مقالات علمی-ترویجی با سازماندهی و ترکیب اطلاعات علمی موجود، به روشن‌شدن موضوعات تخصصی و ارتقای دانش در حوزه‌های مختلف کمک می‌کنند. در این مطلب، ساختار مقالات علمی-ترویجی بررسی شده و جنبه‌های مختلف آن، از جمله عناصر اصلی، انواع، و تفاوت‌های آن با مقالات علمی-پژوهشی، مورد بحث قرار گرفته است.
در دنیای علم و پژوهش، مقالات علمی نقش کلیدی در انتقال دانش و گسترش مرزهای علوم مختلف ایفا می‌کنند. مقالات علمی-ترویجی به‌عنوان بخشی از این نظام علمی، تلاش دارند تا نتایج پژوهش‌های تخصصی را در قالبی ساده‌تر و در دسترس‌تر به مخاطبانی چون دانشجویان، صنعتگران، و علاقه‌مندان علمی ارائه دهند. این مقالات معمولاً با هدف تلفیق و ترکیب دانش موجود نوشته می‌شوند و نقش مهمی در گسترش آگاهی عمومی نسبت به موضوعات تخصصی و ارائه دیدگاه‌های نو ایفا می‌کنند.
در این نوع مقالات، برخلاف مقالات علمی-پژوهشی که معمولاً به ارائه یافته‌های کاملاً جدید می‌پردازند، اطلاعات موجود به شکلی ساختاریافته سازماندهی می‌شود. مقالات علمی-ترویجی می‌توانند به‌عنوان خلاصه‌ای از پژوهش‌ها و منابع موجود عمل کنند یا تفسیر و بازنگری تازه‌ای بر مبنای دانش قبلی ارائه دهند. این ویژگی‌ها به روشن شدن مسائل پیچیده و معرفی دانش جدید به جامعه علمی کمک شایانی می‌کند.
مقالات علمی ترویجی، نوعی از مقالات علمی هستند که با هدف ارائه دانش و دستاوردهای علمی به زبانی ساده و قابل درک برای طیف وسیعی از مخاطبان، از جمله دانشجویان، صنعتگران، مخترعان، مبتکران و حتی افراد دارای تحصیلات غیرکلاسیک نوشته می‌شوند. این نوع مقاله می‌تواند خلاصه‌ای از منابع موجود باشد اما معمولاً با سازماندهی نوآورانه و ترکیب نتایج مختلف ارائه می‌شود. مقالات علمی ترویجی ممکن است تفاسیر جدیدی از تحقیقات پیشین ارائه دهند یا جریان پیشرفت علمی در یک حوزه را ترسیم کنند. این مقالات عمدتاً بر مبنای جابه‌جایی، ترکیب و تحلیل دانش موجود تدوین می‌شوند.
برای نگارش مقاله علمی-ترویجی، رعایت ساختار زیر الزامی است:
عنوان مقاله باید مختصر، گویا و متناسب با موضوع باشد. از به‌کاربردن عبارات اضافی خودداری شود و حتی‌المقدور از یک سطر فراتر نرود. عنوان باید موضوع پژوهش را به‌طور خلاصه برای خواننده مشخص کند و جامع و مانع باشد.
اسامی نویسندگان زیر عنوان مقاله درج می‌شود. مشخصات کامل نویسندگان، شامل نام، مرتبه علمی، آدرس، شماره تلفن، فکس و ایمیل به دو زبان فارسی و انگلیسی آورده می‌شود.
چکیده مقاله باید در 5 تا 15 سطر نوشته شود و به طور خلاصه بیان کند که مقاله به چه موضوعی پرداخته و چه اطلاعاتی ارائه شده است. چکیده باید ساده، گویا و جامع باشد و کلیت مقاله را منعکس کند.
واژگان کلیدی شامل 3 تا 6 کلمه است که مفاهیم اصلی مقاله را نشان می‌دهند. این واژگان معمولاً از عنوان و محتوای مقاله استخراج می‌شوند و به جستجوی آسان‌تر مقاله توسط مخاطبان کمک می‌کنند.
مقدمه شامل دو بخش اصلی است:
معرفی موضوع مقاله در 5 تا 15 سطر برای آشنا کردن خواننده با موضوع.
اشاره به مباحثی که در ادامه مقاله بررسی خواهند شد، با گفتمانی آینده‌نگر.
این بخش به ارائه تعاریف و مبانی نظری مرتبط با موضوع مقاله می‌پردازد. نقل‌قول‌ها و استنادات به منابع معتبر در این بخش گنجانده می‌شود. حجم این بخش بهتر است بین 10 تا 30 سطر باشد.
این بخش به بیان موضوع اصلی مقاله اختصاص دارد و ممکن است شامل چندین تیتر و زیرتیتر باشد. محتوا باید کاملاً مستند و سازمان‌دهی‌شده ارائه شود. حجم این بخش معمولاً بین 5 تا 10 صفحه A4 است.
در این بخش نتایج مقاله به همراه نوآوری‌ها و دستاوردهای جدید ارائه می‌شود. استفاده از جداول، نمودارها، تصاویر و فرمول‌ها در این بخش رایج است. این بخش باید بین 1 تا 2 صفحه باشد.
جمع‌بندی شامل سه بخش اصلی است:
بحث و مقایسه: مقایسه نتایج مقاله با تحقیقات پیشین و بیان نوآوری‌ها.
نتیجه‌گیری و کاربردهای عملی: توضیح کاربردهای یافته‌ها در دنیای واقعی.
پیشنهادات برای تحقیقات آینده: ارائه ایده‌هایی برای تحقیقات بیشتر.
این بخش اختیاری است و شامل قدردانی از افرادی است که در تدوین مقاله کمک کرده‌اند. حجم این بخش بین 2 تا 5 سطر است.
فهرست منابع فقط شامل آثاری است که در متن مقاله به آن‌ها استناد شده است. منابع فارسی و انگلیسی به ترتیب آورده می‌شوند و باید جدید و معتبر باشند.
مقالات علمی-ترویجی با هدف انتقال دانش تخصصی به مخاطبان غیرمتخصص یا افراد علاقه‌مند به یک حوزه خاص نوشته می‌شوند. این مقالات بسته به نحوه استفاده از منابع و سبک ارائه اطلاعات، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
ویژگی‌ها: این نوع مقالات به جمع‌آوری و سازماندهی اطلاعات و نتایج تحقیقات پیشین در یک زمینه خاص می‌پردازند. هدف اصلی آن‌ها ارائه تصویری جامع از وضعیت کنونی یک موضوع علمی است.
مزایا: مقالات مروری با ارائه اطلاعات طبقه‌بندی‌شده به محققان تازه‌کار و دانشجویان کمک می‌کنند تا مسیر تحقیقات پیشین را شناسایی کرده و نقاط ضعف یا کمبودها را تشخیص دهند.
کاربردها: به‌عنوان منابع اولیه در پژوهش‌های جدید، برای یافتن موضوعات پژوهشی جدید یا درک سیر تاریخی یک موضوع علمی.
مثال‌ها: مقالاتی که روند پیشرفت فناوری هوش مصنوعی در دهه گذشته را بررسی می‌کنند یا به تحلیل تحقیقات انجام‌شده در زمینه تغییرات اقلیمی می‌پردازند.
ویژگی‌ها: این مقالات، ترجمه و بازنویسی مقالات علمی معتبر و برجسته از زبان‌های دیگر هستند.
هدف: ارائه اطلاعات به مخاطبان بومی که ممکن است به منابع اصلی دسترسی نداشته باشند یا به دلیل موانع زبانی نتوانند از آن‌ها بهره‌مند شوند.
مزایا: کمک به افزایش دسترسی به دانش جهانی و تقویت تبادل اطلاعات بین‌المللی.
چالش‌ها: نیاز به درک دقیق مفاهیم علمی برای جلوگیری از اشتباهات ترجمه‌ای و رعایت حقوق معنوی نویسندگان اصلی.
کاربردها: ترجمه مقالات علمی در حوزه‌هایی نظیر پزشکی، فناوری، یا علوم پایه برای استفاده در آموزش یا صنعت.
ویژگی‌ها: این مقالات علاوه بر گردآوری اطلاعات از تحقیقات پیشین، به تحلیل و تفسیر داده‌ها و نتایج موجود می‌پردازند. نویسنده با دیدگاهی انتقادی و تحلیلی، به بررسی نقاط قوت و ضعف پژوهش‌های گذشته می‌پردازد.
مزایا: افزایش ارزش علمی مقاله به دلیل ارائه دیدگاه‌ها و تحلیل‌های جدید.
کاربردها: مقالات تحلیلی برای ارائه راهکارهای عملی، پیشنهاد مسیرهای جدید برای تحقیقات آینده، و کمک به تصمیم‌گیری در سیاست‌گذاری‌های علمی مفید هستند.
مثال‌ها: تحلیلی بر تأثیر سیاست‌های زیست‌محیطی کشورهای مختلف بر کاهش آلودگی هوا.
مقالات علمی-ترویجی و پژوهشی دو نوع مهم از آثار علمی هستند که هرکدام نقش ویژه‌ای در تولید و انتقال دانش دارند. در حالی که مقالات پژوهشی به تولید دانش جدید و ارائه یافته‌های نوین اختصاص دارند، مقالات علمی-ترویجی بیشتر بر انتقال دانش موجود و افزایش آگاهی عمومی در یک حوزه علمی متمرکزند. تفاوت‌های این دو نوع مقاله در اهداف، مخاطبان، ساختار، و میزان اعتبار علمی مشهود است. در ادامه، این تفاوت‌ها را به تفصیل بررسی می‌کنیم:
مقالات علمی-ترویجی: هدف این مقالات معرفی یک موضوع علمی، ارائه دانش به زبان ساده‌تر و ترویج مفاهیم تخصصی به مخاطبان عمومی‌تر است.
مقالات پژوهشی: این مقالات مبتنی بر انجام تحقیقات اصیل و ارائه یافته‌های جدید هستند که به گسترش مرزهای دانش کمک می‌کنند.
مقالات علمی-ترویجی: شامل تحلیل، تفسیر و سازماندهی تحقیقات قبلی است و معمولاً داده‌ها و یافته‌های جدیدی ارائه نمی‌دهد.
مقالات پژوهشی: بر اساس طراحی آزمایش، گردآوری داده‌ها، تحلیل آماری، و ارائه نتایج جدید بنا شده‌اند.
مقالات علمی-ترویجی: به دلیل هدف آشنایی مخاطبان با مفاهیم علمی، دارای ساختاری ساده‌تر، زبان روان، و کمتر تخصصی هستند.
مقالات پژوهشی: ساختاری پیچیده‌تر دارند و شامل جزئیات روش‌شناسی، تحلیل داده‌ها، و مباحث تخصصی می‌شوند.
مقالات علمی-ترویجی: مخاطبان گسترده‌تری از جمله دانشجویان، صنعتگران، و علاقه‌مندان به علم را شامل می‌شوند.
مقالات پژوهشی: به‌طور خاص برای دانشمندان، محققان، و اساتید دانشگاه نوشته می‌شوند.
مقالات علمی-ترویجی: اعتبار علمی کمتری نسبت به مقالات پژوهشی دارند؛ زیرا بیشتر به جمع‌آوری و تحلیل تحقیقات موجود می‌پردازند و کمتر بر تولید علم جدید تمرکز دارند.
مقالات پژوهشی: بالاترین سطح اعتبار علمی را دارند و نتایج آن‌ها معمولاً پایه‌ای برای تحقیقات آتی است.
مقالات علمی-ترویجی: اغلب در مجلات علمی-ترویجی یا ژورنال‌هایی با مخاطبان عام منتشر می‌شوند.
مقالات پژوهشی: در مجلات علمی-پژوهشی معتبر با فرآیند داوری دقیق منتشر می‌شوند.
مقاله علمی-ترویجی: "روند پیشرفت فناوری‌های نوظهور در دهه گذشته"
مقاله پژوهشی: "تأثیر الگوریتم‌های یادگیری عمیق بر بهبود تشخیص سرطان پوست"
این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که هر دو نوع مقاله نقش مهمی در نظام علمی دارند، اما در هدف، محتوا، و مخاطبان تفاوت‌های اساسی دارند.
مقالات علمی-ترویجی ابزار مهمی برای ترویج دانش هستند. این مقالات با ارائه اطلاعات به شیوه‌ای ساختاریافته، به روشن شدن زوایای مسائل علمی کمک می‌کنند. نویسندگان این مقالات باید با ترکیب دانش موجود و ارائه آن در قالبی نوآورانه، مخاطبان را به مطالعه بیشتر و آشنایی عمیق‌تر با موضوع ترغیب کنند.
مؤسسه اشراق با سال‌ها تجربه در حوزه خدمات علمی، یکی از پیشگامان در ارائه خدمات استخراج مقاله از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها است. این خدمات به‌طور خاص برای دانشجویان، پژوهشگران، و اساتیدی طراحی شده که قصد دارند نتایج و دستاوردهای پژوهشی خود را در قالب مقالات علمی منتشر کنند. شایان ذکر است که مؤسسه اشراق به هیچ‌وجه خدمات نگارش مقاله را انجام نمی‌دهد و تمامی خدمات صرفاً محدود به استخراج مطالب از آثار پژوهشی شما است. این موضوع تضمین‌کننده اصالت و کیفیت علمی مقالات تولیدشده خواهد بود. هدف ما، همراهی در مسیر انتشار دانش و تسهیل فرآیند چاپ مقاله است، نه خلق محتوای جدید به‌جای پژوهشگر.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
زبان ساده و قابل فهم: استفاده از زبانی که برای عموم قابل درک باشد. استدلال منطقی: ارائه دلایل و شواهد برای توضیحات علمی. منابع معتبر: ارجاع به منابع علمی معتبر برای حمایت از اطلاعات ارائه شده.
مقالات علمی-ترویجی می‌توانند در مجلات علمی، وب‌سایت‌های علمی، بلاگ‌ها و یا نشریات عمومی منتشر شوند. انتخاب پلتفرم مناسب به هدف و مخاطب مقاله بستگی دارد.
کتاب‌های علمی: کتاب‌هایی که توسط متخصصان نوشته شده‌اند. مقالات منتشر شده در مجلات معتبر: مقالاتی که در مجلات دارای اعتبار علمی منتشر شده‌اند. سایت‌های دانشگاهی و پژوهشی: منابع آنلاین از دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی معتبر. کنفرانس‌ها و سمینارها: سخنرانی‌ها و مقالات ارائه شده در کنفرانس‌های علمی.
زمان موردنیاز به حجم و کیفیت محتوای پایان‌نامه و همچنین نوع مقاله بستگی دارد. معمولاً چند روز تا چند هفته زمان برای تکمیل این فرآیند کافی است.
اگر محتوای پایان‌نامه شامل یافته‌های جدید و اصیل باشد، می‌توان مقاله پژوهشی استخراج کرد. در غیر این صورت، مقاله علمی-ترویجی یا مروری انتخاب مناسب‌تری خواهد بود.
اینستاگرام
تلگرام