راهکار چاپ یک مقاله در دو مجله: چاپ مقاله فارسی در نشریات داخلی و چاپ ترجمه مقاله در ژورنال‌های خارجی

انتشار مقاله علمی همواره یکی از ارکان اصلی توسعه دانش و پیشرفت علمی در جهان بوده است. پژوهشگران با چاپ دستاوردهای خود نه‌تنها به جامعه علمی خدمت می‌کنند، بلکه مسیر ارتقا و پیشرفت شغلی و دانشگاهی خود را نیز هموار می‌سازند. در ایران، بخش قابل توجهی از پژوهشگران نخستین بار نتایج تحقیقاتشان را در قالب مقالات فارسی در نشریات داخلی منتشر می‌کنند تا یافته‌ها برای دانشجویان، اساتید و محققان کشور قابل استفاده باشد. اما از سوی دیگر، برای ورود به عرصه بین‌المللی و دیده‌شدن جهانی تحقیقات، لازم است همین مقالات یا نسخه‌ای بازنویسی‌شده از آن‌ها در ژورنال‌های معتبر خارجی نیز منتشر شوند.

اینجاست که پرسش مهمی مطرح می‌شود: آیا چاپ یک مقاله در دو مجله مختلف مجاز است یا مصداق تکرار انتشار و تخلف علمی محسوب می‌شود؟ پاسخ به این پرسش به شدت وابسته به رعایت اصول اخلاق نشر و قوانین کپی‌رایت است. در حالی‌که "انتشار تکراری" (Duplicate Publication) از نظر مجلات علمی تخلف به حساب می‌آید، اما "انتشار ثانویه" (Secondary Publication) – یعنی چاپ مقاله فارسی در یک نشریه داخلی و سپس ترجمه یا بازنویسی آن به زبان انگلیسی در یک ژورنال خارجی – در شرایطی خاص و با رعایت شفافیت کاملاً مجاز شناخته می‌شود.

اهمیت این موضوع برای پژوهشگران ایرانی دوچندان است. زیرا از یک سو، چاپ مقاله فارسی موجب بهره‌مندی جامعه علمی کشور و کسب امتیازات پژوهشی داخلی می‌شود، و از سوی دیگر، انتشار نسخه انگلیسی در ژورنال خارجی موجب افزایش استناد، ارتقای شاخص H-Index، و فراهم‌شدن فرصت‌های بین‌المللی پژوهشی خواهد شد. به همین دلیل، شناخت راهکارهای قانونی و علمی برای چاپ مقاله در دو مجله امری ضروری است که می‌تواند مانع بروز مشکلات اخلاقی و حقوقی در آینده شود.

این مطلب، تفاوت نشریات داخلی و خارجی، مراحل چاپ، چالش‌های حقوقی و اخلاقی، راهکارهای اجتناب از تکرار انتشار، نکات طلایی موفقیت و نمونه‌های عملی را بررسی کرده و مسیر قانونی چاپ دوگانه مقاله را شفاف می‌سازد.

نتیجه‌گیری

چاپ مقاله در دو مجله – یکی به زبان فارسی در نشریات داخلی و دیگری به صورت ترجمه‌شده در ژورنال‌های خارجی – در صورتی که مطابق با اصول اخلاق پژوهش انجام شود، نه‌تنها مجاز است بلکه بسیار سودمند خواهد بود. این راهکار هم به ارتقای علمی داخل کشور کمک می‌کند و هم موجب انتشار جهانی دستاوردهای پژوهشگران ایرانی می‌شود.

کلید موفقیت در این مسیر، شفافیت، بازنویسی علمی، هماهنگی با مجلات و ویرایش حرفه‌ای است. پژوهشگرانی که این اصول را رعایت کنند، می‌توانند بدون نگرانی از اتهام تکرار انتشار، مقاله خود را در سطحی جهانی منتشر کنند.