسته قرار دارند، در بالاترین سطح علمی قرار گرفته و جزء 25 درصد برتر مجلات نمایه شده در اسکوپوس هستند. چاپ مقاله در این مجلات، نشانه‌ای از کیفیت و تأثیرگذاری بالای پژوهش است.

• Q2 (کیو دو): مجلات این دسته جزء 25 تا 50 درصد برتر مجلات نمایه شده هستند. این مجلات نیز از سطح علمی بالایی برخوردارند اما نسبت به مجلات Q1 تأثیرگذاری کمتری دارند.

• Q3 (کیو سه): این دسته از مجلات جزء 50 تا 75 درصد برتر مجلات نمایه شده در اسکوپوس هستند. چاپ مقاله در این مجلات نشان‌دهنده پژوهش‌هایی با سطح علمی متوسط است.

• Q4 (کیو چهار): مجلاتی که در این دسته قرار دارند جزء 25 درصد پایینی مجلات نمایه شده هستند. این مجلات از سطح علمی نسبتاً پایین‌تری برخوردارند و معمولاً چاپ مقاله در آن‌ها برای پژوهشگرانی که به دنبال ارتقاء علمی سریع هستند، توصیه نمی‌شود.

  

پابمد یکی از پایگاه‌های علمی برجسته در زمینه علوم پزشکی و زیستی است که توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (NLM) و مؤسسه ملی بهداشت (NIH) اداره می‌شود. این پایگاه به عنوان یکی از معتبرترین ابزارهای جستجو در حوزه‌های پزشکی، داروسازی، پرستاری، زیست‌شناسی و دیگر رشته‌های مرتبط شناخته می‌شود.

پابمد امکان دسترسی رایگان به چکیده‌ها و برخی از متون کامل مقالات علمی را فراهم می‌کند و به همین دلیل به یک منبع مهم برای محققان، پزشکان و دانشجویان تبدیل شده است. با این حال، برخلاف ISI و اسکوپوس، مجلات نمایه شده در پابمد به طور رسمی درجه‌بندی خاصی ندارند. به همین دلیل، اعتبار مقالات چاپ شده در این مجلات به نوعی به انتخاب مجله توسط نویسنده و کیفیت مقاله بستگی دارد.

چاپ مقاله در مجلات پابمد به ویژه برای پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های پزشکی اهمیت زیادی دارد زیرا این پایگاه به عنوان یکی از منابع معتبر برای ارزیابی فعالیت‌های پژوهشی در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل، پژوهشگرانی که مقالات خود را در این مجلات چاپ می‌کنند، از امتیازات ویژه‌ای برای ارتقاء علمی و شغلی برخوردار خواهند شد.