یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و فعالان علمی، چاپ مقالات علمی در مجلات ISI و JCR است. در این مطلب به بررسی تفاوت‌های این دو نوع مجله، ویژگی‌های اختصاصی هر یک، شرایط چاپ مقاله، سطح اعتبار علمی، داوری‌ها، دسترسی‌ها و هزینه‌های مربوطه خواهیم پرداخت.
پایگاه ISI و JCR، به عنوان دو نهاد اصلی نمایه‌سازی و ارزیابی مجلات علمی در سطح جهانی شناخته می‌شوند که نقش کلیدی در این فرایند ایفا می‌کنند. اگرچه این دو پایگاه توسط یک نهاد واحد یعنی موسسه Clarivate Analytics (که پیش‌تر با نام Thomson Reuters شناخته می‌شد) اداره می‌شوند، اما از نظر ساختار، معیارهای ارزیابی، فرآیند پذیرش مقاله، نوع دسترسی به مقالات، و حتی جایگاه علمی، تفاوت‌های بنیادی و مهمی با یکدیگر دارند که لازم است پژوهشگران از آن‌ها آگاه باشند. این آگاهی نه‌تنها می‌تواند در انتخاب درست مجله برای چاپ مقاله تأثیرگذار باشد، بلکه از بروز اشتباهات پرهزینه، تأخیر در چاپ، و رد مقاله نیز جلوگیری می‌کند.
مجلات ISI به‌عنوان گسترده‌ترین پایگاه نمایه‌سازی، پذیرای حجم عظیمی از مقالات علمی از سراسر جهان هستند و سطح کیفی نسبتاً بالایی برای پذیرش دارند. در مقابل، مجلات JCR به‌دلیل برخورداری از شاخص ضریب تأثیر (Impact Factor) و نظام ارزیابی بسیار دقیق‌تر، در زمره معتبرترین و پرارجاع‌ترین مجلات علمی بین‌المللی قرار گرفته‌اند. مقالاتی که در این مجلات به چاپ می‌رسند، عموماً دارای تأثیرگذاری علمی بالا و سطح داوری بسیار سختگیرانهای هستند.
با توجه به پیچیدگی‌های علمی، فنی، و ساختاری این دو نظام نمایه‌سازی، پژوهشگران و دانشجویانی که به دنبال چاپ مقاله در سطح بین‌المللی هستند، باید به‌خوبی با تفاوت‌های میان مجلات ISI و JCR آشنا شوند تا بتوانند مسیر پژوهشی خود را با دقت و هدفمندی بیشتری طی کنند. هدف این مقاله ارائه تحلیلی جامع، تخصصی و کاربردی از تفاوت‌های اساسی میان چاپ مقاله در مجلات ISI و JCR است تا مخاطبان بتوانند با بینش کامل‌تری نسبت به انتخاب مجله و فرآیند چاپ مقاله اقدام نمایند.
در ادامه این مطلب، ابتدا تعاریف دقیق‌تری از هر دو دسته مجلات ارائه خواهد شد، سپس ویژگی‌ها، شاخص‌های ارزیابی، فرآیند داوری، تفاوت‌های فنی و ساختاری، نحوه محاسبه ضریب تأثیر، و حتی مسائل اقتصادی مرتبط با چاپ مقاله در هر یک از این مجلات بررسی خواهند شد. در پایان نیز نکاتی کاربردی جهت انتخاب مجله مناسب برای چاپ مقاله و توصیه‌هایی برای افزایش شانس پذیرش ارائه می‌شود.
ISI که مخفف Institute for Scientific Information است، نهادی علمی است که توسط یوجین گارفیلد در دهه 60 میلادی تأسیس شد. وظیفه اصلی این موسسه گردآوری، نمایه‌سازی و ارزیابی کیفی مجلات علمی معتبر در سطح جهانی است. در واقع مجلاتی که در لیست ISI نمایه می‌شوند، از غربال‌گری‌های علمی، زبانی، ساختاری و داوری سختگیرانهای عبور کرده‌اند و می‌توان آن‌ها را به عنوان یکی از معتبرترین منابع انتشار یافته علمی در جهان شناخت.
اعتبار علمی بالا: مجلات نمایه‌شده در ISI، همواره در زمره مجلات معتبر علمی قرار می‌گیرند. این مجلات توسط کمیته‌های تخصصی موسسه کلاریویت به طور سالانه ارزیابی می‌شوند.
داوری دقیق و تخصصی: مقالات ارسال‌شده به این مجلات از فرآیند داوری دقیق، سختگیرانه و گاه چندمرحله‌ای عبور می‌کنند. داوران این مجلات عمدتاً از برجسته‌ترین اساتید دانشگاهی و پژوهشگران فعال در حوزه‌های تخصصی خود هستند.
تازه‌بودن موضوع: مقالات چاپ‌شده در این مجلات باید ایده‌ای نو، یافته‌ای بدیع یا تحلیلی جدید نسبت به دانش پیشین ارائه دهند.
نظم و ساختار علمی: فرمت‌بندی دقیق، منابع استاندارد، اجتناب از سرقت ادبی و ترجمه تخصصی از الزامات این مجلات هستند.
چندزبانه بودن: اگرچه اکثر مجلات ISI به زبان انگلیسی منتشر می‌شوند، اما مقالاتی به زبان‌های دیگر نیز تحت شرایط خاص می‌توانند در برخی از مجلات ISI منتشر شوند.
JCR مخفف Journal Citation Reports است و در واقع نمایه‌ای محدودتر اما دقیق‌تر و معتبرتر از میان مجلات ISI است. مجلات JCR توسط همان موسسه ISI (و اکنون Clarivate Analytics) منتشر می‌شوند، اما تفاوت اصلی این دسته از مجلات با سایر مجلات ISI در دارا بودن شاخصی به نام ضریب تأثیر یا ایمپکت فکتور (Impact Factor) است.
ضریب تأثیر (IF): این شاخص بیان‌گر میانگین تعداد استنادات دریافت‌شده توسط مقالات چاپ‌شده در یک مجله در طول دو سال گذشته است. ضریب تأثیر به نوعی اعتبار واقعی یک مجله را در حوزه تخصصی خود نشان می‌دهد.
اعتبار بالاتر نسبت به ISI: تمام مجلات JCR جزو مجلات ISI هستند، اما همه مجلات ISI، JCR نیستند. بنابراین می‌توان گفت JCR زیرمجموعه‌ای بسیار معتبر از ISI است.
دسترسی محدود: بسیاری از مجلات JCR دسترسی آزاد ندارند و برای مشاهده مقالات آن‌ها باید اشتراک تهیه شود یا هزینه پرداخت گردد.
داوری بسیار سختگیرانهتر: داوران مجلات JCR از بالاترین سطوح علمی و تخصصی انتخاب می‌شوند و تنها مقالاتی با بالاترین استانداردهای علمی، نوآوری و روش‌شناسی دقیق در این مجلات پذیرفته می‌شوند.
ویژگی | مجلات ISI | مجلات JCR |
|---|---|---|
وابستگی سازمانی | کلاریویت آنالیتیکس | کلاریویت آنالیتیکس |
شمول | گسترده‌تر | محدودتر |
ضریب تأثیر | ممکن است نداشته باشند | دارند |
فرآیند داوری | سختگیرانه | بسیار سختگیرانهتر |
اعتبار علمی | بالا | بسیار بالا |
هزینه چاپ | عمدتاً پولی | عمدتاً رایگان |
دسترسی به مقالات | رایگان (open access) | با پرداخت هزینه (close access) |
تضمین چاپ | در صورت رعایت استانداردها قابل تضمین | هیچ تضمینی ندارد |
زمان داوری | چند ماه | گاه تا یک سال یا بیشتر |
مناسب برای | پژوهشگران جوان و متوسط | پژوهشگران حرفه‌ای و برجسته |
استنادپذیری | زیاد | بسیار زیاد |
ضریب تأثیر یا Impact Factor از مهم‌ترین شاخص‌های علمی در ارزیابی کیفیت و اعتبار یک مجله است. اگر مجله‌ای در سال 2023 به مقالات منتشرشده در سال‌های 2021 و 2022، تعداد 200 استناد دریافت کرده باشد و در همان دو سال، 100 مقاله منتشر کرده باشد، ضریب تأثیر آن برابر با 2 خواهد بود.
هزینه چاپ: در بسیاری از مجلات ISI، چاپ مقاله با پرداخت هزینه امکان‌پذیر است. این هزینه معمولاً شامل هزینه بررسی، ویراستاری، انتشار آنلاین و… می‌شود.
دسترسی آزاد (Open Access): بسیاری از مجلات ISI از نوع دسترسی آزاد هستند، یعنی مقالات آن‌ها برای عموم قابل مطالعه است بدون نیاز به اشتراک یا پرداخت هزینه.
میزان رقابت: اگرچه داوری مجلات ISI بسیار دقیق است، اما در مقایسه با مجلات JCR، احتمال پذیرش برای نویسندگان تازه‌کار یا میانی بیشتر است.
دقت و ظرافت علمی بالا: مقالات باید نوآورانه، دقیق و با روش‌شناسی پیشرفته باشند.
ترجمه و ویراستاری بسیار تخصصی: ساده‌ترین خطاهای زبانی ممکن است به رد مقاله منجر شود.
نبود تضمین چاپ: برخلاف برخی مجلات ISI که امکان پذیرش مشروط یا اصلاحی را فراهم می‌کنند، مجلات JCR کاملاً وابسته به رأی نهایی داوران هستند.
ارزش استناد بالا: مقالات چاپ‌شده در مجلات JCR در سطح بین‌المللی بیشتر مورد استناد قرار می‌گیرند، که برای ارتقاء علمی بسیار ارزشمند است.
یکی از سوالات رایج میان پژوهشگران این است که آیا چاپ مقاله در این مجلات «تضمینی» است یا خیر؟
برای مجلات ISI: در صورتی که مقاله موضوع جدید، ساختار علمی دقیق، فرمت مناسب و ترجمه باکیفیت داشته باشد، امکان چاپ آن بسیار بالا است و در برخی موارد مؤسسات چاپ مقاله می‌توانند چاپ مقاله در این مجلات را تضمین کنند.
برای مجلات JCR: چاپ مقاله به هیچ وجه قابل تضمین نیست. این مجلات صرفاً بر اساس نظر داوران مستقل و بدون هیچ‌گونه مداخله خارجی تصمیم به پذیرش یا رد مقاله می‌گیرند.
بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی از پایان‌نامه‌های خود برای استخراج مقاله استفاده می‌کنند. در این مورد باید به نکات زیر توجه داشت:
قابلیت چاپ در ISI: با ویرایش علمی دقیق، ترجمه تخصصی و ساختار مناسب، مقاله استخراج‌شده از پایان‌نامه می‌تواند در مجلات ISI چاپ شود.
قابلیت چاپ در JCR: اگر پایان‌نامه حاوی یافته‌های نو، روش‌شناسی قوی و ادبیات علمی سطح بالا باشد، احتمال چاپ در JCR نیز وجود دارد، هرچند کمتر.
یکی از تفاوت‌های مهم بین این دو گروه از مجلات، مدل اقتصادی آن‌هاست:
ISI: عمدتاً هزینه‌های خود را از نویسندگان دریافت می‌کنند و دسترسی به مقالات آزاد است.
JCR: بیشتر از خوانندگان هزینه دریافت می‌کنند و دسترسی به مقالات با اشتراک و هزینه همراه است.
چاپ مقاله در مجلات ISI و JCR هر دو افتخار بزرگی برای هر پژوهشگری محسوب می‌شود. با این حال شناخت تفاوت‌ها و ویژگی‌های هریک، می‌تواند به انتخاب درست مجله، بهبود کیفیت مقاله و افزایش احتمال پذیرش آن کمک شایانی نماید.
اگر مقاله‌ای تازه‌کار و آزمایشی دارید، هدف‌گذاری روی مجلات ISI بدون ایمپکت فکتور گزینه‌ای مناسب‌تر خواهد بود.
اما اگر در مسیر حرفه‌ای علم و پژوهش هستید و مقاله‌ای با سطح علمی بسیار بالا تهیه کرده‌اید، تلاش برای چاپ آن در یک مجله JCR نه‌تنها ارزشمند، بلکه اعتبارآفرین خواهد بود.
در پایان این مطلب، پس از بررسی جامع تفاوت‌ها میان مجلات ISI و JCR، اهمیت شناخت دقیق این مجلات برای پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیش از پیش روشن می‌شود. یکی از دغدغه‌های اصلی نویسندگان علمی، یافتن مجله‌ای مناسب برای انتشار مقاله‌شان است؛ مجله‌ای که هم اعتبار لازم را داشته باشد و هم متناسب با موضوع و سطح علمی مقاله باشد. در این مسیر، انتخاب میان مجلات ISI دارای ایمپکت فاکتور (IF) و مجلات ISI بدون ایمپکت فاکتور، تصمیمی کلیدی و تأثیرگذار به شمار می‌رود.
مجلات ISI بدون ایمپکت فاکتور نیز با وجود نداشتن شاخص IF، همچنان در زمره مجلات معتبر بین‌المللی قرار می‌گیرند و انتشار مقاله در آن‌ها برای بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی، به‌ویژه در ایران، قابل قبول است. این مجلات معمولاً فرآیند داوری ساده‌تری دارند، سریع‌تر پاسخ می‌دهند، و برای پژوهشگرانی که به دنبال چاپ سریع‌تر مقاله هستند گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آیند. در مقابل، مجلات ISI دارای ایمپکت فاکتور (JCR) اعتبار علمی بالاتری دارند و برای ارتقاء علمی، اخذ پذیرش در مقاطع دکتری، یا دریافت نمره پژوهشی بیشتر بسیار مؤثرتر هستند، هرچند فرایند پذیرش در آن‌ها بسیار سختگیرانهتر و زمان‌برتر است.
در این مسیر پرچالش، مؤسسه اشراق با سال‌ها تجربه در حوزه پژوهش و چاپ مقاله، آماده ارائه خدمات تخصصی به پژوهشگران، اساتید، و دانشجویان گرامی است. خدمات این مؤسسه شامل:
معرفی مجلات ISI دارای ایمپکت فاکتور (JCR) متناسب با موضوع مقاله
شناسایی و پیشنهاد مجلات ISI بدون ایمپکت فاکتور با داوری سریع‌تر
بررسی و ویرایش تخصصی مقاله طبق استانداردهای مجله هدف
ترجمه تخصصی متون علمی با کیفیت تضمینی
فرمت‌بندی مقاله طبق راهنمای نویسندگان مجله (Author Guidelines)
سابمیت مقاله و پیگیری کامل فرآیند داوری تا پذیرش نهایی
تیم حرفه‌ای مؤسسه اشراق با اشراف کامل بر روندهای داوری، استانداردهای علمی بین‌المللی، و تجربه کار با صدها مجله از سراسر دنیا، می‌تواند راهنمای مطمئنی برای موفقیت شما در چاپ مقاله باشد. با کمک این مؤسسه، دیگر نیازی به نگرانی درباره انتخاب مجله، نحوه نگارش مقاله، یا حتی مکاتبه با سردبیر نخواهید داشت.
با کلیک بر روی لینک زیر، چاپ مقاله در مجلات معتبر ISI به تجربه‌ای ساده‌تر، هدفمندتر، و موفق‌تر تبدیل خواهد شد:
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
خیر، برخی مجلات تخصصی و نوظهور با وجود IF پایین، کیفیت علمی بالایی دارند. همچنین در رشته‌هایی با نرخ ارجاع پایین، IF به‌تنهایی معیار قضاوت نیست.
این شاخص (چهارک) نشان می‌دهد یک مجله در رتبه‌بندی موضوعی خود در کدام بخش قرار دارد: Q1 بالاترین، Q4 پایین‌ترین و مکمل ایمپکت فاکتور برای ارزیابی جایگاه مجله در حوزه تخصصی‌اش است.
بله. مجلات ممکن است به دلایل مختلفی مانند افت کیفیت یا عدم تطابق با استانداردهای Clarivate از لیست JCR خارج شوند و IF آن‌ها صفر شود یا نمایش داده نشود.
نسخه جدید گزارش JCR معمولاً هر سال در ماه ژوئن (خرداد تا تیر) منتشر می‌شود. در این زمان، ایمپکت فاکتور به‌روزرسانی می‌شود و اطلاعات جدید برای همه مجلات ارائه می‌گردد.
بسته به نوع مجله متفاوت است. برخی مجلات JCR رایگان هستند (مدل اشتراکی)، برخی دارای هزینه برای دسترسی آزاد (Open Access)، و برخی هزینه داوری یا پذیرش دریافت می‌کنند. باید راهنمای نویسندگان مجله بررسی شود.
اینستاگرام
تلگرام