منظور از Q مجله (Quartile یا چارک مجله)، شاخصی است که نشان‌دهنده جایگاه و کیفیت یک مجله علمی در مقایسه با سایر مجلات در همان حوزه موضوعی است. در این مطلب قرار است نحوه بدست آوردن نمره Q از طریق پایگاه JCR (Journal Citation Reports) و تفاوت آن با پایگاه SJR توضیح داده شود. همچنین به اهمیت نمره Q در ارزیابی علمی و انتخاب مجلات معتبر پرداخته خواهد شد.
نمره Q یا Quartile Score یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی مجلات علمی در سطح بین‌المللی است که نقش کلیدی در تعیین جایگاه و کیفیت علمی این مجلات دارد. این معیار، که بین Q1 (بهترین) و Q4 (پایین‌ترین) متغیر است، به محققان کمک می‌کند تا مجلات معتبر را از نظر کیفیت مقایسه و برای انتشار مقالات خود بهترین گزینه‌ها را انتخاب کنند.
نمره Q شاخصی برای ارزیابی عملکرد مجلات در گروه‌های موضوعی خاص است. برخلاف ضریب تأثیر (Impact Factor یا IF) که نشان‌دهنده تعداد ارجاعات به مقالات یک مجله است، نمره Q به رتبه‌بندی مجلات در هر حوزه موضوعی بر اساس میزان استنادها و کیفیت ارجاعات تمرکز دارد.
دامنه مقیاس: IF ممکن است از کسری کوچک تا اعدادی نظیر 30 یا بیشتر (مانند مجلات Nature و Science) متغیر باشد، اما نمره Q به چهار دسته کلی (Q1 تا Q4) تقسیم می‌شود.
تمرکز موضوعی: نمره Q به مقایسه عملکرد مجلات در یک دسته‌بندی موضوعی خاص می‌پردازد، در حالی که IF یک معیار عمومی‌تر است.
تأثیر رتبه: Q1 نشان‌دهنده بالاترین رتبه در دسته‌بندی موضوعی است و مجلات Q4 معمولاً کمترین رتبه را دارند.
برای محققان و نویسندگان علمی، انتخاب مجله‌ای با نمره Q مناسب می‌تواند تأثیر چشمگیری در پذیرش مقاله و افزایش دیده‌شدن پژوهش داشته باشد. برخی از مزایای شناخت و استفاده از نمره Q عبارتند از:
انتخاب صحیح مجله:
نمره Q به پژوهشگران کمک می‌کند تا بر اساس کیفیت و موضوع پژوهش، مجله‌ای مناسب انتخاب کنند.
جلوگیری از ارسال مقاله به مجلات بی‌کیفیت یا نامعتبر.
افزایش اعتبار علمی:
انتشار مقاله در مجلات Q1 یا Q2 نشان‌دهنده کیفیت بالای پژوهش و تأیید علمی آن است.
این امر باعث افزایش اعتبار علمی نویسنده می‌شود.
معیار ارزیابی دانشگاه‌ها:
بسیاری از دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی، مقالات منتشرشده در مجلات با نمره Q بالا را در ارزیابی‌ها و ارتقاها لحاظ می‌کنند.
ایجاد فرصت‌های شغلی و پژوهشی:
داشتن مقالات در مجلات معتبر با نمره Q بالا می‌تواند فرصت‌هایی برای جذب در پروژه‌های بین‌المللی و دریافت بودجه‌های پژوهشی فراهم کند.
تسهیل در استناد بیشتر:
محققان معمولاً به مقالاتی ارجاع می‌دهند که در مجلات باکیفیت و معتبر منتشر شده‌اند.
پیش از ورود به جزئیات پایگاه JCR، به اختصار روش بدست آوردن نمره Q در پایگاه SJR (Scimago Journal & Country Rank) مرور می‌شود. این پایگاه اطلاعات مجلات نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس (Scopus) را ارائه می‌دهد:
وارد سایت Scimagojr.com شوید.
گزینه Journal Rankings را انتخاب کنید.
در بخش Subject Category، حوزه موضوعی مورد نظر را مشخص کنید.
در صورت نیاز، سال مورد نظر را در قسمت Year تعیین کنید.
روی گزینه Refresh کلیک کنید تا لیستی از مجلات نمایه‌شده ظاهر شود.
نمره Q در بخش SJR Quartile برای هر مجله قابل مشاهده است.
پایگاه JCR که بخشی از Web of Science است، یکی از معتبرترین منابع برای ارزیابی مجلات نمایه‌شده در پایگاه ISI محسوب می‌شود. برای یافتن نمره Q مجلات در این پایگاه، مراحل زیر را دنبال کنید:
دسترسی به پایگاه JCR
ابتدا باید به پلتفرم Web of Knowledge دسترسی داشته باشید. این پایگاه معمولاً از طریق اشتراک‌های دانشگاهی یا سازمانی قابل دسترسی است.
ورود به بخش Journal Citation Reports
پس از ورود به وب‌سایت، از تب‌های موجود، گزینه Journal Citation Reports را انتخاب کنید.
در صفحه بازشده، بر روی Journal by Rank کلیک کنید.
مشاهده چارک کلی (Overall Quartile)
در منوی سمت چپ، روی گزینه JIF Quartile کلیک کنید.
لیست مجلات به همراه نمرات Q1 تا Q4 نمایش داده می‌شود.
می‌توانید فیلترهایی برای مشاهده مجلات در یک چارک خاص اعمال کنید.
مشاهده چارک موضوعی
برای مشاهده چارک در یک حوزه خاص:
روی گزینه Select Category کلیک کنید.
موضوع مورد نظر خود را انتخاب کنید و پنجره را ببندید.
سپس بر روی Submit کلیک کنید.
لیست مجلات به تفکیک چارک‌ها نمایش داده خواهد شد.
پایگاه‌های SJR (Scimago Journal & Country Rank) و JCR (Journal Citation Reports) هر دو منابع معتبری برای ارزیابی کیفیت مجلات علمی هستند، اما در نحوه تحلیل و ارائه داده‌ها تفاوت‌هایی دارند:
ویژگی | SJR | JCR |
نمایه‌سازی | مجلات نمایه‌شده در اسکوپوس (Scopus) | مجلات نمایه‌شده در ISI (Web of Science) |
معیار اصلی ارزیابی | SJR Indicator: وزن‌دهی به استنادها بر اساس کیفیت | Impact Factor (IF): میانگین استنادها به مقالات |
دسته‌بندی موضوعی | گروه‌بندی گسترده‌تر، مناسب برای مقایسه کلی | دسته‌بندی دقیق‌تر و تخصصی‌تر |
چارک (Q) | چارک‌ها بر اساس SJR Indicator محاسبه می‌شوند | چارک‌ها بر اساس Impact Factor محاسبه می‌شوند |
دسترسی | رایگان و در دسترس همگان | نیاز به اشتراک یا دسترسی دانشگاهی |
تعداد مجلات پوشش داده شده | گسترده‌تر و شامل مجلات نوظهور نیز هست | محدودتر و تنها مجلات باکیفیت بالا |
پذیرش و چاپ مقاله در مجلات با نمره Q بالا تأثیر مستقیمی بر افزایش استنادها و دیده‌شدن علمی دارد.
کیفیت بالاتر مجلات Q1 و Q2:
مجلات این گروه‌ها معمولاً به دلیل فرآیند داوری دقیق و انتشار مقالات علمی باکیفیت، توجه بیشتری از محققان دریافت می‌کنند.
استناد به مقالات منتشرشده در این مجلات بیشتر است.
دیده‌شدن بهتر در جامعه علمی:
مجلات Q1 در پایگاه‌های معتبر و نمایه‌شده گسترده‌تر قابل دسترسی هستند.
احتمال خوانده‌شدن و استناد به مقالات منتشرشده در این مجلات بیشتر است.
جذب همکاری‌های علمی:
مقالات منتشرشده در مجلات Q1 می‌توانند به ایجاد ارتباطات علمی بین‌المللی و همکاری‌های جدید کمک کنند.
اثرگذاری بیشتر در ارزیابی‌ها:
در بسیاری از ارزیابی‌های دانشگاهی و پژوهشی، تعداد و کیفیت استنادها معیار اصلی است. انتشار در مجلات Q1 یا Q2 می‌تواند تأثیر مستقیمی بر ارتقای علمی داشته باشد.
برای انتخاب مجله مناسب بر اساس نمره Q، توصیه می‌شود:
اهداف خود را مشخص کنید: اگر هدف شما انتشار در مجلات با کیفیت بالا و افزایش شانس استناد است، مجلات Q1 یا Q2 را انتخاب کنید.
موضوع را در نظر بگیرید: مطمئن شوید که مجله در حوزه موضوعی مقاله شما قرار دارد.
بررسی الزامات مجله: دستورالعمل‌های نویسندگان و الزامات قالب‌بندی مقاله را مرور کنید.
نمره Q یا Quartile Score یکی از ابزارهای کلیدی برای ارزیابی کیفیت مجلات علمی است که از طریق پایگاه‌های SJR و JCR قابل دسترسی است. درک تفاوت‌ها و نحوه استفاده از این پایگاه‌ها به محققان کمک می‌کند تا بهترین مجله برای انتشار مقالات خود را انتخاب کنند. انتخاب مناسب نه‌تنها تأثیر پژوهش را افزایش می‌دهد، بلکه به توسعه جایگاه علمی محقق نیز کمک خواهد کرد.
انتشار مقالات علمی در مجلات معتبر یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر پیشرفت علمی و ارتقای جایگاه پژوهشی است. با توجه به اهمیت انتخاب صحیح مجله و پیچیدگی معیارهای ارزیابی مانند نمره Q و IF، بهره‌گیری از خدمات تخصصی می‌تواند این فرآیند را آسان‌تر و مؤثرتر کند. مؤسسه اشراق با سال‌ها تجربه در زمینه مشاوره و ارائه خدمات پژوهشی، به عنوان یکی از پیشگامان این حوزه، خدمات جامعی برای معرفی و انتخاب مجلات معتبر ارائه می‌دهد. این خدمات شامل موارد زیر است:
مشاوره تخصصی: کمک به محققان در انتخاب مجلات مناسب بر اساس موضوع پژوهش و هدف علمی.
تحلیل معیارهای ارزیابی: ارائه اطلاعات دقیق در مورد نمره Q، ضریب تأثیر، و جایگاه مجلات در پایگاه‌های SJR و JCR.
همراهی در فرآیند ارسال مقاله: از قالب‌بندی تا مکاتبه با مجلات برای اطمینان از پذیرش و انتشار مقاله.
معرفی مجلات با استانداردهای بالای علمی: جلوگیری از ارسال مقالات به مجلات کم‌اعتبار یا نامعتبر.
پشتیبانی پس از انتشار: مشاوره در زمینه افزایش دیده‌شدن مقاله و مدیریت استنادات علمی.
مؤسسه اشراق با ارائه خدمات تخصصی و بهره‌گیری از تیمی مجرب، مسیر دستیابی به اهداف علمی پژوهشگران را هموار می‌کند. همکاری با این مؤسسه به شما این اطمینان را می‌دهد که مقاله شما در مجلاتی معتبر و با بالاترین استانداردها منتشر خواهد شد، و این گام مهمی در ارتقای جایگاه علمی و حرفه‌ای شما خواهد بود.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائه‌ی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
ضریب تأثیر میانگین تعداد ارجاعات به مقالات یک مجله را نشان می‌دهد، اما نمره Q رتبه مجله را در مقایسه با سایر مجلات در همان حوزه موضوعی مشخص می‌کند. نمره Q به مقایسه کیفی‌تر مجلات کمک می‌کند.
خیر. فقط مجلاتی که در پایگاه‌های معتبری مانند ISI (Web of Science) یا Scopus نمایه شده باشند، دارای نمره Q هستند.
برای اطمینان از اعتبار مجله: از پایگاه‌های معتبر مانند SJR یا JCR برای بررسی مجله استفاده کنید. از ارسال مقاله به مجلاتی که در پایگاه‌های معتبر نمایه نشده‌اند یا در لیست‌های مجلات جعلی قرار دارند، خودداری کنید.
خیر، مجلات Q2 یا حتی Q3 نیز ممکن است برای مصاحبه دکتری دارای اعتبار کافی باشند.
زمان انتشار به فرآیند داوری مجله بستگی دارد. مجلات Q1 به دلیل داوری دقیق و استانداردهای بالا، معمولاً زمان بیشتری برای پذیرش و انتشار مقاله صرف می‌کنند. این زمان ممکن است بین چند ماه تا یک سال متغیر باشد.
اینستاگرام
تلگرام