موضوع تقسیم امتیاز مقاله میان نویسندگان، همواره یکی از موارد محل ابهام برای پژوهشگران، معلمان و دانشجویان بوده و بسته به جایگاه نام نویسنده (نویسنده اول، دوم، مسئول و ...) امتیاز متفاوتی برای هر فرد در نظر گرفته می‌شود. در این مطلب، نحوه محاسبه و تقسیم امتیازات میان نویسندگان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در روند مقاله‌نویسی، به‌ویژه در مقالات گروهی، مسئله‌ی نحوه تقسیم امتیاز بین نویسندگان مقاله است. در حالی که یک مقاله علمی ممکن است حاصل ماه‌ها یا حتی سال‌ها تلاش مشترک یک تیم تحقیقاتی باشد، امتیاز نهایی حاصل از چاپ آن نمی‌تواند به‌صورت مساوی بین اعضا تقسیم شود. در همین راستا، قواعد و استانداردهایی تدوین شده‌اند که به موجب آن، سهم هر نویسنده از امتیاز مقاله، بر اساس جایگاهش در فهرست اسامی و تعداد کل نویسندگان، مشخص می‌شود.
شناخت این ساختار و آگاهی از نحوه تقسیم امتیاز، به پژوهشگران کمک می‌کند تا در انتخاب جایگاه خود در مقالات، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشند. به‌ویژه برای دانشجویان دکتری، متقاضیان هیئت علمی، و پژوهشگران جوان، دانستن اینکه چگونه جایگاه نویسنده اول یا نویسنده مسئول بر رزومه علمی و شغلی آنان تأثیر می‌گذارد، از اهمیت فراوانی برخوردار است.
این مطلب با هدف تبیین اصول و راهکارهای تقسیم امتیاز بین نویسندگان در مقاله تدوین شده است. در این مسیر، به بررسی جزئیاتی نظیر تعریف نقش نویسنده اول و نویسنده مسئول، تأثیر تعداد نویسندگان بر سهم هر فرد، تحلیل دقیق جدول امتیازدهی رسمی، و ارائه راهکارهایی برای کسب حداکثر امتیاز پژوهشی پرداخته خواهد شد. همچنین، تفاوت دیدگاه‌ها در ارزیابی رزومه برای مصاحبه دکتری در مقابل ارتقاء مرتبه علمی اعضای هیئت علمی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در نهایت، با مطالعه این مطلب ، پژوهشگران قادر خواهند بود تا با درک دقیق از سیستم امتیازدهی مقالات علمی، هم‌تیمی‌های خود را آگاهانه انتخاب کرده، ترتیب اسامی را با دقت تعیین نموده و از حقوق پژوهشی خود در نگارش مقالات علمی دفاع کنند.
در سیستم‌های رسمی، امتیاز مقاله معمولاً بر اساس موارد زیر تخصیص داده می‌شود:
جایگاه نویسنده در مقاله (اول، دوم، ...)
تعداد کل نویسندگان مقاله
مسئولیت‌های نگارشی یا اجرایی مانند نویسنده مسئول
سطح نشریه (Q1، Q2 و ...) و نمایه‌سازی آن (ISI، Scopus و غیره)
در مصاحبه‌های دکتری، معمولاً تأکید بیشتری بر تعداد مقالات است تا ترتیب نویسندگان. اما در ارزیابی اعضای هیئت علمی یا ارتقاء شغلی، جایگاه فرد در مقاله اهمیت بسیار بالایی دارد.
نویسنده اول، معمولاً فردی است که بیشترین سهم در طراحی تحقیق، جمع‌آوری داده‌ها و نگارش مقاله را داشته است. در بسیاری از سیستم‌های امتیازدهی دانشگاهی، نویسنده اول بیشترین امتیاز ممکن را دریافت می‌کند.
ویژگی‌های نویسنده اول:
بیشترین بار علمی و اجرایی پروژه را بر دوش دارد
اغلب به عنوان مدیر تحقیق شناخته می‌شود
در مقالات علمی، جایگاه استراتژیک برای رزومه پژوهشی محسوب می‌شود
نویسنده مسئول، شخصی است که وظیفه مکاتبات با مجله، پیگیری فرایند داوری و پاسخ به سوالات سردبیر و داوران را برعهده دارد. اگرچه در سیستم ISI، نویسنده مسئول می‌تواند نقش مهمی ایفا کند، اما در نظام امتیازدهی داخلی ایران، معمولاً امتیاز ویژه‌ای برای این نقش در نظر گرفته نمی‌شود مگر آنکه نویسنده مسئول همزمان نفر اول نیز باشد.
جایگاه نویسندگان در مقاله مستقیماً در میزان امتیازی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد تأثیر دارد. در ادامه، جدولی رسمی ارائه می‌شود که نحوه تقسیم امتیاز بین نویسندگان را بر اساس تعداد آن‌ها مشخص می‌کند.
تعداد نویسندگان | نویسنده اول | نفر دوم | نفر سوم | نفر چهارم | نفر پنجم و بیشتر |
|---|---|---|---|---|---|
1 | 100٪ | - | - | - | - |
2 | 90٪ | 60٪ | - | - | - |
3 | 80٪ | 50٪ | 50٪ | - | - |
4 | 70٪ | 40٪ | 40٪ | 40٪ | - |
5 | 60٪ | 30٪ | 30٪ | 30٪ | 30٪ |
بیشتر از 5 نفر | 50٪ | تقسیم 125٪ بر سایر نویسندگان |
در صورتی که مقاله تنها یک نویسنده داشته باشد، تمام امتیاز مقاله به صورت کامل (100٪) به همان فرد اختصاص می‌یابد. این نوع مقاله‌نویسی بیشترین سود علمی را برای نویسنده دارد، چرا که:
تمامی اعتبار علمی مقاله متعلق به یک شخص است.
در ارتقاء شغلی، جذب هیئت علمی و رزومه‌نویسی اثر بیشتری دارد.
نشان‌دهنده توانایی کامل فرد در تحقیق و نگارش مستقل است.
البته، نگارش مقاله تک‌نویسنده‌ای چالش‌برانگیز بوده و نیاز به تسلط بالا بر همه بخش‌های تحقیق دارد.
در مقالاتی که دو نویسنده دارند:
نویسنده اول 90٪ از امتیاز مقاله را دریافت می‌کند.
نویسنده دوم 60٪ از کل امتیاز مقاله را دریافت می‌نماید.
در این حالت، اگر شما نویسنده اول باشید، بیشترین سهم را خواهید داشت؛ اما اگر نویسنده دوم باشید، باز هم امتیاز نسبتاً مناسبی دریافت خواهید کرد. بنابراین، مشارکت در مقالات دو نفره (در جایگاه اول) یکی از استراتژی‌های مفید برای افزایش رزومه است.
در مقالاتی که 3 تا 5 نویسنده دارند، میزان سهم نویسندگان از امتیاز به صورت پلکانی کاهش می‌یابد:
در مقاله 3 نفره:
نفر اول: 80٪
نفر دوم و سوم: 50٪
در مقاله 4 نفره:
نفر اول: 70٪
سایرین: 40٪
در مقاله 5 نفره:
نفر اول: 60٪
سایر نویسندگان: 30٪
نکته مهم: تفاوت بین نفر اول و سایر افراد، نشان‌دهنده ارزش استراتژیک این جایگاه در ساختار مقاله است. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت همکاری گروهی، تلاش کنید که به عنوان نفر اول ثبت شوید.
در مقالاتی با بیش از 5 نویسنده، فرمول امتیازدهی تغییر می‌کند:
نفر اول: 50٪
سایر نویسندگان: مجموع 125٪ به صورت مساوی بین آنان تقسیم می‌شود.
مثلاً در مقاله‌ای با 7 نویسنده:
نویسنده اول: 50٪
6 نفر باقی‌مانده: 125٪ / 6 = تقریباً 20.8٪ برای هر نفر
هرچه تعداد نویسندگان افزایش یابد، سهم فردی کاهش می‌یابد. بنابراین، این نوع مقالات تنها زمانی ارزشمند هستند که در مجلات بسیار معتبر و با نمایه بالا منتشر شوند.
ویژگی‌ها | مقاله انفرادی | مقاله گروهی |
|---|---|---|
سهم امتیاز | 100٪ برای نویسنده | بین افراد تقسیم می‌شود |
بار کاری | زیاد | تقسیم‌شده |
سرعت انجام | کندتر | سریع‌تر با همکاری |
اعتبار مقاله | قابل توجه به دلیل مالکیت کامل | معمولاً وابسته به جایگاه نویسنده |
مناسب برای | پژوهشگران مجرب | دانشجویان، پژوهش‌های بین‌رشته‌ای |
در بسیاری از دانشگاه‌ها، استاد راهنما معمولاً به عنوان نفر آخر مقاله قرار می‌گیرد. اما در برخی موارد بسته به سهم اجرایی، ممکن است جایگاه استاد تغییر یابد. دانشگاه‌ها معمولاً سیاست‌هایی دارند که باید از آن‌ها پیروی شود.
استاد راهنما به عنوان نفر آخر یا دوم پس از دانشجو
دانشجوی کارشناسی ارشد به عنوان نویسنده اول در پایان‌نامه‌ها
نویسنده مسئول الزاماً استاد یا عضو هیئت علمی باشد
توصیه: پیش از چاپ مقاله، ترتیب اسامی باید با توافق کتبی و شفاف بین اعضای تیم پژوهشی مشخص شود تا در آینده اختلافی ایجاد نگردد.
مشارکت در پروژه‌هایی با تعداد نویسندگان کمتر
تلاش برای ثبت به عنوان نویسنده اول
کاهش نویسندگان صرفاً نمادین (اسمی)
اطلاع کامل از سیاست‌های امتیازدهی نهادها و دانشگاه‌ها
توسعه مهارت‌های فردی در تحلیل، نگارش و پژوهش
استفاده از منابع معتبر و رعایت اخلاق پژوهشی
اضافه کردن نام استاد یا فردی بدون مشارکت واقعی
تغییر ترتیب اسامی بعد از نگارش بدون اطلاع دیگران
فرض اشتباه مبنی بر تساوی امتیاز بین نویسندگان
بی‌توجهی به نقش نویسنده مسئول در رزومه
عدم مستندسازی توافقات بین نویسندگان
آموزش خود را در مورد سیستم‌های امتیازدهی آغاز کنید.
در مقاله‌هایی مشارکت کنید که احتمال درج به عنوان نویسنده اول را دارید.
نسبت به حقوق خود آگاه باشید و از نوشتن نام افراد غیرمرتبط خودداری نمایید.
از مشاوره استادان با تجربه بهره ببرید تا جایگاه مناسبی در مقاله کسب کنید.
تقسیم امتیاز در مقالات ISI بستگی به جایگاه نویسنده، تعداد نویسندگان و نوع مقاله دارد. شناخت دقیق این ساختارها به پژوهشگران کمک می‌کند تا رزومه‌ای هدفمند و علمی‌تر ایجاد کنند. اگرچه مقاله‌نویسی گروهی مزایای زیادی دارد، اما در انتخاب جایگاه خود باید با دقت عمل کرد و از استراتژی‌هایی استفاده کرد که منجر به کسب بیشترین امتیاز شود. پژوهش آگاهانه یعنی بهره‌مندی حداکثری از تلاش‌های علمی.
در فرآیند سابمیت و چاپ مقاله در مجلات علمی، به‌ویژه مقالات نمایه‌شده در پایگاه‌های معتبری مانند ISI، دقت و صحت اطلاعات ارائه‌شده در قسمت افیلیشن (Affiliation) نویسندگان، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. افیلیشن هر نویسنده شامل مواردی همچون نام دانشگاه یا مؤسسه علمی وابسته، رتبه یا جایگاه علمی (مانند دانشجو، استادیار، دانشیار و...)، و ایمیل رسمی دانشگاهی یا پژوهشی است. مسئولیت صحت و اعتبار این اطلاعات، کاملاً بر عهده نویسندگان مقاله بوده و باید با نهایت دقت و صداقت تهیه و ارائه شود.
از سوی دیگر، ترتیب اسامی نویسندگان، انتخاب نویسنده اول، نویسنده مسئول (Corresponding Author) و سایر تصمیمات مرتبط با جایگاه افراد در مقاله، از جمله مهم‌ترین و گاهی حساس‌ترین مراحل ثبت و ارسال مقاله محسوب می‌شود. این تصمیمات نه‌تنها تأثیر مستقیمی بر امتیاز پژوهشی هر فرد دارند، بلکه می‌توانند در آینده علمی و شغلی نویسندگان نیز تأثیرگذار باشند. لذا، تعیین این موارد نیازمند هماهنگی کامل و توافق نهایی میان اعضای تیم پژوهشی است.
در همین راستا، لازم به تأکید است که مؤسسه اشراق صرفاً ارائه‌دهنده خدمات علمی و مشاوره‌ای در زمینه نگارش، ویرایش، ترجمه، سابمیت و پذیرش مقاله می‌باشد و هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال درستی یا نادرستی اطلاعات درج‌شده در بخش افیلیشن، رتبه علمی، ایمیل نویسندگان، ترتیب اسامی یا انتخاب نویسنده مسئول مقاله ندارد. تمامی این موارد، کاملاً بر عهده مشتری و نویسندگان مقاله است و مشتری موظف است با آگاهی کامل و توافق جمعی، اطلاعات نهایی را در اختیار مؤسسه قرار دهد.
رعایت اصول اخلاق پژوهشی و شفافیت در ارائه اطلاعات، شرط لازم برای پیشبرد صحیح فرآیند انتشار علمی است و مؤسسه اشراق ضمن احترام به حقوق نویسندگان، مسئولیت هرگونه اختلاف، اشتباه یا پیامد ناشی از اطلاعات ارائه‌شده توسط مشتری را از خود سلب می‌نماید.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
نویسنده مسئول وظیفه ارسال مقاله، پاسخگویی به داوران، انجام اصلاحات و پیگیری فرآیند انتشار را بر عهده دارد. این فرد معمولاً کسی است که ارتباط بیشتری با مجله و فرآیندهای علمی دارد.
در این شرایط، می‌توان هر دو نفر را به‌عنوان نویسنده هم‌ارز (Co-First Author) معرفی کرد. برخی مجلات امکان درج این جایگاه را دارند، اما در غیر این صورت، نویسندگان باید با توافق یک نفر را به‌عنوان نویسنده اول انتخاب کنند.
بله، هرچه تعداد نویسندگان بیشتر باشد، امتیاز بین آن‌ها تقسیم می‌شود. به همین دلیل، در برخی موارد، کاهش تعداد نویسندگان می‌تواند باعث افزایش سهم هر فرد از امتیاز مقاله شود.
بله، در برخی فرآیندهای ارزیابی مانند مصاحبه‌های دکتری، تعداد مقالات اهمیت بیشتری دارد تا جایگاه نویسنده. اما در ارتقای اعضای هیئت علمی، جایگاه نویسنده و امتیاز آن نقش کلیدی دارد.
بهترین راه، توافق‌نامه‌ای رسمی بین نویسندگان در ابتدای تحقیق است که در آن سهم هر فرد مشخص شده باشد. همچنین، پایبندی به اصول اخلاقی پژوهش و رعایت انصاف در تقسیم امتیازات از بروز مشکلات جلوگیری می‌کند.
اینستاگرام
تلگرام