اشراق: مجلات بین المللی جهان برای چاپ مقاله در ژورنال به دو صورت عمل می کنند، یا بابت چاپ مقاله هزینه دریافت می کنند و در اصطلاح پولی هستند و یا بصورت رایگان مقالات را چاپ می کنند.
یک نوع دیگر از دسته بندی مجلات بین المللی بر اساس پولی بودن یا رایگان بودن چاپ مقاله است. خود مجلات پولی نیز به چند دسته نقسیم میشوند:
اما یک نکته قابل توجه این است که این دسته بندی مجلات بر اساس پولی بودن، صرفا و به اشتباه در ایران دسته بندی می شود. در واقع ژورنال پولی همان ژورنالهای open access می باشند که مبلغ چاپ را به جای دریافت از user از author یا نویسنده دریافت میکنند تا paper یا مقاله برای همه قابل دسترسی و استفاده باشد. اخیرا open access publishing حتی مورد توجه انتشارات معتبری مانند springer هستند و جدیداً هر دو آفر publication suppose to subscription fee (چاپ با پرداخت حق اشتراک) یا open acess را به نویسندگان مقالات پیشنهاد میدهند.
اما مشکل از زمانی ایجاد شد که تعدادی ژورنالها با اسامی مشابهی مانند :
applied sciences, world
applied sciences
middle east applied sciences و ... که به شکل جالبی از فرمت چاپ یکسانی برخوردار میباشند و بنظر میرسد از یک منبع یکسان ساپورت میشوند، خود را ISI نامیدند و به شکل جالبی همگی فقط در zological record ایندکس میباشند و نه در sci. بنابرین امکان گرفتن ایمپکت فاکتور برایشان نیز وجود ندارد. این مجلات همان دسته سوم یا مجلات پولی بی اعتبار هستند که فاقد داوری تخصصی می باشند.
مثلا وقتی شما در رشته مثلا شیمی آلی فارغ التحصیل شده اید و یک مقاله ای در مورد ترکیبات آلی نوشتید. حال فرستادید به اینگونه مجلات، سردبیران اینگونه مجلات چون در رشته شما داور متخصص ندارند مقاله شما رو میفرستند به داوری که تخصصش مثلا فیزیک شیمی هست یا مهندسی شیمی هست که اطلاعات خیلی کمی از موضوع شما داره برای داوری. تازه این خوشبینانه ترین حالتش هست ممکنه یک مهندس موادی مقاله شما رو داوری کند اون موقع ایراد مقاله شما که یک داوری تخصصی و مختص رشته شما میتوانست بگیرد دیگه آن ایراد از مقاله شما گرفته نمیشود و به همون صورت با طرح چند تا سئوال الکی و در نهایت مقاله شما به همین راحتی چاپ میشود . بالاخره چند تا ایراد نیز خودش حسن هست که گرفته شده ولی اصل مطلب و ایراد مقاله شما هنوز باقی است. به این خاطر اینگونه مجلات کم اعتبار است.
اما اینکه همه ژورنالهای open access را بی کیفیت بدانیم اشتباهی بسیار بزرگ هست. copernicus که معتبرترین publisher open access دنیا در آلمان میباشد، ناشر مجموعه ای از ژورنال هأی بسیار با کیفیت مانند موارد زیر می باشد:
یا ژورنال هایی که در publisher آمریکایی به نام hindawi چاپ میشوند و از کیفیت بسیار بالایی نیز برخوردارند.
یا publisher open access آمریکایی bentham که ژورنالهای بسیار با کیفیتی در medical sciences چاپ میکند.
در تکمیل مطلب بالا باید گفت که دسته دیگری هم از ژورنالهای open access وجود دارند که به دلیل وابستگی به دانشگاها و مؤسسات تحقیقاتی دارای اسپانسر بود و در نتیجه بصورت free charge چاپ میشوند. مانند موارد زیر:
اکثر مجلاتی که در اروپای شرقی چاپ میشوند جز این دسته از ژورنال ها می باشند که بسیاری از آنها دارای ایمپکت فاکتور میباشند و از کیفیت قابل قبولی نیز برخوردارند. مانند ژورنالهای اشاره شده در زیر:
پولی بودن به هیچ وجه به معنی بی اعتبار بودن نیست. خیلی از مجلات معتبر هستند که charge دارند. عموما یه سری مجلات هستند که در یه فیلد خاص شناخته شده هستند و اعبتار دارند حالا اگر هم خیلی معتبر نباشند دارای یک سری شاخص هایی هست که به این مسئله کمک می کنند.
مثلا خیلی ها تاکید دارند که حتما مقاله آنها ISI باشد، در حالیکه ISI فقط یک لیست هست که نشان می دهد ژورنال توسط ارگان تامسون ایندکس شده و تحت بررسی هست اما آن چیزی که در واقع شروع اعتبار مجله هست این است که یک مجله در JCR ( یا مجلات ISI ایمپکت دار) ایندکس شود و IF آن بالای 0.1 باشد. این یعنی اینکه مجله فوق از حداقل اعتبار علمی برخوردار هست و خلاصه یه مجله ی الکی نیست.