اشراق: برای هر مطالعه و پژوهشی، یک روش کار Method مشخص و ابزار و مواد خاصی Materials مورد نیاز است تا پژوهشگر بتواند به نتایج درست و قابل قبولی دست یابد.
بخش روش کار، قلب پژوهشنامه و مقاله است. در اينجا با اين سؤالات روبرو مي شويد: از چه مسائلي استفاده كرديد و چه كرديد؟ بخش روشها بايد با يك توالي منطقي شرح دهد كه يك مطالعه چگونه طر ح ريزي و اجرا شده است و داده ها چگونه تحليل گرديده اند. تمامي موارد ذكر شده در اين بخش را به تفصيل توضيح دهيد. اين بخش بايد به گونه اي نوشته شود كه اگر محقق ديگري تصميم به تكرار كار شما گرفت براحتي بتواند مطالعه را عيناً و يا به شكل ديگري انجام دهد.
بخش روش کار از چند بخش فرعي تشكيل می شود:
الف. نوع مطالعه:
نوع مطالعه اي كه در اين پژوهش استفاده شده بایستی بيان شود. (از نوع آزمايشي، غیر آزمایشی، پیمایشی و همبستگی)
ب. شركت كننده ها (Subjects):
در اين قسمت تعداد نمونه هاي شركت كننده در پژوهش (انسان ، حيوان و …) جنس ، سن و ساير اطلاعات لازم در باره آنها و نيز نحوه شركت دادن آنان بر پژوهش نوشته مي شوند. روش نمونه گيري يا علت حذف برخي نمونه ها نيز بايستي بيان شود. معيارهاي پذيرش و عدم پذيرش نمونه ها (including, exculding criteria) باید آورده شود.
ج. مواد:
در صورتي كه از مواد يا وسايل خاصي استفاده مي شود، از قبيل مواد شيميايي و داروها، به گونه اي كه ساير پژوهشگران بتوانند شرايطي دقيقاً مشابه به شرايط شما پديد آورند را ذكر كنيد.
در صورتي كه از نام تجارتي خاصی استفاده مي كنيد بايد نام شيميايي يا ماده فعال آن را در اولين قسمتي كه نامي از آن به ميان آمده به طور كامل ذكر كنيد. بعضي مجلات از شما مي خواهند كه نام و نشاني تهيه كننده يا سازنده مواد را در مقاله بيان كنيد. همواره مقدار دقيق دوز داروها را بگوئيد، همچنين ذكر كنيد كه محلولها را با چه غلظتي و چگونه تهيه كرده ايد.
د. روش جمع آوري داده ها:
در اين جا ابزارهاي پژوهش بيان مي شود. منظور دستگاهها، ابزارآلات، آزمونها، پرسش نامه و نظاير آن مي باشند. اگر اسباب و تكنيك ها شناخته شده هستند يا در متون استاندارد وجود دارند نيازي به اطلاعات بيشتر نيست ولي براي لوازمي كه كمتر شناخته شده اند، بايد اسم ، نوع و نام توليد كننده ذكر شود.
درباره آزمون ها و پرسشنامه به ويژه درباره روايي (validity) و پایایی (reliability) آنها توضيحات لازم بايد داده شود. در معرفي پرسش ها و آزمونها، ذكر تعدادي سؤال يا ماده نمونه در متن مقاله (در بخش روشها ) ضروري است. در صورت لزوم نمونه كامل پرسشنامه يا آزمونها را در بخش پيوست بياوريد.
ه. شيوه اجرا (Procedure):
در اين بخش تمام مراحل اجرا پژوهش به طور خلاصه وصف مي شود. به طور مشخص در اين قسمت نحوه انتخاب گروههاي تجربي و مشاهده دستورالعمل هايي كه به آزمودني ها داده شده، طريقه اعمال متغير مستقل بر متغير وابسته، طرح پژوهش، تعاريف متغيرها و اين كه براي شركت كنندگان در آزمايش يا آزمودني ها دقيقاً چه اتفاقاتي رخ داده است، توضيح داده مي شود. در مورد روشهاي شيميايي يا آزمايشگاهي علاوه بر ذكر خصوصيات مواد و و تغييرات (Specificity) اختصاصي بودن، (Sensivity) كيت هاي به كار رفته، حساسیت (Sensivity)، اختصاصي بودن (Specificity) و تغییرات در اندازه گيري يك نمونه بايد ذكر شود.
و. رعايت اخلاق تحقيق:
رضايت هاي كسب شده و بخصوص بازنگري طرح تحقيق و تصويب آن توسط كميته اخلاق در پژوهش بايد ذكر شود.
ز. روشهاي تحليل آماري:
روش هایی که برای تجزیه و تحلیل نتایج آماری استفاده شده باید ذکر شود اما آوردن نام نرم افزار مورد استفاده لازم نيست. اكثر آزمونها شناخته شده هستند و نيازي نيست كه آنها را توضيح دهيد در صورتي كه روشي شناخته شده نيست بايد منبع استخراج آن را ارائه كنيد .
بخش روش خود شامل سه قسمت نسبتاً مجزا است، كه به ترتيب عبارتند از:
ابزار استفاده شده در پژوهش مي‌توانند شامل پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه، مقياس‌هاي درجه‌بندي و آزمونها باشند. در گزارش ابزار استفاده شده ابتدا اين ابزار توصيف شوند، سپس شيوه نمره‌گذاري آنها ذكر شود و در پايان ويژگي‌هاي روانسنجي (نظيراعتبار و روايي) آنها مورد اشاره قرار گيرد.
در این قسمت مراحل اجراي آزمايش يا شيوه گردآوري داده‌ها بايد هر عملي را كه قبلاً توصيف نشده و پژوهشگران ديگر براي تكرار مطالعه به دانستن آن نياز دارند توصيف شود.
نکاتی که در این بخش باید ذکر شود شامل:
اینستاگرام
تلگرام