یکی از ابعاد رعایت اخلاق علمی، ارجاعدهی به منابع و مستندات استفادهشده در تحقیقات است. این کار علاوه بر احترام به پدیدآورندگان اصلی آثار، امکان بررسی و بازبینی منابع را برای خوانندگان فراهم میآورد. روشهای مختلفی برای ارجاعدهی وجود دارد که روش شیکاگو یکی از مهمترین و پرکاربردترین آنهاست. در این مطلب به بررسی این روش خواهیم پرداخت.
فرمت بندی منابع به معنای ساختاردهی و سازماندهی اطلاعات و شامل رعایت قواعد خاصی برای استناد به کتابها، مقالات، وبسایتها و سایر منابع در یک اثر نوشتاری است. این کار اهمیت زیادی دارد زیرا به خوانندگان کمک میکند تا منابع را شناسایی و بررسی کنند و همچنین اعتبار نویسنده را افزایش میدهد.
ویژگیها: معمولاً در علوم اجتماعی و رفتاری استفاده میشود. بر ارجاعات داخل متنی تأکید دارد.
مثال ارجاع: (نام خانوادگی نویسنده، سال)
ویژگیها: بیشتر در رشتههای ادبیات و زبانها کاربرد دارد. ارجاعات به صورت داخل متنی و با شماره صفحه ارائه میشوند.
مثال ارجاع: (نام خانوادگی نویسنده شماره صفحه)
ویژگیها: مشابه سبک APA است و بیشتر در رشتههای دانشگاهی استفاده میشود. تمرکز بر ارجاعات داخل متنی دارد.
مثال ارجاع: (نام خانوادگی نویسنده، سال)
د. سبک Chicago
سبک شیکاگو یکی از محبوبترین شیوههای رفرنسنویسی است که در ادامه به تفصیل به بررسی آن خواهیم پرداخت:
روش شیکاگو یکی از قدیمیترین شیوههای ارجاعدهی در پژوهشهای علمی است. این روش بیش از صد سال پیش ایجاد شد و در طول زمان با تغییرات و بهروزرسانیهای مختلفی مواجه بوده است. آخرین ویرایش مهم این روش در سال 2003 انجام شده است. در این ویرایش، قواعد کلی استناد و نحوه ارجاعدهی به منابع مختلف از جمله منابع چاپی، الکترونیکی، و دیداری-شنیداری به تفصیل تشریح شده است.
روش شیکاگو شامل دو مدل اصلی ارجاعدهی است:
نویسنده-تاریخ: اطلاعات منابع در متن مقاله به شکل مختصر (نام نویسنده و سال انتشار) آمده و در پایان پژوهش به صورت کامل ذکر میشود.
یادداشتها و فهرست منابع: اطلاعات کامل منابع به صورت پاورقی یا یادداشتهای پایانی آورده میشود. در انتهای پژوهش، فهرست جامعی از منابع به ترتیب حروف الفبا تهیه میشود.
کتابها: شامل نام نویسنده، سال انتشار، عنوان کتاب به صورت ایتالیک، محل انتشار و نام ناشر.
مقالات: شامل نام نویسنده، عنوان مقاله داخل گیومه، نام مجله به صورت ایتالیک، شماره جلد یا دوره، شماره صفحه، و تاریخ انتشار.
منابع الکترونیکی: علاوه بر موارد فوق، باید نشانی اینترنتی (URL) و تاریخ دسترسی ذکر شود.
منابع دیداری-شنیداری: باید اطلاعاتی نظیر نام پدیدآورنده، نوع رسانه، و ناشر ذکر شود.
هر روش ارجاعدهی ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارد. روش شیکاگو با روشهای دیگر مانند APA و MLA تفاوتهای قابل توجهی دارد که پژوهشگران باید از آنها آگاه باشند:
شیکاگو: در روش نویسنده-تاریخ، از نام نویسنده و سال انتشار استفاده میشود (مانند: فرشاد 1364). در سبک یادداشتها و فهرست منابع، ارجاعات به صورت پاورقی یا یادداشت پایانی ذکر میشوند.
APA: ارجاع در متن معمولاً شامل نام نویسنده، سال انتشار، و گاهی شماره صفحه است.
MLA: تأکید بر شماره صفحه و ذکر آن در پرانتز بدون سال انتشار است.
شیکاگو: منابع بر اساس ترتیب حروف الفبا مرتب شده و تمام جزئیات مانند محل نشر و ناشر آورده میشود.
APA: تأکید بر ترتیب زمانی انتشار و اطلاعات مختصرتر.
MLA: معمولاً جزئیات مانند ناشر و محل انتشار به صورت فشردهتری ارائه میشوند.
روش شیکاگو انعطاف بیشتری برای استناد به منابع متنوع و نامتعارف مانند آثار هنری یا منابع تاریخی دارد.
روشهای APA و MLA بیشتر برای رشتههای خاص مانند روانشناسی (APA) یا ادبیات (MLA) طراحی شدهاند.
شیکاگو: بیشتر در علوم انسانی و اجتماعی، تاریخ، و هنر استفاده میشود.
APA: کاربرد اصلی در علوم اجتماعی، روانشناسی، و علوم تربیتی است.
MLA: بیشتر در ادبیات، زبانشناسی، و هنرهای نمایشی استفاده میشود.
روش شیکاگو قواعد مشخصی برای استناددهی به جداول و اشکال دارد که با APA و MLA متفاوت است. برای مثال، در شیکاگو شماره صفحه و عنوان تصویر بهصورت خاصی ذکر میشوند.
مدرک | مثال | ارجاعدهی در متن |
کتاب با یک نویسنده | فرشاد، مهدی. 1364. ساختمانهای پوستهای. شیراز: دانشگاه شیراز. | (فرشاد 1364، 40) |
کتاب با دو نویسنده | دیانی، محمدحسین، و محمدرضا داورپناه. 1381. مفاهیم و روشهای بازیابی اطلاعات در نظامهای کتابخانهای رایانهای ایران. مشهد: دانشگاه فردوسی، مؤسسه چاپ و انتشارات. | (دیانی و داورپناه 1381، 56) |
کتاب با سه نویسنده | صارمی، کتایون، عباس رفیعی فراهانی، و فریدون امانی. 1372. موزههای ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. | (صارمی، رفیعی، و امانی 1372، 78) |
کتاب با بیش از سه نویسنده | اکبری، محمدتقی، احمد رضوانی، محمدتقی منشی طوسی، حسن سلطانیفر، و احمد نمایی. 1372. فرهنگ و اصطلاحات علوم و تمدن اسلامی: انگلیسی-فارسی. مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی. | (اکبری و دیگران 1372، 77) |
کتاب با مترجم، ویراستار، یا گردآورنده | بوسکالیا، لئو. 1978. آدمیت. ترجمه گیتی خوشدل. 1379. تهران: نشر گفتار. | (بوسکالیا 1378، 90) |
کتاب با نویسنده سازمانی | سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور. دفتر امور فنی و تدوین معیارها. 1380. ضوابط طراحی فضای سبز شهری. تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، معاونت امور پشتیبانی، مرکز مدارک علمی و انتشارات. | (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور 1380، 34) |
فصلی از یک کتاب | نوروزی چاکلی، عبدالرضا. 1384. "جامعه اطلاعاتی و جهانی شدن." در مجموعه مقالات همایشهای انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران، ویراستار محسن حاجیزینالعابدینی، 121-153. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. | (نوروزی چاکلی 1384، 140) |
کتاب الکترونیک | لامبرت، جیل. بیتا. انتخاب منابع اطلاعاتی. ترجمه مهری صدیقی. 1380. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران. http://www.irandoc.ac.ir/data/books/Resource/Abstract.htm (دسترسی در 25/4/1385). | (لامبرت بیتا) |
مقاله با یک نویسنده | بنیاسدی، نازنین. 1383. "مدیریت مشارکتی معلمان و ارتباط آن با رفتار جامعه مدنی دانشآموزان." مجله روانشناسی و علوم تربیتی 34(2): 65-96. | (بنیاسدی 1383) |
مقاله با دو نویسنده | حری، عباس، و اعظم شاهبداغی. 1383. "استناد در آثار علمی: چالهها و چالشها." مجله روانشناسی و علوم تربیتی 34(2): 65-96. | (حری و شاهبداغی 1383) |
مقاله ترجمه شده | ماترسکا، کاتارزینا. 2004. "کتابداران در عصر دانش." ترجمه محمدرضا سلیمانی. 1384. علوم اطلاعرسانی 20(3 و 4): 87-98. | (ماترسکا 2004) |
مقاله کنفرانسی | دالمن، اعظم، حسین ایمانی، و حوریه سپهری. 1384. "تأثیر DEHP بر بلوغ آزمایشگاهی، از سرگیری میوز، و تکوین اووسایتهای نابالغ موش." پوستر ارائه شده در چهاردهمین کنفرانس سراسری زیستشناسی، گیلان. | (دالمن، ایمانی، و سپهری 1384) |
روزنامههای چاپی | سلوکی، آذر. 1385. "محمد(ص) از زبان علی(ع): رهآورد بعثت در نهج البلاغه." همشهری، 30 مرداد. | (سلوکی 1385) |
مدرک | مثال | ارجاعدهی در متن |
کتاب با یک نویسنده | Gasper, Frank X. 1999. Leaving Tico. Hanover, NH: Univ. Press of England. | (Gasper 1999) |
کتاب با دو نویسنده | Unwin, Liam P., and Joseph Galway. 1984. Calm in Ireland. Boston: Strong Hope Press. | (Unwin and Galway 1984) |
کتاب با سه نویسنده | Merk, Jane S., Ida J. Fogg, and Charies A. Snowe. 1987. Astrology for the Beginning Meteorologist. Chicago: Dark Weather and Clere. | (Merk, Fogg, and Snowe 1987) |
کتاب با بیش از سه نویسنده | Sechzer, J. A., S. M. Pfaffilin, F. L. Denmark, A. Griffin, and S. J. Blumenthal. eds. 1996. Women and Mental Health. Baltimore: Johns Hopkins Press. | (Sechzer et al. 1996) |
کتاب با مترجم | Tzu, Sun. 6th century BC. The Art of War. Translated by Samuel B. Grifith. 1963. London: Oxford Univ. Press. | (Tzu 6th century BC) |
مقاله با یک نویسنده | Tweddle, Sally. 1998. "Towards Criteria for Evaluating Websites." British Journal of Educational Technology 29(3): 267-270. | (Tweddle 1998) |
مقاله الکترونیکی | Hlatky, M. A., et al. 2002. "Quality-of-life and Depressive Symptoms in Postmenopausal Women after Receiving Hormone Therapy." Journal of the American Medical Association 287(5). http://jama.ama.assn.org/issues/v287n5/rfull/joc10108.htm#aainfo (accessed January 7, 2002). | (Hlatky et al. 2002) |
روزنامههای چاپی | Royko, Mike. 1992. "Next Time, Dan, Take Aim at Arnold." Chicago Tribune, September 23. | (Royko 1992) |
اختصارات: واژههایی نظیر "edited by" و "translated by" به صورت اختصاری (ed. یا trans.) استفاده میشوند.
مرتبسازی: مدخلهای منابع ابتدا بر اساس تعداد نویسنده و سپس به ترتیب حروف الفبا مرتب میشوند.
عناوین: عناوین کتابها و مقالات به صورت ایتالیک نوشته میشوند.
ارجاع به منابع دیداری-شنیداری: اطلاعاتی مانند نوع رسانه و ناشر ذکر میشود.
ارجاع به منابع الکترونیکی: تاریخ دسترسی و نشانی اینترنتی (URL) باید درج شود.
عنوانهای تکراری: برای آثار تکراری از خط تیره سهتایی (---) استفاده میشود.
روش شیکاگو یکی از جامعترین و انعطافپذیرترین روشهای استناددهی است که طیف گستردهای از نیازهای پژوهشگران را پوشش میدهد. مزایای اصلی این روش عبارتند از:
پوشش گسترده انواع منابع:
روش شیکاگو امکان ارجاعدهی به تمامی انواع منابع، از جمله کتابها، مقالات، منابع الکترونیکی، اسناد تاریخی، و حتی منابع دیداری-شنیداری را فراهم میکند.
انعطافپذیری بالا:
این روش دارای دو سبک اصلی است (نویسنده-تاریخ و یادداشتها و فهرست منابع) که پژوهشگران بسته به نیاز و حوزه تحقیقاتی خود میتوانند یکی از آنها را انتخاب کنند.
ساختار منطقی و شفاف:
ارائه دقیق اطلاعاتی مانند نام نویسنده، سال انتشار، عنوان، و مشخصات نشر به خوانندگان کمک میکند منابع اصلی را به راحتی بیابند.
قابلیت تطبیق با نیازهای خاص:
روش شیکاگو به دلیل قابلیت سفارشیسازی، در رشتههای مختلف از علوم انسانی و اجتماعی تا هنر و تاریخ مورد استفاده قرار میگیرد.
اعتبار علمی بالا:
استفاده از یک روش استناددهی استاندارد مانند شیکاگو، اعتبار علمی پژوهش را افزایش داده و خوانندگان را به صحت و کیفیت کار جلب میکند.
روش شیکاگو با ساختار منظم و دقیق خود، ابزاری قدرتمند برای مستندسازی و ارجاعدهی در پژوهشهای علمی است. این روش بهویژه در علوم انسانی و اجتماعی بسیار پرکاربرد است و رعایت اصول آن به پژوهشگران کمک میکند تا آثار علمی خود را با کیفیت بالاتری ارائه دهند. استفاده صحیح از این روش نهتنها اعتبار علمی پژوهش و شانس پذیرش و چاپ مقاله را افزایش میدهد، بلکه امکان ارزیابی و پیگیری منابع را نیز تسهیل میکند.
فرمتبندی صحیح پایاننامهها و مقالات علمی، یکی از مهمترین گامها در مسیر پذیرش و انتشار آثار علمی است. فرمتبندی دقیق نه تنها اعتبار پژوهش را افزایش میدهد، بلکه نشاندهنده تعهد پژوهشگر به اصول علمی و آکادمیک است.
مؤسسه اشراق با بهرهگیری از تیمی متخصص و آگاه به شیوههای فرمتبندی استاندارد نظیر APA، شیکاگو، MLA و سایر سبکهای بینالمللی، خدماتی جامع و باکیفیت ارائه میدهد. این خدمات شامل تنظیم استنادها و منابع، قالببندی متون بر اساس استانداردهای دانشگاهی و ژورنالهای معتبر، و تهیه جداول، نمودارها و اشکال به صورت حرفهای است.
تسلط به فرمتهای بینالمللی: تضمین تطابق کامل با سبکهای استنادی موردنیاز.
ویرایش دقیق: رفع هرگونه اشتباه در استناددهی، شمارهگذاری، و نگارش.
سرعت و دقت: ارائه خدمات در کمترین زمان ممکن با کیفیت تضمینی.
مشاوره تخصصی: ارائه راهنمایی و پشتیبانی در انتخاب سبک مناسب فرمتبندی.
فرمتبندی دقیق، نشاندهنده اهمیت پژوهشگر به جزئیات و استانداردهای علمی است. خدمات مؤسسه اشراق، ابزاری مطمئن برای پژوهشگران در تمامی رشتههاست تا آثار خود را به بهترین شکل ممکن آماده ارائه کنند.
راههای ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تماموقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفهای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفتوگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شمارههای زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائهی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
سبک شیکاگو دو سیستم اصلی دارد: نظام یادداشت و ارجاع (Notes and Bibliography): معمولاً برای رشتههای علوم انسانی و هنر استفاده میشود. در این روش، ارجاعات در پاورقی یا انتهای متن قرار میگیرند. نظام ارجاع در متن (Author-Date): بیشتر در رشتههای علوم اجتماعی و طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، ارجاعات به صورت داخل متنی و با ذکر نام نویسنده و سال انتشار ارائه میشود.
ارجاع در پاورقی: نام نویسنده، عنوان کتاب، (شهر انتشار: ناشر، سال انتشار)، شماره صفحه. ارجاع در فهرست منابع: نام خانوادگی، نام. عنوان کتاب. شهر انتشار: ناشر، سال انتشار. ارجاع در متن: (نام خانوادگی نویسنده سال، شماره صفحه)
بله، سبک شیکاگو میتواند به منابع مختلفی مانند مقالات، فیلمها، مصاحبهها و غیره نیز اشاره کند. فرمت ارجاع به این منابع بسته به نوع آنها متفاوت است.
بله، نرمافزارهایی مانند Zotero، EndNote و Mendeley قابلیت پشتیبانی از سبک شیکاگو را دارند و میتوانند در فرآیند رفرنسنویسی کمک کنند.
بله، در ارجاعات مکرر به یک منبع واحد، میتوانید از مختصرسازی استفاده کنید. به عنوان مثال، پس از اولین ارجاع، میتوانید فقط نام خانوادگی نویسنده و شماره صفحه را ذکر کنید.