یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین سبک‌های رفرنس‌نویسی در سطح بین‌المللی، سبک APA است. این سبک به طور گسترده‌ای در نگارش مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌ها به‌ویژه در حوزه علوم اجتماعی و روانشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب قصد داریم به‌طور مفصل درباره سبک APA صحبت کنیم و نحوه ارجاع‌دهی به انواع منابع را با مثال توضیح دهیم.
در جهان امروز که پژوهش و تولید علم نقشی بنیادین در توسعه جوامع ایفا می‌کند، رعایت اصول نگارشی و شیوه‌های صحیح استناد علمی، یکی از ارکان اصلی اعتباربخشی به آثار علمی و پژوهشی محسوب می‌شود. بدون ارجاع‌دهی دقیق و ساختاریافته، هیچ تحقیقی از نظر علمی قابل اتکا نیست. پژوهشگری که از منابع مختلف بهره می‌گیرد اما منبع اطلاعات خود را مشخص نمی‌کند، نه‌تنها مرتکب تخلف علمی می‌شود، بلکه خواننده را نیز در اعتبارسنجی محتوا سردرگم می‌کند. به همین دلیل، روش‌های استانداردی برای رفرنس‌نویسی در سطح بین‌المللی تدوین شده‌اند که پژوهشگران را در ارائه درست و شفاف منابع یاری می‌دهند.
در میان این روش‌ها، سبک APA (American Psychological Association) جایگاه ویژه‌ای دارد. این شیوه که ابتدا توسط انجمن روانشناسی آمریکا برای نظم‌دهی به مقالات علمی در حوزه روانشناسی معرفی شد، به‌مرور زمان مورد استقبال گسترده‌تری در علوم اجتماعی، رفتاری، آموزشی و حتی برخی رشته‌های فنی و پزشکی قرار گرفت. دلیل این فراگیری، ساختار منظم، وضوح بالا، و قابلیت انطباق با نرم‌افزارها و پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف است. در حال حاضر، بسیاری از ژورنال‌های علمی معتبر بین‌المللی تنها مقالاتی را می‌پذیرند که طبق آخرین نسخه از دستورالعمل APA تنظیم شده باشند.
APA تنها یک قالب استناد نیست؛ بلکه یک سبک کامل برای نگارش علمی است که اصول ساختاردهی مقاله، نحوه استفاده از نقل‌قول، چگونگی ذکر منابع، قالب‌بندی، نحوه عنوان‌گذاری بخش‌ها، و حتی ظاهر کلی سند را دربرمی‌گیرد. این سبک به‌طور مستمر مورد بازبینی و به‌روزرسانی قرار می‌گیرد تا پاسخ‌گوی نیازهای جدید پژوهشگران و الزامات علمی روز باشد. آخرین نسخه آن، ویرایش هفتم، تغییرات قابل توجهی را به همراه داشته که آشنایی با آن برای هر پژوهشگر ضروری است.
در این مقاله تلاش می‌کنیم به‌صورت جامع و گام‌به‌گام شما را با ساختار، اصول و شیوه‌های کاربردی رفرنس‌نویسی به سبک APA آشنا کنیم. ضمن معرفی دلایل برتری این سبک نسبت به سایر فرمت‌های رایج مانند MLA، Chicago و Turabian، انواع منابع اطلاعاتی را دسته‌بندی کرده و نحوه استناد به هریک را با ذکر مثال‌های کاربردی توضیح خواهیم داد. هدف ما ارائه یک راهنمای کاربردی و قابل استفاده برای دانشجویان، اساتید، پژوهشگران و نویسندگان است که در فرآیند نگارش علمی بتوانند با اطمینان از آن بهره بگیرند.
سبک APA برگرفته از نام انجمن روانشناسی آمریکا (American Psychological Association) است که برای اولین‌بار در اوایل قرن بیستم به‌عنوان یک دستورالعمل استاندارد برای نگارش علمی معرفی شد. این روش به‌گونه‌ای طراحی شده است که انسجام، وضوح و یکنواختی در ارائه اطلاعات منبع را تضمین کند. در حال حاضر، APA به‌عنوان پرکاربردترین سبک ارجاع‌دهی در دنیا شناخته می‌شود و بسیاری از مجلات علمی، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، تنها مقالاتی را می‌پذیرند که با این قالب تنظیم شده باشند.
پشتیبانی نهادی معتبر:
APA توسط یکی از نهادهای معتبر علمی در جهان یعنی انجمن روانشناسی آمریکا معرفی شده است. این پشتوانه، باعث شده این سبک از اعتماد عمومی در جامعه علمی برخوردار باشد.
پذیرش جهانی:
امروزه بسیاری از ژورنال‌ها و کنفرانس‌های علمی بین‌المللی، مقالات را تنها در صورتی می‌پذیرند که نگارش آن‌ها بر اساس قالب APA انجام شده باشد.
به‌روزرسانی مستمر:
سبک APA با گذر زمان و پیشرفت فناوری و تغییر نیازهای علمی، به‌صورت منظم بازبینی و به‌روزرسانی می‌شود. آخرین ویرایش رسمی آن، هفتمین ویرایش (2020) است که با تغییرات قابل توجهی نسبت به نسخه‌های پیشین منتشر شده است.
سازگاری با نرم‌افزارهای مدیریت منابع علمی:
فرمت APA با برنامه‌های مدیریت منابع مانند EndNote، Zotero و Mendeley کاملاً سازگار است. این ویژگی، وارد کردن ارجاعات به مقالات علمی را بسیار ساده و دقیق می‌کند.
پذیرش در پایگاه‌های علمی:
بسیاری از پایگاه‌های علمی همچون PubMed، Scopus، ScienceDirect و Google Scholar، اطلاعات را مطابق با فرمت APA ارائه می‌دهند یا قابلیت استخراج اطلاعات به این فرمت را دارند.
چهار سبک اصلی ارجاع‌دهی وجود دارد:
APA: پرکاربرد در علوم اجتماعی و رفتاری
MLA: مورد استفاده در ادبیات، زبان و علوم انسانی
Chicago: پرکاربرد در تاریخ، هنر و برخی علوم اجتماعی
Turabian: نسخه‌ای ساده‌شده از سبک شیکاگو برای دانشجویان
مزیت APA نسبت به سایر سبک‌ها، انسجام ساختاری، سادگی در نگارش و شفافیت در ارائه اطلاعات منبع است. در حالی که سایر فرمت‌ها ممکن است در برخی حوزه‌ها دقیق‌تر عمل کنند، APA به‌دلیل کاربرد گسترده‌اش در سطح بین‌المللی، به یک استاندارد تبدیل شده است.
ارجاع‌دهی در سبک APA شامل دو بخش اصلی است:
ارجاع درون‌متنی
در متن مقاله، به‌صورت مختصر نام خانوادگی نویسنده و سال انتشار ذکر می‌شود. مثلاً:
(Ahmadi, 2020) یا "According to Ahmadi (2020)..."
ارجاع پایانی (فهرست منابع)
در پایان مقاله، اطلاعات کامل منبع ارائه می‌شود. ترتیب منابع به‌صورت الفبایی است و ساختار نگارشی مشخصی دارد.
در سبک APA، منابع مختلف بسته به نوعشان به شکل‌های متفاوتی ارجاع داده می‌شوند. در ادامه به یازده گروه اصلی منابع و شیوه رفرنس‌نویسی هر یک اشاره می‌کنیم:
ساختار:
نام خانوادگی نویسنده، حرف اول نام. (سال). عنوان کتاب (ویراست، اگر موجود). ناشر.
مثال:
Smith, J. A. (2021). Understanding Psychology (3rd ed.). Pearson.
ساختار:
نام خانوادگی، حرف اول. (سال). عنوان مقاله. عنوان مجله، شماره جلد(شماره انتشار)، صفحات. DOI
مثال:
Brown, R. (2019). Cognitive load theory. Journal of Learning Psychology, 45(2), 112–130. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2019.04.002
ساختار:
نام خانوادگی، حرف اول. (سال، روز ماه). عنوان مقاله. نام روزنامه. URL (در صورت آنلاین بودن)
مثال:
Johnson, M. (2020, June 15). Mental health in modern society. The New York Times. https://www.nytimes.com/mental-health
ساختار:
نام نویسنده یا سازمان. (سال یا n.d.). عنوان مطلب. نام وبسایت. URL
مثال:
American Psychological Association. (n.d.). APA style guidelines. APA.org. https://apastyle.apa.org/
ساختار:
نام خانوادگی، حرف اول. (سال). عنوان پایان‌نامه [پایان‌نامه کارشناسی ارشد/دکتری، نام دانشگاه]. نام پایگاه یا دسترسی.
مثال:
Karimi, L. (2022). The impact of online learning on student performance [Master’s thesis, University of Tehran]. IranDoc.
ساختار:
کارگردان، حرف اول. (کارگردان). (سال). عنوان فیلم [فیلم]. شرکت تولید.
مثال:
Nolan, C. (Director). (2010). Inception [Film]. Warner Bros.
مصاحبه شخصی ارجاع در متن دارد اما در فهرست منابع نمی‌آید.
مثلاً:
(A. Mohammadi, personal communication, March 3, 2023)
ساختار:
نام خانوادگی، حرف اول. (سال، ماه). عنوان سخنرانی [نوع]. نام رویداد، مکان.
مثال:
Tavakoli, S. (2023, July). Emotional regulation in children [Conference presentation]. Psychology Congress, Tehran, Iran.
ساختار:
نام تهیه‌کننده، حرف اول. (تهیه‌کننده). (سال). عنوان قسمت (شماره فصل و قسمت) [سریال تلویزیونی]. شبکه.
مثال:
Gilligan, V. (Producer). (2008). Pilot (Season 1, Episode 1) [TV series episode]. AMC.
ساختار:
نام خانوادگی، حرف اول. (سال). عنوان مدخل. در حرف اول سردبیر. عنوان دایره‌المعارف (جلد، صفحات). ناشر.
مثال:
Walker, P. (2015). Behavioral therapy. In H. James (Ed.), Encyclopedia of Psychology (Vol. 2, pp. 112–118). Oxford Press.
ساختار:
نام خانوادگی هنرمند، حرف اول. (سال). عنوان اثر [نوع اثر]. موزه/گالری یا URL
مثال:
Da Vinci, L. (1503). Mona Lisa [Painting]. Louvre Museum, Paris.
فونت توصیه‌شده: Times New Roman اندازه 12
فاصله بین خطوط: دو برابر (double-spacing)
فاصله پاراگراف: نیم اینچ تورفتگی خط اول
صفحه عنوان: شامل عنوان مقاله، نام نویسنده، نام مؤسسه
شماره صفحه: در گوشه بالا سمت راست
ارجاعات در متن باید با منابع پایانی مطابقت دقیق داشته باشند.
سبک APA به‌عنوان یکی از استانداردترین و قابل اعتمادترین روش‌های استناد علمی، نقش مهمی در سازمان‌دهی اطلاعات منابع دارد و با فراهم کردن یک چارچوب مشخص، به پژوهشگران کمک می‌کند تا به‌طور دقیق و منظم از منابع علمی استفاده کنند. با توجه به سازگاری آن با پایگاه‌ها و نرم‌افزارهای علمی و همچنین پذیرش گسترده در سطح جهانی، آشنایی با این سبک برای هر پژوهشگر و نویسنده‌ای ضروری است.
در مقاله حاضر، پایه‌های اصلی APA و نحوه ارجاع‌دهی به انواع منابع را مرور کردیم. در مقالات بعدی، هرکدام از این منابع را با مثال‌های بیشتر و جزئیات تکمیلی بررسی خواهیم کرد.
همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، رعایت دقیق اصول رفرنس‌نویسی یکی از پایه‌های اصلی نگارش علمی معتبر است. حتی بهترین محتوای علمی، در صورتی که فاقد استناد درست و منظم باشد، از نظر علمی ناقص تلقی می‌شود و ممکن است در فرآیند داوری مجلات یا دفاع از پایان‌نامه با چالش مواجه شود. از سوی دیگر، آشنایی با جزئیات سبک‌هایی مانند APA نیازمند دقت بالا، صرف زمان، و تسلط بر قواعد متعدد نگارشی است.
در همین راستا، مؤسسه اشراق با تکیه بر تجربه تخصصی خود در حوزه ویراستاری علمی و فرمت‌بندی منابع، آماده ارائه خدمات حرفه‌ای به پژوهشگران، دانشجویان و نویسندگان است. خدمات این مؤسسه شامل فرمت‌بندی کامل منابع مقالات، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها بر اساس استانداردهای به‌روز APA، MLA، Chicago، Turabian و سایر فرمت‌های بین‌المللی است.
کارشناسان مؤسسه اشراق با تسلط کامل بر جزئیات نگارشی هر سبک، منابع شما را با نهایت دقت و تطابق ساختاری، سامان‌دهی می‌کنند و با استفاده از نرم‌افزارهای معتبر و استاندارد، از صحت کامل ارجاعات درون‌متنی و فهرست نهایی اطمینان حاصل می‌کنند. این خدمات می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، پژوهش شما را از نظر شکلی و ساختاری به سطح استانداردهای بین‌المللی برساند.
اگر به دنبال ارائه یک مقاله یا پایان‌نامه حرفه‌ای و بدون نقص هستید، می‌توانید با اطمینان، فرمت‌بندی منابع علمی خود را به تیم متخصص اشراق بسپارید. ما در اشراق کنار شما هستیم تا مسیر پژوهش را با دقت، سرعت و استاندارد بالا طی کنید.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
انواع مختلفی از منابع مانند کتاب ها، مقالات مجلات، وبسایت ها، پایان نامه ها و ... باید از این روش استفاده کنند.
برای منابع الکترونیکی مانند وبسایت ها، اطلاعاتی مانند نام نویسنده، سال، عنوان، URL و تاریخ دسترسی باید ذکر شود.
بله، فرمت رفرنس دهی به روش APA دارای فرمت ثابتی است.
بله، برای مثال: مقاله: نام خانوادگی، نام. (سال). عنوان مقاله. نام مجله, شماره جلد(شماره), شماره صفحات. کتاب: نام خانوادگی، نام. (سال). عنوان کتاب. ناشر.
نرم افزارهایی مانند Mendeley، EndNote و RefWorks امکان ساخت و مدیریت ارجاعات APA را فراهم می کنند.
اینستاگرام
تلگرام