نگارش و چاپ مقاله یکی از مهمترین مراحل فعالیت علمی و پژوهشی هر دانشجو و پژوهشگر است که نه تنها نشاندهنده توان علمی فرد میباشد، بلکه ابزاری برای معرفی دستاوردها و ایجاد فرصتهای علمی جدید است. در این مطلب، به بررسی کامل مراحل نگارش و چاپ مقاله علمی میپردازیم؛ از انتخاب موضوع و ساختار مقاله گرفته تا ویرایش، ترجمه، انتخاب ژورنال و فرآیند چاپ.
در دنیای امروز، تولید علم و انتشار نتایج آن به عنوان یکی از اصلیترین شاخصهای توسعهیافتگی کشورها و ارزیابی عملکرد نهادهای علمی و آموزشی شناخته میشود. از اینرو، نگارش و چاپ مقالات علمی به عنوان ابزاری ضروری در جهت گسترش مرزهای دانش، ارتقای سطح علمی پژوهشگران و نیز ایجاد ارتباط میان دانشگاه و جامعه، اهمیت بیبدیلی یافته است. دانشجویان، اساتید، پژوهشگران و فعالان علمی برای بیان دستاوردهای پژوهشی خود، ناگزیر از تسلط بر اصول و شیوههای نگارش مقاله علمی هستند؛ چرا که حتی بهترین یافتههای علمی نیز بدون ارائه در قالبی مناسب، مورد توجه جامعه علمی قرار نخواهند گرفت.
مقاله علمی نهتنها بازتاب تلاش و پشتکار یک پژوهشگر در فرآیند تحقیق است، بلکه زمینهای برای ایجاد تعاملات بینالمللی، کسب اعتبار علمی، جذب فرصتهای پژوهشی، ارتقای شغلی و تحصیلی و نیز افزایش ضریب تأثیر پژوهش در محیطهای آکادمیک را فراهم میآورد. از سوی دیگر، فرآیند چاپ مقاله در ژورنالهای معتبر، نیازمند رعایت دقیق اصول ساختاری، زبانی، محتوایی و اخلاقی است که بدون شناخت کامل این الزامات، احتمال موفقیت در پذیرش مقاله بسیار پایین خواهد بود.
در این میان، آشنایی با انواع مقالات علمی، اجزای مختلف ساختار یک مقاله، نکات کلیدی در نگارش هر بخش، اصول سابمیت مقاله به مجلات علمی، معیارهای داوری، نحوه انتخاب مجله مناسب و نیز فرآیند چاپ نهایی، از الزامات اساسی برای هر فرد علاقهمند به فعالیت علمی و پژوهشی به شمار میآید. این مطلب، با هدف ارائه راهنمایی جامع و کاربردی، به بررسی مرحلهبهمرحله روند نگارش و چاپ مقاله علمی میپردازد و ضمن تشریح انواع مقالات، اصول ساختاری، نکات نگارشی و تکنیکهای پذیرش در ژورنالهای معتبر داخلی و بینالمللی، کوشیده است پاسخی روشن و کاربردی برای نیازهای پژوهشگران، دانشجویان و علاقمندان به حوزه علم و تحقیق ارائه نماید.
امید است مطالعه این راهنما، بتواند زمینهساز ارتقای سطح کیفی نگارش مقالات علمی و افزایش نرخ پذیرش پژوهشگران ایرانی در ژورنالهای معتبر جهانی گردد.
اصیلترین نوع مقاله که یافتههای تجربی و تازه را ارائه میدهد. در این مقالات، محقق برای اولینبار موضوعی را بررسی و نتایج جدیدی ارائه میدهد. این مقالات بهطور معمول شامل تمامی بخشهای مقاله از جمله چکیده، مقدمه، مواد و روشها، نتایج، بحث و نتیجهگیری هستند.
ویژگیها:
دارای ساختار استاندارد علمی.
شامل اطلاعات نو و کاربردی.
بالاترین شانس چاپ در مجلات معتبر.
این نوع مقالات، به بررسی و تحلیل تحقیقات پیشین میپردازند و محتوای جدیدی را ارائه نمیکنند. هدف از نگارش مقالات مروری، تحلیل و نقد آثار منتشرشده قبلی، کشف شکافهای پژوهشی و هدایت محققان آینده به سمت موضوعات نیازمند تحقیق است.
ویژگیها:
فاقد بخش مواد و روشها.
تکیه بر مقالات و منابع دیگر.
اغلب توسط پژوهشگران باتجربه نگارش مییابند.
نیاز به تحلیل عمیق و دستهبندی موضوعی دارند.
مقالات ترویجی که به آنها علمی ترویجی یا علمی عمومی نیز گفته میشود، بیشتر با هدف آشنا کردن مخاطبان غیرمتخصص یا نیمهمتخصص با یک موضوع علمی خاص نگارش میشوند. این مقالات از نظر ساختاری سادهتر از مقالات پژوهشی یا مروری هستند و معمولاً مخاطب آنها دانشجویان، معلمان، مدیران و علاقهمندان به حوزه علمی خاص (نه لزوماً پژوهشگران حرفهای) هستند.
ویژگیهای مقالات ترویجی:
بر پایه پژوهشهای علمی موجود نوشته میشوند، اما محتوای آنها برای عموم قابل فهم است.
فاقد یافتههای جدید یا آزمایشات مستقیم هستند.
هدف آنها انتقال دانش علمی به زبان ساده و قابل استفاده در عمل است.
ممکن است در مجلات عمومیتر، مجلات تخصصی آموزشی یا نشریات دانشگاهی منتشر شوند.
در بسیاری از رشتهها (بهویژه علوم انسانی و اجتماعی) ابزار موثری برای ارتباط دانشگاه با جامعه محسوب میشوند.
کاربردها:
کمک به آموزش بهتر دانشجویان و عموم مردم.
ارائه دیدگاههای علمی درباره مسائل روز.
ترویج فرهنگ تحقیق و توسعه علمی.
نگارش مقاله نیازمند رعایت ساختار مشخصی است که در ادامه به تفصیل به هر بخش پرداخته میشود.
عنوان نخستین بخش قابل مشاهده از مقاله است. یک عنوان خوب باید:
کوتاه و گویا باشد (ترجیحاً کمتر از 15 واژه).
حاوی کلمات کلیدی اصلی باشد.
دقیقاً موضوع مقاله را بازتاب دهد.
از بهکار بردن اصطلاحات مبهم و کلی اجتناب کند.
نکته: از نظر سئو علمی، عنوان نقش مهمی در قابلیت جستوجوی مقاله دارد. بهتر است کلمات کلیدی در ابتدای عنوان بیایند.
چکیده خلاصهای از کل مقاله است و باید شامل اهداف، روشها، نتایج و نتیجهگیری باشد.
معمولاً بین 100 تا 250 کلمه است.
بهصورت مستقل قابل خواندن است.
به زبان ساده و بدون ارجاع به منابع نوشته میشود.
بین 3 تا 7 واژه کلیدی پیشنهاد میشود.
باید مستقیماً به موضوع مقاله مرتبط باشند.
بر انتخاب کلمات پرتکرار و علمی تأکید شود.
مقدمه جایی برای شرح اهمیت موضوع، مرور اجمالی منابع، بیان سؤال تحقیق و اهداف مطالعه است.
از مطالب کلی به جزئی حرکت میکند.
زمینهسازی برای فهم موضوع مقاله انجام میدهد.
از بیان نتایج در این بخش پرهیز شود.
در این قسمت، باید نحوه انجام مطالعه، ابزارها، مواد، طراحی تحقیق و روشهای آماری بهصورت شفاف بیان شود.
باید بهگونهای نوشته شود که دیگران بتوانند مطالعه را بازتولید کنند.
شامل زمان، مکان، ابزار، جمعیت نمونه و تحلیل دادهها است.
در این بخش یافتهها به ترتیب اهمیت ارائه میشوند. بهتر است از جداول، نمودارها و شکلها برای بیان دادهها استفاده شود.
توصیفی و عینی باشد.
از تحلیل و تفسیر پرهیز شود.
صرفاً به گزارش دادهها پرداخته شود.
تفسیر نتایج به همراه مقایسه با مطالعات پیشین.
بررسی دلایل همخوانی یا اختلاف با سایر پژوهشها.
بیان محدودیتهای پژوهش.
ارائه پیشنهادهایی برای مطالعات آینده.
خلاصهای از مهمترین یافتهها.
تاکید بر اهمیت نتایج و کاربردهای آن.
ارائه پیشنهادهای آیندهپژوهانه.
در چند جمله از اشخاص، مؤسسات یا منابعی که در انجام تحقیق یاری رساندهاند تشکر شود.
تمامی منابع مورد استفاده باید طبق سبک مرجعنویسی ژورنال (APA, MLA, Vancouver و ...) آورده شوند.
در صورت نیاز، مطالب تکمیلی مانند جداول آماری گسترده، پرسشنامهها یا تصاویر با توضیح کامل آورده میشود.
عکسها، ویدیوها، فایلهای شبیهسازی، کدها یا دادههای اضافی برای درک بهتر پژوهش که معمولاً در سایت ژورنال بارگذاری میشود.
پرهیز از سرقت علمی: باید تمامی منابع بهدرستی ارجاع داده شوند.
پرهیز از تکرار: هر جمله باید محتوای خاص خود را داشته باشد.
زبان علمی و دقیق: از اغراق و زبان عامیانه دوری شود.
شفافیت در بیان: مقاله باید برای خواننده قابل درک باشد.
استفاده از نمودار و شکل: برای بیان بهتر مفاهیم پیچیده.
بررسی و بازبینی چندباره: پیش از ارسال به ژورنال، مقاله توسط افراد باتجربه بازبینی شود.
پس از اتمام نگارش یا استخراج مقاله از پایان نامه، مرحله بعدی، چاپ مقاله در ژورنالهای معتبر بینالمللی است.
مقاله باید به زبان انگلیسی (یا زبان مورد نظر ژورنال) بهصورت تخصصی ترجمه شود. استفاده از مترجم حرفهای الزامی است.
برای جلوگیری از سرقت علمی و تشابه با سایر مقالات، متن باید پارافریز شود تا از نرمافزارهای مشابهتیابی عبور کند.
ویرایش مقاله از نظر نگارشی، علمی و ساختاری بسیار مهم است. مقاله باید فاقد هرگونه غلط باشد.
ژورنالی انتخاب شود که:
موضوع مقاله با آن مطابقت داشته باشد.
در لیست ژورنالهای معتبر مانند ISI، Scopus یا PubMed باشد.
دارای ضریب تأثیر مناسب (Impact Factor) باشد.
فرمت مقاله باید با دستورالعمل مجله مطابقت کامل داشته باشد. عدم رعایت این نکته ممکن است مقاله را پیش از ورود به داوری رد کند.
سابمیت یا ارسال مقاله بهصورت آنلاین انجام میشود. برخی ژورنالها از پلتفرمهای خاصی مانند ScholarOne یا Editorial Manager استفاده میکنند.
مقاله پس از بررسی اولیه توسط سردبیر، وارد مرحله داوری میشود. در صورت تأیید، ممکن است نیاز به اصلاحاتی باشد.
در صورت پذیرش نهایی، مقاله چاپ شده و به صورت آنلاین و/یا چاپی منتشر میشود.
ژورنالهای معتبر بینالمللی عبارتند از:
ISI (Web of Science): معتبرترین بانک اطلاعاتی پژوهشی جهان.
Scopus: بانک اطلاعاتی گسترده با تمرکز بر علوم کاربردی.
PubMed: ویژه مقالات پزشکی و زیستی.
JCR (Journal Citation Reports): حاوی اطلاعات ژورنالها و ضریب تأثیر آنها.
ISC: مختص کشورهای اسلامی، قابل استفاده برای دانشگاههای ایرانی.
نگارش و چاپ مقاله علمی نهتنها نشانگر توانمندی پژوهشی فرد است، بلکه راهی برای به اشتراکگذاری دانش، ارتقاء رزومه علمی و دستیابی به فرصتهای پژوهشی و شغلی بیشتر است. با رعایت اصول نگارشی، توجه به ساختار علمی، استفاده از منابع معتبر و انتخاب ژورنال مناسب میتوان مسیر انتشار مقاله را هموار ساخت.
چنانچه در مسیر نگارش یا چاپ مقاله با مشکلی مواجه هستید، استفاده از خدمات مؤسسات تخصصی در این زمینه میتواند فرآیند را سادهتر و موفقتر سازد. در نهایت، آنچه مهم است استمرار در پژوهش و آموختن مهارتهای نگارشی و علمی بهصورت مستمر است.
مؤسسه اشراق با بهرهگیری از تیمی مجرب و متخصص در حوزه مقالهنویسی، ترجمه و چاپ بینالمللی، مجموعهای از خدمات حرفهای را برای پژوهشگران، اساتید و دانشجویان فراهم کرده است. این خدمات عبارتند از:
استخراج مقاله علمی از پایاننامه یا طرح پژوهشی بر اساس اصول نگارشی مورد پذیرش ژورنالها؛
ترجمه تخصصی مقاله به زبان انگلیسی در 32 حوزه علمی توسط مترجمین با سابقه و با تضمین کیفیت و بازخوانی؛
فرمتبندی مقاله بر اساس دستورالعملهای اختصاصی هر ژورنال (Author Guidelines)؛
سابمیت مقاله از طریق پنل اختصاصی مجله به همراه تهیه نامه پوششی (Cover Letter) حرفهای؛
پیگیری روند داوری، پاسخ به داوران (Revisions)، انجام اصلاحات لازم و همراهی تا دریافت پذیرش نهایی و چاپ مقاله؛
معرفی ژورنالهای معتبر با نمایههای ISI, Scopus, PubMed, ISC و مورد تأیید وزارت علوم متناسب با موضوع و سطح مقاله؛
پشتیبانی مستمر در طول فرآیند سابمیت تا انتشار نهایی مقاله در وبسایت مجله.
با استفاده از خدمات تخصصی موسسه اشراق، میتوانید بدون دغدغه از پیچیدگیهای فنی و اجرایی فرآیند چاپ مقاله، بر محتوای علمی تمرکز کرده و از مزایای انتشار بینالمللی در مجلات معتبر بهرهمند شوید.
چاپ مقاله در ژورنالهای بینالمللی دیگر یک رویا نیست؛ با اشراق، آن را به واقعیت تبدیل کنید.
راههای ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تماموقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفهای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفتوگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شمارههای زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
پس از سابمیت مقاله، اطلاعات پنل کاربری که در مجله ایجاد شده است، خدمت شما ارسال خواهد شد تا به وسیله آن از وضعیت مقاله باخبر شوید.
فرمت بندی مقاله باید بر اساس دستورالعمل ژورنال انجام گیرد.
خیر، مقالات مرورری معمولاً امتیاز کمتری دارند.
زمان مورد نیاز بسته به پیچیدگی موضوع، تعداد منابع مورد بررسی، و تجربه نویسنده در نگارش مقالات علمی متفاوت است. معمولاً این فرآیند ممکن است حدود یک هفته به طول بیانجامد.
مقاله مروری به بررسی و تحلیل تحقیقات و مطالعات موجود در یک زمینه خاص میپردازد و نتایج تجربی جدید ارائه نمیدهد. در مقابل، مقاله علمی پژوهشی بر اساس یک تحقیق اصلی و جدید نوشته میشود و نتایج تجربی جدیدی را ارائه میدهد که به دانش موجود در زمینه مورد بررسی افزوده میشود.