مقاله‌ای که به درستی منابع خود را ذکر نکند، از اعتبار کافی برخوردار نخواهد بود؛ زیرا این امر باعث می‌شود که خواننده نتواند به منابع اصلی دسترسی داشته باشد. در این مطلب قرار است به بررسی روش‌های رفرنس دهی به کتاب در مقالات فارسی و انگلیسی بپردازیم و به سیستم‌های مختلف ارجاع دهی نگاهی داشته باشیم.
رفرنس دهی، علاوه بر آنکه به نویسنده کمک می‌کند که از دوباره‌کاری جلوگیری کند، به خوانندگان نیز امکان می‌دهد که مسیر تحقیقات علمی را پیگیری کنند. همچنین، رفرنس دهی به نویسنده اصلی مقاله اعتبار می‌بخشد و از سرقت ادبی جلوگیری می‌کند. بنابراین، اهمیت رفرنس نویسی در مقالات قابل چشم پوشی نیست.
سیستم‌های مختلفی برای رفرنس دهی وجود دارد که در حوزه‌های علمی متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی دقیق نحوه رفرنس دهی در سیستم‌های مختلف خواهیم پرداخت.
سیستم‌های متعددی برای رفرنس دهی به منابع علمی وجود دارد. برخی از مشهورترین این سیستم‌ها شامل موارد زیر هستند:
APA: بیشتر در علوم اجتماعی استفاده می‌شود.
MLA: بیشتر در علوم انسانی و هنر کاربرد دارد.
Chicago: یکی از سیستم‌های چندمنظوره است و در بسیاری از رشته‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
Vancouver: در علوم پزشکی و زیستی استفاده می‌شود.
هر یک از این سیستم‌ها قواعد خاص خود را برای ذکر منابع در متن و در فهرست منابع دارند. در ادامه، به بررسی نحوه رفرنس دهی به کتاب‌ها با استفاده از سیستم ونکوور می‌پردازیم.
سیستم ونکوور یکی از رایج‌ترین روش‌های رفرنس دهی در فرمت بندی مقالات علمی به خصوص در علوم پزشکی است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده که به خواننده این امکان را می‌دهد که به سرعت به منبع اصلی دسترسی پیدا کند. در این روش، رفرنس‌ها به ترتیب استفاده در متن شماره‌گذاری شده و در فهرست منابع در انتهای مقاله آورده می‌شوند.
1. رفرنس دهی به کتاب با نویسنده مشخص
برای رفرنس دهی به کتابی که نویسنده مشخصی دارد، باید نام نویسنده، عنوان کتاب، شماره ویرایش (در صورتی که اولین ویرایش نباشد)، محل نشر، نام ناشر و سال انتشار ذکر شود. برای مثال:
Anusavice KJ. Philip’s science of dental materials. 10th ed. Philadelphia: WB Saunders; 1996.2. رفرنس دهی به کتاب با ویراستار
در صورتی که کتابی ویراستار یا گردآورنده داشته باشد، نام ویراستار به جای نام نویسنده ذکر می‌شود. برای مثال:
Johnson CD, Taylor I, editors. Recent advances in surgery. 2nd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 2000.3. رفرنس دهی به فصل خاصی از کتاب
برای ارجاع به یک فصل از کتاب، ابتدا نام نویسنده فصل، سپس عنوان فصل و بعد از آن نام ویراستار کتاب و اطلاعات مربوط به کتاب ذکر می‌شود. برای مثال:
Watkins AD. Neuropharmacology. In: Kay AB, Foster JA, editors. Allergy and allergic diseases. 2nd ed. Oxford: Blackwell Science; 1997. p. 505-17.4. رفرنس دهی به کتاب‌های کنفرانس
یکی دیگر از منابع معتبر در مقالات علمی، کتاب‌های کنفرانس است. برای ارجاع به این منابع، ابتدا نام ویراستار، سپس عنوان کتاب، نام کنفرانس، تاریخ و محل برگزاری و در انتها نام ناشر و سال انتشار ذکر می‌شود. برای مثال:
Kimura J, Shibasaki H, editors. Recent advances in clinical neurophysiology. Proceedings of the 10th International Congress of EMG and clinical Neurophysiology; 1995 Oct 15-19; Kyoto, Japan. Amsterdam: Elsevier; 1996.
سیستم هاروارد یکی از رایج‌ترین روش‌های رفرنس دهی در علوم اجتماعی و انسانی است. در این روش، منابع در متن به صورت داخل پرانتز ذکر می‌شوند و فهرست منابع در انتهای مقاله به ترتیب حروف الفبا سازماندهی می‌شود. نحوه رفرنس دهی به کتاب در سیستم هاروارد به این صورت است:
در متن:
(نام خانوادگی نویسنده، سال انتشار، شماره صفحه)در فهرست منابع:
نام خانوادگی، نام نویسنده. (سال انتشار). عنوان کتاب. ویرایش (در صورت وجود). محل نشر: نام ناشر.مثال:
In-text: (Smith, 2015, p. 45)
Reference list: Smith, J. (2015). Introduction to Social Research. 3rd ed. London: Sage Publications.سیستم APA به طور گسترده در علوم رفتاری، اجتماعی و روان‌شناسی استفاده می‌شود و مانند هاروارد، منابع در متن به صورت داخل پرانتز ذکر می‌شوند. اما APA تفاوت‌هایی در ترتیب اطلاعات و ساختار ارجاع دارد.
در متن:
(نام خانوادگی نویسنده، سال انتشار، شماره صفحه)در فهرست منابع:
نام خانوادگی، نام نویسنده. (سال انتشار). عنوان کتاب. ویرایش (در صورت وجود). محل نشر: نام ناشر.مثال:
In-text: (Brown, 2018, p. 20)
Reference list: Brown, R. (2018). Psychology in the Modern World. 2nd ed. New York: Wiley.توجه داشته باشید که در APA، نام نویسنده با حروف بزرگ شروع می‌شود و فقط اولین حرف عنوان کتاب و نام‌های خاص با حروف بزرگ نوشته می‌شوند.
سیستم MLA بیشتر در حوزه‌های علوم انسانی، به ویژه ادبیات و زبان‌شناسی، استفاده می‌شود و تفاوت‌هایی با سیستم‌های دیگر در نحوه ترتیب‌دهی اطلاعات دارد.
در متن:
(نام خانوادگی نویسنده شماره صفحه)در فهرست منابع:
نام خانوادگی، نام نویسنده. عنوان کتاب. محل نشر: نام ناشر، سال انتشار.مثال:
In-text: (Miller 47)
Reference list: Miller, Arthur. Death of a Salesman. New York: Penguin Books, 2000.در سیستم MLA، برخلاف APA و هاروارد، سال انتشار در انتهای رفرنس می‌آید و بین نام خانوادگی و شماره صفحه هیچ علامت کاما یا دو نقطه‌ای وجود ندارد.
سیستم شیکاگو دو نوع دارد: سیستم یادداشت‌ها و کتاب‌شناسی و سیستم نویسنده-تاریخ. در اینجا به سیستم نویسنده-تاریخ اشاره می‌کنیم که بیشتر شبیه به سیستم‌های APA و هاروارد است.
در متن:
(نام خانوادگی نویسنده سال، شماره صفحه)در فهرست منابع:
نام خانوادگی، نام نویسنده. سال انتشار. عنوان کتاب. ویرایش (در صورت وجود). محل نشر: نام ناشر.مثال:
In-text: (Jones 1998, 85)
Reference list: Jones, Mark. 1998. The History of the World. 2nd ed. Chicago: University of Chicago Press.سیستم IEEE بیشتر در مقالات مهندسی و علوم کامپیوتر استفاده می‌شود. در این روش، منابع در متن با شماره داخل کروشه مشخص می‌شوند و در انتهای مقاله بر اساس ترتیب استفاده در متن لیست می‌شوند.
در متن:
[شماره]در فهرست منابع:
نام خانوادگی، نام نویسنده. عنوان کتاب. شماره ویرایش. محل نشر: نام ناشر، سال.مثال:
In-text: [1]
Reference list: [1] R. K. Smith, Introduction to Engineering. 3rd ed. Boston: McGraw-Hill, 2010.در رفرنس دهی به فارسی و انگلیسی، برخی علائم نگارشی در مکان‌های خاصی به کار می‌روند. این علائم به شرح زیر هستند:
نقطه
پس از نام آخرین نویسنده و عنوان کتاب یا مقاله، و در پایان هر عبارت استفاده می‌شود.
ویرگول
برای جدا کردن اجزای کوچک از هم مانند نام نویسندگان به کار می‌رود.
سمی کولون
برای جدا کردن و مشخص کردن اجزای بزرگتر مانند سال انتشار کتاب استفاده می‌شود.
دو نقطه
بین محل نشر، استان، شهر و نام ناشر و قبل از شماره صفحه استفاده می‌شود.
گیومه
برای عنوان مقالات چاپ شده، فصول کتاب یا پایان‌نامه‌ها استفاده می‌شود.
رفرنس دهی صحیح به کتاب‌ها یکی از اصول اساسی در نگارش مقالات علمی است. استفاده از روش‌های استاندارد ارجاع‌دهی نه تنها به افزایش اعتبار مقاله کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود که خواننده بتواند به منابع اصلی دسترسی پیدا کند. در این مقاله، به بررسی نحوه رفرنس دهی به کتاب‌ها با استفاده از سیستم‌های مختلف پرداختیم و نکات کلیدی برای انجام صحیح رفرنس دهی ارائه دادیم. رعایت این نکات می‌تواند به نویسندگان کمک کند تا مقالاتی با کیفیت بالا و سبک علمی درست تهیه کنند.
در نهایت، می‌توان گفت که موسسه انتشاراتی اشراق با ارائه‌ی مجموعه‌ای کامل از خدمات فرمت‌بندی بر اساس استانداردهای مختلف و به‌روز، تلاش می‌کند تا فرآیند نشر علمی و آکادمیک را برای پژوهشگران، دانشجویان و نویسندگان آسان‌تر کند. دقت در جزییات و رعایت اصول هر فرمت، از جمله APA، MLA، شیکاگو، و سایر استانداردهای رایج بین‌المللی، نشان‌دهنده تعهد موسسه به کیفیت و حرفه‌ای بودن است. اشراق با استفاده از تیمی مجرب و متخصص، خدمات خود را متناسب با نیازهای مختلف پژوهشگران و مراجعین ارائه می‌دهد و آن‌ها را در مسیر انتشار مقالات، پایان‌نامه‌ها، و کتب یاری می‌رساند. به همین دلیل، این موسسه به عنوان یکی از مراکز معتبر در زمینه فرمت‌بندی و نشر علمی، از اعتماد و رضایت مشتریان خود بهره‌مند است.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائه‌ی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
بله، برای مثال: مقاله: نام خانوادگی، نام. (سال). عنوان مقاله. نام مجله, شماره جلد(شماره), شماره صفحات. کتاب: نام خانوادگی، نام. (سال). عنوان کتاب. ناشر.
استناد یا ارجاع نشان دهنده میزان استفاده از مقالات پیشین، برای اولین بار، 50 سال قبل توسط یوجین گارفیلد با نام Science Citation Index یا SCI منتشر شد. این اولین تلاش سیستماتیک برای پیگیری و استناد در ادبیات علمی بود.
خیر، بهتر است از یک سبک رفرنس‌نویسی یکپارچه در کل مقاله استفاده کنید. استفاده از سبک‌های مختلف در یک مقاله می‌تواند موجب سردرگمی خوانندگان و کاهش انسجام علمی پژوهش شود.
در سبک‌های مختلف رفرنس‌نویسی، منابع اینترنتی نیز مانند سایر منابع با ذکر نویسنده، عنوان، تاریخ انتشار و آدرس URL ارجاع داده می‌شوند. همچنین تاریخ دسترسی به منابع اینترنتی نیز باید ذکر شود تا نشان دهد که چه زمانی به آن منبع دسترسی داشته‌اید.
بهترین روش این است که به دستورالعمل‌های دانشگاه یا مجله‌ای که قصد ارسال مقاله به آن را دارید، مراجعه کنید. هر دانشگاه یا مجله ممکن است یک سبک رفرنس‌نویسی خاص را توصیه کند.
اینستاگرام
تلگرام