زير بناي اصلي مقالات مروری، در واقع مروري جامع و كامل پيرامون اطلاعات و مقالات موجود در مورد يك موضوع خاص است تا سوالات پاسخ داده نشده و توافق و تفاوت نظرها در يك ظرف جمع گردد و يك پاسخ و جمع بندي نهايي براي آنها حاصل گردد. براي دست يابي به اين هدف پژوهشگر با جستجو در منابع موجود مقالات مرتبط را مي یابد، آن ها را غربال مي كند، اطلاعات لازم را از مقالات استخراج كرده و در نهايت با تفسير و قضاوت بين آن ها به يك جواب و نتيجه گيري نهايي دست مي يابد. مقالات مروري را به سه دسته كلي مي توان تقسيم كرد:
- مقالات مروري تشريحي يا ساده (Narrative review articles)
- مقالات مرور سيستماتيك (Systematic review articles)
- مقالات متاآناليز (Meta analysis articles)
مقالات مرور سيستماتيك به تنهايي نگارش مي گردند ولي مقالات متاآناليز غالباً به همراه مقالات مرور سيستماتيك هستند و كمتر ديده مي شود كه يك مقاله ي مروري تنها متاآناليز باشد. مقالات مروري تشريحي قدمتي طولاني دارند اما مرور سيستماتيك و متاآناليز كمتر از 30 سال قدمت دارند. در گذشته مقالات مروري فقط از نوع تشريحي بودند و توسط افراد صاحب نظر در هر حيطه نگارش مي گرديدند، اما به دليل سوگيري هايي كه در نگارش اين نوع مقالات وجود داشت، در دهه 80 با تلاش Cochrane Archie اصول نگارش مقالات مروري به صورت سازمان یافته و منظم و به دور از سوگرايي بنيان نهاده شد. در ادامه به بيان نكاتي در مورد نحوه نگارش خلاصه انواع مقالات مروري پرداخته مي شود:
- ساختار خلاصه مقالات مروري اجزايي مشابه با مقالات پژوهشي اصيل دارد فقط به جاي قسمت "مواد و روش ها"، قسمت "روش جستجو" وجود دارد.
- همانطور كه اشاره شد در گذشته مقالات مروري همه از نوع تشريحي بودند ولي در حال حاضر اكثر مقالات مروري از نوع سيستماتيك و متاآناليز هستند؛ از اين رو مقالات مروري تشريحي تنها توسط افراد صاحب نظر در هر حیطه (مقالات مروري تشريحي معادل expert opinion در نظر گرفته مي شود) و يا اينكه در حيطه هاي نوپايي كه نگارش مقالات مروري با الگوي سيستماتيك مشكل و يا غير ممكن باشد، نگارش مي گردند. در كنگره سيزدهم از آنجا كه ارائه دهندگان دانشجو هستند، به استثناي حيطه هاي مذكور (طب اسلامي، قرآن پژوهي درطب، طب سنتي و مكمل، احياي فرهنگ و تمدن ايراني- اسلامي در طب و اخلاق در پژوهش) فقط مقالات مروري سيستماتيك و متاآناليز مورد پذيرش قرار خواهند گرفت.
- عنوان مقالات مروري معمولا كوتا هتر از عنوان مقالات پژوهشي اصيل هستند. عنوان اين مقالات در ضمن اينكه هدف اصلي تحقيق را بيان می کنند (جامع هستند)، فقط يك ديد كلي به خواننده می دهند يا به اصطلاح كلي نگر هستند. معمولا چاشني جذابيت به عنوان اين مقالات بيشتر از مقالات اصيل افزوده مي شود. آوردن نوع مقاله (مرور سيستماتيك يا متاآناليز) در عنوان، ذهن خواننده را بيشتر روشن مي سازد. به عنوان مثال: متدهاي جديد در تدريس عملي فارماكولوژي؛ يك مرور سيستماتيك.
- اساس و بنيان اصلي نگارش مقالات مرور سيستماتيك و متاآناليز طراحي يك سوال پژوهشي و يافتن پاسخ اين سوال از مقالات جستجو شده است، لذا در قسمت سابقه و هدف خلاصه مقالات مروري بايد پس از بيان پيش زمينه اي از موضوع مورد تحقيق، اين سوال طراحي شده به وضوح بيان شود تا ضرورت انجام مرور در اين حيطه براي پاسخ دادن به اين سوال مشخص گردد.
- پيشنهاد مي گردد در طراحي سوالات پژوهشي باليني از الگوي Patient, Intervention, Comparison, Outcome) PICO) استفاده گردد.
قسمت "روش جستجو" بايد شامل موارد زير باشد:
- استراتژي جستجو شامل: پايگاه هاي اطلاعاتي مورد استفاده، واژگان كليدي مورد جستجو، نحوه تركيب واژه های کلیدی در جستجو (AND, OR, NOT, …) و متد جستجو در پايگاه هاي اطلاعاتي مذكور (به عنوان مثال Mesh و title search در پایگاه Pubmed).
- شيوه انتخاب مقالات. محقق در قسمت روش جستجو بايد ذكر كند كه چه معيار هايي را براي ورود مقالات به مطالعه (Selection criteria) در نظر گرفته است. اين معيار ها بر اساس سوال پژوهش شكل می گیرند. به عنوان مثال محقق ذكر مي كند كه براي انتخاب مقالات، تمامي مقالات انگليسي زبان كه در سالهاي 2005 تا 2011 در پایگاه های Scopus و Pubmed قرار گرفتند و واژه های ”Education” و ”Pharmacology” جزء واژه هاي کلیدی آنها بود وارد مطالعه گردیدند. آنچه كه مسلم است اين است كه انتخاب مقالات بايد بر اساس نوع مطالعه، نمونه هاي مطالعات، مداخله هاي مورد مقايسه و پيامد هاي مورد بررسي صورت گيرد و نتايج يك مقاله به هيچ عنوان نبايد در انتخاب آن براي ورود به مرور اثرگذار باشد. زيرا در اين صورت دچار سوگرايي شده ايم و اصول نگارش سيستماتيك مقالات مروري را زير پا گذاشت هايم.
- روش استخراج اطلاعات. نويسنده يك مقاله مروري سيستماتيك بايد ذكر كند كه پس از انتخاب مقالات چگونه كيفيت متدولوژيك آن ها را ارزيابي و با هم مقايسه كرده است و در نهايت از چه مقالاتي اطلاعات نهايي را استخراج كرده است. به عبارت ديگر محقق بايد شيوه سنجش اعتبار مطالعات مشخص شده نهايي را بيان كند. به عنوان نمونه یک محقق پس از انتخاب اولیه مقالات (با استفاده از Selection criteria تعيين شده) تصميم مي گيرد كه اطلاعات را تنها از مطالعات كارآزمايي باليني استخراج كند. یا تصمیم می گیرد که از بين مطالعات RCT انتخاب شده تنها از آنهایی اطلاعات را استخراج کند که بر اساس معیار JADAD امتياز بالايي را كسب كرده اند .
- روش آناليز. در صورتي كه مرور سيستماتيك همراه با متاآناليز باشد، شاخص هاي آماري مورد بررسي، نام نرم افزارها، متد ها و آزمون هاي آماري مورد استفاده جهت انجام متاآناليز بايد ذكر گردد.
در قسمت يافته ها بايد به بيان نتايج انتخاب اوليه مقالات، ويژگي مقالاتي كه در نهايت از آن ها اطلاعات استخراج گرديد (به لحاظ نوع مطالعه، جامعه هدف، حجم نمونه و نتيجه نهايي مقاله) و نتايج حاصل از سنجش اعتبار مقالات ذكر گردد. اگر متاآناليز هم انجام گرفته است بايد شاخص هاي محاسبه شده و نتايج آزمون هاي آماري استفاده شده ذكر گردد.
اینستاگرام
تلگرام