یکی از پایگاه‌های معتبر جهانی در زمینه چاپ مقاله، موسسه اطلاعات علمی یا ISI است که انتشار مقاله در آن به عنوان یکی از معیارهای سنجش سطح علمی محققان، دانشگاه‌ها و حتی کشورها تلقی می‌شود. در این مطلب، به معرفی مفهوم ISI، ساختار مقاله ISI، ضریب تأثیر و نکات کلیدی در فرایند نگارش و ارسال مقاله می‌پردازیم.
در عصر کنونی که رشد علمی به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه پایدار کشورها شناخته می‌شود، تولید، ثبت و انتشار دانش علمی اهمیتی بیش از پیش یافته است. یکی از اصلی‌ترین بسترهای انتقال دانش و نتایج تحقیقات علمی، نگارش و چاپ مقالات در مجلات بین‌المللی است. در این میان، پایگاه ISI به‌عنوان یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین پایگاه‌های نمایه‌سازی مقالات علمی، جایگاه ویژه‌ای دارد. نگارش مقاله‌ای که بتواند در یکی از نشریات نمایه‌شده در ISI منتشر شود، نه‌تنها اعتبار علمی پژوهشگر را افزایش می‌دهد بلکه گامی مؤثر در جهت گسترش مرزهای دانش در سطح جهانی است.
برای بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی، اساتید دانشگاهی و پژوهشگران، انتشار مقاله در مجلات ISI نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی علمی است؛ ضرورتی که می‌تواند مسیر تحصیلی، شغلی و پژوهشی آن‌ها را به شکل چشمگیری تحت‌تأثیر قرار دهد. از سوی دیگر، دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی نیز به‌شدت به آمار مقالات ISI به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی رتبه‌بندی علمی خود وابسته هستند. از این رو، آشنایی با اصول، ساختار و استانداردهای نگارش مقاله ISI، به یک نیاز جدی برای فعالان حوزه علم و پژوهش تبدیل شده است.
در این مطلب، تلاش شده است تا با نگاهی کاربردی و دقیق، مراحل مختلف نگارش یک مقاله ISI مورد بررسی قرار گیرد. ابتدا به معرفی موسسه ISI و جایگاه آن در نظام علمی بین‌الملل پرداخته می‌شود. سپس ساختار استاندارد مقاله شامل عنوان، چکیده، مقدمه، روش تحقیق، نتایج، بحث و منابع به تفصیل تشریح می‌گردد. همچنین به مفهوم ضریب تأثیر مجلات (Impact Factor) و نقش آن در انتخاب ژورنال هدف اشاره خواهد شد. هدف این نوشتار آن است که پژوهشگران، به‌ویژه دانشجویان و محققان جوان، بتوانند با درک صحیح از الزامات نگارشی و علمی، مقاله‌ای در سطح بین‌المللی تولید و منتشر کنند.
ISI مخفف عبارت Institute for Scientific Information به معنای «مؤسسه اطلاعات علمی» است. این مؤسسه در سال 1960 توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد و هدف اصلی آن طبقه‌بندی، نمایه‌سازی و ارزیابی مقالات علمی بود. در سال 1992، این مؤسسه توسط شرکت Thomson Scientific خریداری شد و از آن زمان با نام Thomson ISI شناخته می‌شود.
مهم‌ترین خدمتی که ISI ارائه می‌دهد، فهرست کردن نشریات علمی برتر و نمایه کردن مقالات چاپ‌شده در آن‌هاست. این خدمات باعث شده‌اند تا این پایگاه به یکی از معتبرترین منابع برای سنجش کیفیت و تأثیر علمی مقالات تبدیل شود.
برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری، نگارش و پذیرش مقاله در ژورنال‌های ISI نه‌تنها یک ضرورت علمی بلکه یک امتیاز بزرگ در فرآیند ارتقای شغلی و تحصیلی محسوب می‌شود. دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیز برای ارتقای رتبه خود در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی نیازمند مقالات ISI هستند.
تمامی مقالات ISI باید به زبان انگلیسی نوشته شوند. این یک الزام بنیادین است و نگارنده باید به خوبی بر نگارش علمی به زبان انگلیسی مسلط باشد یا از ویراستاران متخصص بهره ببرد.
هر مقاله ISI باید ساختار خاصی را رعایت کند تا هم استانداردهای علمی بین‌المللی را پاس کند و هم از لحاظ نگارشی قابل‌پذیرش باشد. این ساختار شامل شش بخش اصلی است:
عنوان مقاله باید دقیق، کوتاه، گویا و شامل واژگان کلیدی باشد. استفاده از کلمات عمومی، طولانی یا مبهم باعث کاهش اعتبار مقاله می‌شود. یک عنوان خوب باید بتواند بدون نیاز به توضیح اضافی، موضوع کلی تحقیق را به خواننده منتقل کند.
مثال عنوان خوب:
"Optimizing Solar Panel Efficiency Using AI-Based Forecasting Models"
چکیده خلاصه‌ای از کل مقاله است و یکی از مهم‌ترین بخش‌های مقاله محسوب می‌شود، زیرا اولین بخشی است که داور و خواننده آن را مطالعه می‌کند. چکیده باید شامل موارد زیر باشد:
هدف تحقیق
روش اجرا
نتایج مهم
نتیجه‌گیری
چکیده نباید شامل منابع یا توضیحات طولانی باشد. همچنین باید بین 150 تا 250 واژه باشد.
مقدمه وظیفه دارد زمینه موضوع تحقیق را معرفی کند. در این بخش باید به پژوهش‌های قبلی اشاره شده، شکاف علمی موجود مشخص و سؤال اصلی پژوهش مطرح شود. نکات کلیدی مقدمه عبارتند از:
مروری بر ادبیات موضوع
هدف تحقیق و دلیل انجام آن
معرفی نوآوری یا مزیت پژوهش فعلی نسبت به پژوهش‌های قبلی
در این بخش، محقق باید تمامی فرآیندهای انجام‌شده در تحقیق را با دقت و شفافیت توضیح دهد. این شامل موارد زیر است:
نوع مطالعه (تجربی، تحلیلی، مروری و...)
جمع‌آوری داده‌ها
ابزارها و نرم‌افزارهای استفاده‌شده
شیوه تحلیل داده‌ها
روش تحقیق باید به گونه‌ای نوشته شود که یک محقق دیگر بتواند آن را تکرار کند.
در این بخش، یافته‌های تحقیق به صورت دقیق و علمی ارائه شده و سپس با نتایج پژوهش‌های قبلی مقایسه می‌شوند. توصیه می‌شود در بخش بحث:
به‌روزرسانی علمی رعایت شود
نقاط قوت و محدودیت‌های تحقیق بیان شوند
از نمودارها و جدول‌ها برای نمایش نتایج استفاده شود
ارتباط بین داده‌ها و فرضیات اولیه تحلیل گردد
یکی از حساس‌ترین بخش‌های مقاله است. هرگونه خطا در فرمت منابع می‌تواند باعث رد مقاله شود. استانداردهایی مثل APA، IEEE، MLA و Chicago معمول‌ترین شیوه‌های ارجاع‌دهی هستند. تمامی منابع باید شامل اطلاعات کامل باشند:
نام نویسنده
سال انتشار
عنوان مقاله یا کتاب
نام ژورنال یا ناشر
شماره جلد، صفحات و DOI در صورت وجود
ضریب تأثیر یا Impact Factor، نشان‌دهنده میزان ارجاع‌پذیری یک مجله علمی است. این شاخص توسط Journal Citation Reports (JCR) که یکی از محصولات مؤسسه Clarivate Analytics است، منتشر می‌شود. فرمول آن به صورت زیر است:
Impact Factor = x / y
x: تعداد دفعاتی که به مقالات ژورنال در دو سال گذشته ارجاع شده
y: تعداد کل مقالات منتشرشده در ژورنال در همان بازه زمانی
برای مثال اگر یک مجله در سال‌های 2022 و 2023 مجموعاً 100 مقاله منتشر کرده باشد و این مقالات در سال 2024، 300 بار ارجاع شده باشند، ضریب تأثیر آن برابر با 3 خواهد بود.
معیار کیفیت و اعتبار مجله است
بر پذیرش یا رد مقاله تأثیر می‌گذارد
برای ارتقای علمی و اخذ امتیاز در دانشگاه‌ها اهمیت دارد
توسط مؤسسات مالی و علمی برای تخصیص بودجه پژوهشی استفاده می‌شود
موضوع باید جدید، کاربردی و در راستای نیازهای علمی روز باشد. همچنین لازم است با تخصص نویسنده همخوانی داشته باشد.
قبل از نگارش مقاله باید ژورنالی انتخاب شود که از لحاظ موضوعی، فرمت نگارش، سطح علمی و ضریب تأثیر با مقاله هماهنگ باشد.
استفاده از زبان علمی و بی‌طرف
پرهیز از جملات طولانی و مبهم
توجه به گرامر و علائم نگارشی
استفاده از ویراستاری تخصصی انگلیسی در صورت نیاز
ارجاع به منابع به‌روز و معتبر نشان‌دهنده اعتبار علمی مقاله است. منابع قدیمی و غیرمعتبر باعث کاهش کیفیت مقاله می‌شوند.
قبل از ارسال مقاله به ژورنال، باید مقاله چندین بار بازخوانی شود. استفاده از همکار علمی برای بررسی مجدد مقاله پیشنهاد می‌شود.
نگارش مقاله ISI فرآیندی زمان‌بر، دقیق و نیازمند دانش علمی، نگارشی و شناخت ساختار استاندارد مقاله است. هر بخش از مقاله، از انتخاب عنوان گرفته تا منابع پایانی، نقش کلیدی در پذیرش مقاله ایفا می‌کند. همچنین آشنایی با مفاهیمی مانند ضریب تأثیر و شیوه‌های داوری مقالات به محقق کمک می‌کند تا مقاله‌ای با بیشترین شانس پذیرش در ژورنال‌های معتبر ارائه دهد.
برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، اساتید و پژوهشگران، مهارت در نگارش مقاله ISI نه‌تنها باعث ارتقای جایگاه علمی فرد می‌شود بلکه در توسعه علمی کشور نیز نقش دارد. با رعایت ساختار علمی و اصول نگارشی، هر پژوهشگری می‌تواند مقاله‌ای در سطح بین‌المللی منتشر کند.
نگارش مقاله علمی در سطح ISI فرآیندی پیچیده، تخصصی و نیازمند آگاهی دقیق از ساختار، استانداردها و الزامات علمی و زبانی است. همان‌طور که در این مقاله توضیح داده شد، هر بخش از یک مقاله ISI، از عنوان و چکیده گرفته تا منابع پایانی، باید با دقت و بر اساس اصول بین‌المللی تنظیم شود تا شانس پذیرش در مجلات معتبر افزایش یابد.
در این میان، بسیاری از پژوهشگران به‌دلیل محدودیت زمان، تجربه کم در سابمیت مقاله یا پیچیدگی‌های فنی ارسال به ژورنال‌های ISI، به خدمات تخصصی مؤسسات علمی مراجعه می‌کنند. مؤسسه اشراق به‌عنوان یکی از مراکز معتبر در این حوزه، خدمات استخراج مقاله از پایان‌نامه، فرمت‌بندی تخصصی بر اساس الزامات ژورنال هدف، و سابمیت رسمی مقاله به مجلات نمایه‌شده در ISI را ارائه می‌دهد.
تأکید می‌کنیم که مؤسسه اشراق خدمات نگارش مقاله از صفر ارائه نمی‌دهد و تمامی فعالیت‌های آن در چارچوب قوانین و اخلاق پژوهش صورت می‌گیرد. این مطلب صرفاً با هدف آموزش، آگاهی‌رسانی و توانمندسازی پژوهشگران تهیه شده و جایگزین فرآیند نگارش مستقل مقاله توسط نویسنده نیست.
چنانچه پژوهش خود را به پایان رسانده‌اید و نیاز به استخراج، آماده‌سازی یا ارسال آن به ژورنال‌های ISI دارید، بر روی لینک خدمات درخواستی خود کلیک نمایید:
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
این مدت زمان بسته به مجله متفاوت است. در برخی ژورنال‌ها ممکن است داوری اولیه بین 2 تا 4 ماه طول بکشد. پاسخ نهایی (پذیرش یا رد) ممکن است بین 3 تا 12 ماه زمان ببرد.
این خدمات معمولاً برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) و پژوهشگرانی مناسب است که پایان‌نامه یا پروژه تحقیقاتی ارزشمندی دارند و قصد دارند نتایج آن را به صورت مقاله علمی منتشر کنند.
در صورت دریافت نظرات داوران، نویسنده موظف است به تمامی نکات مطرح‌شده پاسخ دهد. لازم است تغییرات در متن اعمال شده و یک فایل پاسخ به داوران (Response to Reviewers) آماده شود که در آن به‌صورت شفاف توضیح داده شود چه تغییراتی انجام شده یا در صورت مخالفت با نظر داور دلیل علمی ارائه گردد.
مجلات ISI دارای ضریب تأثیر (Impact Factor) معمولاً سطح علمی بالاتری دارند و تعداد ارجاعات بیشتری به مقالات آن‌ها صورت می‌گیرد. در مقابل، مجلات ISI بدون ضریب تأثیر (Emerging Sources Citation Index - ESCI) نیز معتبرند اما اعتبار علمی کمتری نسبت به مجلات با IF دارند.
انتخاب مجله باید بر اساس تطابق موضوعی، سطح علمی (ضریب تأثیر)، سرعت داوری، هزینه‌های احتمالی چاپ و سیاست‌های دسترسی آزاد (Open Access یا Subscription) انجام شود. بررسی مقالات قبلی چاپ‌شده در مجله نیز کمک زیادی به انتخاب بهتر می‌کند.
اینستاگرام
تلگرام