مراحل چاپ مقاله + بررسی اصطلاحات رایج در زمینه چاپ مقاله

Manuscript (متن خام مقاله)

اصطلاح «منیو اسکریپت» به مقاله‌ای گفته می‌شود که هنوز در مراحل اولیه ارسال است؛ یعنی نه داوری شده، نه پذیرفته و نه چاپ شده. به عبارت ساده‌تر، این همان فایل خام مقاله شماست که برای مجله ارسال می‌کنید. از زمانی که مقاله توسط سردبیر بررسی می‌شود تا وقتی در مرحله داوری قرار بگیرد، همچنان عنوان "manuscript" بر آن باقی می‌ماند. اگر مقاله پس از داوری تأیید و منتشر شود، دیگر به آن Article یا Published Paper گفته می‌شود.

Manuscript Number (کد مقاله یا Manuscript ID)

پس از ارسال مقاله به مجله، یک شماره اختصاصی به آن داده می‌شود که به آن «کد مقاله» یا «شماره منیو اسکریپت» می‌گویند. این شناسه معمولاً ترکیبی از حروف و اعداد است و برای پیگیری وضعیت مقاله، مکاتبه با ادیتور و پیگیری داوری استفاده می‌شود. بدون این کد، مسئولان مجله قادر به شناسایی مقاله شما نخواهند بود، بنابراین نگهداری دقیق آن بسیار مهم است.

Editor (ادیتور یا سردبیر)

ادیتور فردی است که مسئول بررسی اولیه مقاله‌ها و مدیریت کل فرایند انتشار در مجله است. نقش وی فقط محدود به ویرایش نگارشی نیست. ادیتور تصمیم می‌گیرد که مقاله شما برای داوری ارسال شود یا به دلایل فنی، ساختاری یا محتوایی رد شود. گاهی اوقات ادیتور بدون اینکه مقاله را برای داوران بفرستد، آن را ریجکت می‌کند (Reject without Review). او همچنین پس از داوری، تصمیم نهایی را درباره پذیرش یا رد مقاله می‌گیرد.

With Editor (در اختیار سردبیر)

این وضعیت نشان می‌دهد که مقاله شما پس از ارسال، در حال بررسی توسط ادیتور است. او در این مرحله ممکن است مواردی مثل ساختار، انطباق با اهداف مجله، کیفیت نگارشی، و رعایت اصول اولیه را بررسی کند. این وضعیت اولین مرحله بعد از سابمیت است و بسته به مجله، ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد.

Under Review (در حال داوری)

پس از تأیید ادیتور، مقاله وارد مرحله داوری علمی می‌شود. در این مرحله مقاله برای چند متخصص (معمولاً 2 یا 3 داور) ارسال می‌شود تا از نظر علمی، روشی، نگارشی و نوآوری بررسی شود. مدت زمان این مرحله در مجلات مختلف متفاوت است و گاهی ممکن است چند ماه طول بکشد. تا زمان اتمام داوری، وضعیت مقاله در پنل مجله به صورت «Under Review» نمایش داده می‌شود.

Reviewing / Refereeing (داوری)

فرایند بررسی تخصصی و فنی مقاله توسط داوران را داوری یا ریویو می‌گویند. داوران باید به چند پرسش کلیدی پاسخ دهند:

• آیا مقاله ارزش علمی دارد؟

• آیا روش تحقیق درست است؟

• آیا منابع و استدلال‌ها معتبرند؟

• آیا مقاله با اهداف مجله همخوانی دارد؟
  در پایان، داور ممکن است توصیه به پذیرش، اصلاح یا رد مقاله کند. این نظرات به‌صورت گزارش به نویسنده منتقل می‌شود.

Revise (درخواست اصلاحات)

اگر داوران تشخیص دهند مقاله نیاز به بهبود دارد، وضعیت آن به حالت «Revise» تغییر می‌کند. یعنی از نویسنده خواسته می‌شود مقاله را طبق نظرات داوران بازنویسی کند. همراه این درخواست، فهرستی از نظرات و انتقادات داوران به شما ارائه می‌شود که باید به آن‌ها پاسخ دهید. اصلاحات ممکن است محتوایی، ساختاری، نگارشی یا فنی باشد.

Minor Revision (اصلاح جزئی)

در این حالت، مقاله شما از نظر کلی پذیرفتنی است و فقط به برخی اصلاحات سبک، نگارشی یا توضیحات تکمیلی نیاز دارد. مثلاً ممکن است داور بخواهد جداول دقیق‌تر باشند یا بخش بحث کمی تقویت شود. در بیشتر موارد، پس از ارسال نسخه اصلاح‌شده، مقاله بدون داوری مجدد پذیرفته می‌شود.

Major Revision (اصلاح اساسی)

ایرادات علمی یا ساختاری جدی در مقاله وجود دارد. داور ممکن است ایرادهایی مثل ضعف در طراحی پژوهش، تحلیل‌های نادرست، منابع ناکافی یا ضعف در بحث و نتیجه‌گیری مطرح کند. نویسنده باید با دقت تمام، مقاله را بازنویسی کند و پاسخ کامل به همه موارد ارائه دهد. مقاله اصلاح‌شده دوباره برای همان داوران ارسال می‌شود و اگر اصلاحات مورد تأیید قرار بگیرد، ممکن است مقاله پذیرفته شود.

Resubmit (ارسال مجدد مقاله)

در این وضعیت، مقاله ایرادات زیادی دارد که امکان اصلاح در قالب یک ریوایز عادی وجود ندارد. بنابراین ادیتور از نویسنده می‌خواهد پس از اعمال تغییرات گسترده، مقاله را به‌صورت کامل و مجدد ارسال کند. در عمل، این یعنی مقاله وارد یک چرخه جدید داوری می‌شود و دوباره از صفر بررسی می‌گردد. این حالت نسبت به Major Revision ریسک بیشتری دارد و احتمال ریجکت در آن بالاتر است.

Reject (رد مقاله)

اگر مقاله به هر دلیلی (ضعف علمی، عدم انطباق با مجله، ساختار نامناسب، نوآوری کم و...) از سوی داوران یا ادیتور غیرقابل قبول تشخیص داده شود، به نویسنده اطلاع داده می‌شود که مقاله رد شده است. ریجکت شدن پایان راه نیست؛ بسیاری از مقالات برجسته نیز در ابتدا ریجکت شده‌اند. می‌توان با اصلاحات دقیق و انتخاب مجله‌ای دیگر، شانس موفقیت را بالا برد.

Accept (پذیرش مقاله)

پذیرفته شدن مقاله یعنی مجله مقاله شما را برای چاپ تأیید کرده است. در این مرحله معمولاً نامه پذیرش رسمی به نویسنده ارسال می‌شود. این نامه برای رزومه علمی، ارتقاء شغلی و مواردی مانند دفاع پایان‌نامه بسیار مهم است. مقاله پس از پذیرش وارد فرایند چاپ می‌شود.

Galley Proof (نسخه نهایی پیش از چاپ)

پیش از چاپ رسمی مقاله، مجله نسخه‌ای قالب‌بندی‌شده برای نویسنده ارسال می‌کند تا بررسی نهایی انجام شود. نویسنده باید اطلاعات مانند نام‌ها، ایمیل‌ها، شکل‌ها، فونت‌ها، ارجاعات و... را بررسی کند. پس از تأیید این مرحله، دیگر امکان اصلاح مقاله وجود ندارد و نسخه چاپی نهایی منتشر خواهد شد.