در دنیای مجلات علمی، درک تفاوت‌ها و اهمیت شماره‌های والیوم و ایشو ضروری است. این شماره‌ها ابزارهایی کلیدی برای ارجاع‌دهی، جستجو و دسته‌بندی مقالات هستند که هم برای پژوهشگران و هم برای خوانندگان بسیار اهمیت دارند. در این مطلب به مفهوم والیوم، ایشو و شماره کلی در مجلات علمی می‌پردازیم و به اهمیت آن‌ها در نحوه دسترسی به مقالات اشاره خواهیم کرد.
شماره‌گذاری در مجلات علمی به منظور سازماندهی مقالات و سهولت دسترسی به آن‌ها انجام می‌شود و شامل انواع مختلفی است که هر کدام نشان‌دهنده ترتیب زمانی و موضوعی مقالات است. این شماره‌گذاری‌ها معمولاً در قالب والیوم (جلد) و ایشو (شماره) ارائه می‌شوند. علاوه بر این، برخی مجلات علاوه بر شماره‌های معمول (Regular Issues) که به صورت مرتب چاپ می‌شوند، شماره‌های ویژه (Special Issues) نیز دارند که به موضوعات خاص علمی اختصاص دارند. این شیوه‌های شماره‌گذاری به محققان کمک می‌کند تا مقالات را به صورت دقیق و سازمان‌یافته دنبال کنند. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت:
والیوم یا Volume Number نشان‌دهنده‌ی تعداد سال‌های انتشار یک مجله است. در واقع، این شماره مشخص می‌کند که مجله در کدام سال از دوره انتشار خود قرار دارد. مثلاً، اگر مجله‌ای در حال چاپ دومین سال خود باشد، والیوم آن 2 خواهد بود. به این ترتیب، هر چه عدد والیوم بالاتر باشد، نشان‌دهنده تعداد سال‌های بیشتر انتشار و سابقه بیشتر آن مجله است. والیوم به اختصار vol. نوشته می‌شود و به طور معمول با اعداد لاتین نمایش داده می‌شود.
ایشو یا Issue Number به هر شماره‌ای از مجله اشاره دارد که در یک سال مشخص منتشر می‌شود. به بیان دیگر، شماره ایشو نشان می‌دهد که یک شماره مجله در کدام دوره‌ی انتشار آن سال قرار دارد. برای مثال، اگر مجله‌ای به صورت ماهانه منتشر شود، هر سال 12 ایشو خواهد داشت، و شماره ایشوها از 1 تا 12 به ترتیب ماه‌های سال متغیر خواهند بود. این شماره‌گذاری به پژوهشگران کمک می‌کند تا به راحتی به مقالات موجود در بازه‌های زمانی مختلف دسترسی یابند و به آن‌ها ارجاع دهند.
شماره کلی مجله به تعداد کل شماره‌های منتشرشده یک مجله از آغاز فعالیت آن تا زمان فعلی اشاره دارد. این عدد نشان‌دهنده مجموعه تمامی شماره‌های منتشرشده است و برای محققان و کتابداران به عنوان یک معیار پیگیری تاریخچه‌ی کامل انتشار یک مجله اهمیت دارد. برای مثال، اگر مجله‌ای از ابتدای انتشار تاکنون 6 شماره منتشر کرده باشد، شماره کلی آن 6 خواهد بود.
در اینجا نمونه‌ای از کاربرد این شماره‌گذاری‌ها ارائه شده است:
Volume Number: 2 – این شماره نشان‌دهنده این است که مجله در دومین سال انتشار خود قرار دارد.
Issue Number: 2 – نشان می‌دهد که این شماره، دومین انتشار از مجله در سال جاری است.
Number: 6 – یعنی این مجله از ابتدای شروع به کار خود تاکنون مجموعاً 6 شماره منتشر کرده است.
شماره‌های والیوم و ایشو برای پژوهشگران بسیار حائز اهمیت هستند و امکانات فراوانی را برای جستجوی دقیق و ارجاع‌دهی منظم فراهم می‌کنند:
دسته‌بندی و جستجو: شماره‌گذاری والیوم و ایشو به پژوهشگران و کتابخانه‌ها امکان می‌دهد تا به راحتی به مقالات منتشرشده در دوره‌های مختلف دسترسی داشته باشند و ترتیب انتشار مجلات را پیگیری کنند.
تنظیم و نظم محتوایی: شماره‌گذاری مجلات در قالب والیوم و ایشو به ژورنال‌ها کمک می‌کند تا به شکلی مرتب و سازمان‌یافته محتوا را به خوانندگان ارائه دهند. این ساختار موجب می‌شود که مخاطبان به راحتی مقالات را مطالعه و از روند انتشار آگاه شوند.
ارجاع‌دهی دقیق: ارجاع‌دهی به مقالات در پژوهش‌های علمی نیازمند جزئیات دقیق است. شماره والیوم و ایشو باعث می‌شود که محققان بتوانند به طور دقیق به مقاله‌ی مورد نظر خود ارجاع دهند و از سردرگمی و ابهام در میان مقالات مختلف جلوگیری کنند. همچنین این شماره‌ها به خوانندگان امکان می‌دهد که بدون اتلاف وقت به محتوای دلخواه دسترسی یابند.
همچنین تاریخ انتشار مجلات علمی نیز به طور دقیق و متناسب با نوع مجله در شماره‌های مختلف ذکر می‌شود. این اطلاعات به خوانندگان کمک می‌کند که به سرعت به مقالات منتشرشده در بازه‌های زمانی مختلف دسترسی یابند. روش‌های رایج نوشتن تاریخ عبارتند از:
برای هفته‌نامه‌ها: شامل ماه، روز و سال انتشار
برای ماه‌نامه‌ها: شامل ماه و سال انتشار
برای فصلنامه‌ها: شامل فصل و سال انتشار
نمونه: اگر یک مجله ماهانه در سال چهارم انتشار خود قرار داشته باشد و سومین شماره آن در ماه مارس منتشر شود، تاریخ انتشار آن به این صورت نوشته می‌شود: Vol. 4, No. 3, March 2014.
برای مشاهده و دسترسی به شماره‌های قدیمی ژورنال‌ها و مقالات، سایت‌های معتبری مانند ScienceDirect.com راه‌اندازی شده‌اند که به پژوهشگران امکان می‌دهند به آرشیو کامل ژورنال‌های علمی دسترسی یابند. مراحل دسترسی به این منابع به شرح زیر است:
ورود به سایت: به سایت ScienceDirect بروید و به بخش ژورنال‌ها وارد شوید.
جستجوی ژورنال: نام ژورنال مورد نظر و شماره والیوم یا ایشو را جستجو کنید.
استفاده از جستجوی پیشرفته: در صورتی که به دنبال شماره مشخصی نیستید، می‌توانید از بخش جستجوی پیشرفته استفاده کرده و بر اساس پارامترهایی مانند سال انتشار، به نسخه‌های موجود دسترسی داشته باشید.
دریافت مقالات: پس از یافتن شماره مدنظر، می‌توانید به اطلاعات بیشتری مانند شماره والیوم، شماره صفحات، و سال انتشار دسترسی پیدا کنید. در نهایت، برای مشاهده و دانلود مقاله به نرم‌افزار PDF خوان نیاز خواهید داشت.
سبک رفرنس‌دهی APA که یکی از رایج‌ترین سبک‌های ارجاع‌دهی در مقالات علمی است، نیازمند ذکر دقیق شماره والیوم و ایشو در منابع است. این ارجاع‌دهی دقیق به محققان کمک می‌کند تا منابع را به شکل کاملاً مشخص و بدون ابهام ذکر کنند و خوانندگان نیز با استفاده از شماره والیوم و ایشو به سادگی می‌توانند منبع مورد نظر را بیابند.
در ادامه به معرفی و توضیح برخی دیگر از اصطلاحات رایج در حوزه پذیرش و چاپ مقالات علمی می‌پردازیم:
DOI یک کد منحصر‌به‌فرد دیجیتال است که برای شناسایی و دسترسی آنلاین به مقالات و سایر اسناد دیجیتال استفاده می‌شود. این کد شامل یک پیشوند (که ناشر را شناسایی می‌کند) و پسوند (که به سند خاص اشاره دارد) است و همانند اثر انگشت، برای هر مقاله منحصر به فرد است. DOI باعث می‌شود مقالات به راحتی در دنیای دیجیتال ردیابی و دسترسی‌پذیر باشند.
پس از پذیرفته شدن مقاله، نسخه‌ای از آن به عنوان پروف به نویسنده ارسال می‌شود. پروف نسخه‌ای آزمایشی از مقاله است که برای بررسی نهایی و اطمینان از عدم وجود خطاهای علمی، نگارشی و ساختاری به نویسنده داده می‌شود. نویسنده باید در مهلت مشخص، پروف را بازبینی و هرگونه اصلاح لازم را به سردبیر اطلاع دهد. این مرحله به چاپ نهایی مقاله و بهبود کیفیت آن کمک می‌کند.
شماره‌های معمول، شماره‌هایی از مجله هستند که در فواصل زمانی منظم (مثل ماهانه یا فصلی) منتشر می‌شوند و شامل مقالاتی هستند که پس از فرآیند داوری به چاپ رسیده‌اند. این شماره‌ها به شکل مداوم و بر اساس برنامه چاپی مجله منتشر می‌شوند و موضوعات مختلفی را پوشش می‌دهند.
این شماره‌ها در کنار شماره‌های معمول چاپ می‌شوند و به موضوعی خاص و از پیش‌تعیین شده اختصاص دارند. شماره‌های ویژه ممکن است شامل مقالاتی در یک زمینه تخصصی یا نتایج همایش‌ها و کارگاه‌های علمی باشند و به عنوان منابع مرجع ویژه در آن موضوع خاص مورد استفاده قرار گیرند.
سایتیشن به ارجاع و استناد مقالات دیگر به مقاله شما گفته می‌شود. زمانی که محققان دیگر به مقاله شما در پژوهش‌های خود استناد می‌کنند، باعث افزایش تعداد سایتیشن‌ها می‌شود که به اعتبار مقاله و جایگاه علمی نویسنده و مجله کمک می‌کند. افزایش تعداد سایتیشن‌ها نشانه‌ای از اهمیت علمی و کاربردی بودن مقاله است.
نیمه عمر استناد به تعداد سال‌هایی اشاره دارد که از زمان ارزیابی مجله باید به عقب بازگشت تا 50٪ کل استنادات به مقالات آن مجله به‌دست آید. برای مثال، اگر نیمه عمر استناد مجله‌ای در سال 2019 برابر 9 سال باشد، یعنی نیمی از استنادات در این مجله در 9 سال گذشته صورت گرفته است. این شاخص نشان‌دهنده طول عمر اعتبار علمی مقالات مجله است؛ مجله‌ای با نیمه عمر استناد بالاتر، مقالات با ماندگاری بیشتری دارد.
نیمه عمر ارجاعات مشابه نیمه عمر استناد است، اما به تعداد سال‌هایی اشاره دارد که باید به عقب بازگشت تا 50٪ از کل ارجاعات مقالات یک مجله به سایر مقالات در همان مجله یا مجلات دیگر به‌دست آید. این شاخص نشان می‌دهد که مقالات یک مجله به چه میزان و با چه سرعتی به سایر مقالات ارجاع می‌دهند. نیمه عمر ارجاعات بالا معمولاً نشان‌دهنده وسعت و کیفیت منابع ارجاعی در مقالات مجله است.
مقالات داغ به مقالاتی گفته می‌شود که پس از انتشار، توجه و استناد بسیاری را جلب کرده‌اند و در مدت زمان کوتاهی مورد استفاده و ارجاع فراوان قرار گرفته‌اند. مجلات معمولاً مقالات داغ را در فواصل زمانی مشخص اعلام می‌کنند و این مقالات به دلیل اهمیت علمی و نوآوری در تحقیقات ارزش بالایی دارند و معمولاً در حوزه‌های تحقیقاتی برجسته و کاربردی منتشر می‌شوند.
شماره‌گذاری والیوم و ایشو در مجلات علمی ابزاری کارآمد برای جستجو، ارجاع‌دهی و دسته‌بندی مقالات فراهم می‌کند. این سیستم به پژوهشگران و خوانندگان کمک می‌کند که به سرعت و دقت به منابع مورد نظر دسترسی پیدا کنند و اطلاعات دقیقی درباره مقالات به دست آورند.
در پایان، باید اشاره کرد که مؤسسه اشراق با ارائه خدمات معرفی و انتخاب مجله مناسب، نقش مهمی در فرآیند چاپ مقالات علمی ایفا می‌کند. این مؤسسه با شناخت دقیق از حوزه‌های تخصصی و معیارهای پذیرش در مجلات معتبر، به پژوهشگران کمک می‌کند تا مجله‌ای متناسب با سطح علمی و نیازهای تحقیقاتی خود انتخاب کنند.
علاوه بر خدمات مرتبط با معرفی مجله، اشراق همچنین مقالات تخصصی در حوزه‌های مختلف را از شماره‌های گذشته مجلات معتبر شناسایی و به محققان معرفی می‌کند. این امر باعث می‌شود پژوهشگران بتوانند به جدیدترین و معتبرترین منابع دسترسی داشته باشند و روند تحقیقات خود را با دستاوردهای علمی روز همگام کنند. مؤسسه اشراق از این طریق به ارتقای سطح پژوهش‌های علمی و تسهیل دسترسی به مقالات پراستناد و برجسته کمک می‌کند.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
لطفاً جهت ارائه‌ی هر نوع پیشنهاد سازنده و انتقاد، از طریق ایمیل زیر با مدیریت اجرایی مجموعه به همراه ارسال مستندات و قرار دادن شماره تماس در ارتباط باشید که حداکثر ظرف کمتر از 48 ساعت کاری به دستورات شما رسیدگی شود.
انتخاب مجله مناسب به موضوع، سطح علمی و نوع مقاله بستگی دارد. در این فرآیند، عواملی مانند ضریب تأثیر مجله، سرعت داوری و پذیرش، و اعتبار علمی مجله اهمیت دارند.
بله، معمولاً با بررسی شماره‌های گذشته مجلات، می‌توان مقالات تخصصی مرتبط با یک حوزه خاص را شناسایی کرد. این مقالات می‌توانند به عنوان منابعی برای پژوهش‌های جدید و نیز آشنایی با روندهای پژوهشی و موضوعات مورد توجه در حوزه‌های مختلف علمی مورد استفاده قرار گیرند.
زمان داوری و پذیرش بسته به مجله و نوع مقاله متغیر است. برخی مجلات دوره‌های داوری سریع‌تری دارند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است فرآیند داوری و پذیرش ماه‌ها طول بکشد. آگاهی از این زمان‌ها و انتخاب مجله متناسب با نیاز پژوهشگر می‌تواند در زمان‌بندی مناسب برای چاپ مقاله مؤثر باشد.
شماره‌های اصلی در فواصل زمانی منظم (مانند ماهانه یا فصلی) منتشر می‌شوند و شامل مقالاتی با موضوعات متنوع هستند. در مقابل، شماره‌های ویژه به موضوعات خاص اختصاص دارند و به صورت جداگانه و معمولاً با دعوت از نویسندگان در یک زمینه تخصصی منتشر می‌شوند.
برخی مجلات برای چاپ مقاله هزینه‌ای دریافت می‌کنند و برخی دیگر ممکن است هزینه‌هایی برای بررسی اولیه یا داوری درخواست کنند. این اطلاعات معمولاً در بخش دستورالعمل نویسندگان در وب‌سایت مجله ذکر شده است.
اینستاگرام
تلگرام