درج صحیح وابستگی سازمانی در مقالات علمی موضوعی است که اغلب نادیده گرفته می‌شد اما اکنون با دستورالعمل جدید دانشگاه آزاد اسلامی، به شکلی استاندارد و اجباری درآمده است. این دستورالعمل که از 1 فروردین 1404 اجرایی خواهد شد، چارچوبی دقیق برای آدرس‌دهی سازمانی مقالات علمی ارائه کرده است. در این مطلب، به بررسی مفاد این دستورالعمل خواهیم پرداخت.
در نظام آموزش عالی امروز، تولید و انتشار مقالات علمی تنها به نگارش دقیق و محتوای علمی معتبر محدود نمی‌شود؛ بلکه نحوه ارائه اطلاعات هویتی نویسندگان، از جمله وابستگی سازمانی و آدرس‌دهی رسمی دانشگاهی، به یکی از ارکان کلیدی در اعتبارسنجی و ارزیابی مقالات تبدیل شده است. این موضوع در دانشگاه‌هایی با ساختار گسترده و چندواحدی مانند دانشگاه آزاد اسلامی، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. زیرا تفاوت در نحوه نگارش آدرس، اختصارهای غیراستاندارد، یا عدم تطابق با قالب‌های بین‌المللی باعث شده بود که بسیاری از مقالات، به‌درستی نمایه‌سازی نشده یا امتیازات علمی مرتبط را از دست بدهند.
با توجه به این چالش‌ها، دانشگاه آزاد اسلامی در اسفند 1403 اقدام به ابلاغ یک دستورالعمل جامع و الزام‌آور برای سامان‌دهی به موضوع آدرس‌دهی مقالات و ذکر وابستگی‌های سازمانی اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و دانشجویان دکتری کرده است. این دستورالعمل با هدف ایجاد وحدت رویه در ساختار نگارشی مقالات، ارتقای دقت در ارزیابی‌های علم‌سنجی، افزایش شفافیت سازمانی، و بهبود جایگاه دانشگاه در سطح ملی و بین‌المللی تدوین شده است.
اجرای این بخشنامه نه‌تنها موجب افزایش اعتبار مقالات دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه‌های علمی معتبر خواهد شد، بلکه به تسهیل فرآیندهای داخلی دانشگاه نظیر ارتقاء مرتبه علمی، تبدیل وضعیت، اعطای پژوهانه و داوری پایان‌نامه‌ها نیز کمک می‌کند. نکته مهم‌تر اینکه این ساختار استاندارد، فرصت بهتری برای معرفی دقیق و حرفه‌ای فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه به جامعه علمی جهانی فراهم می‌آورد.
در ادامه این مطلب، مفاد این دستورالعمل جدید را به‌طور کامل بررسی کرده، به دلایل اهمیت آن در فرآیندهای علمی و پژوهشی می‌پردازیم و تأثیرات مثبت احتمالی آن را در سطح کلان دانشگاهی تحلیل می‌کنیم.
مهم‌ترین بخش این دستورالعمل، الزام به درج آدرس دقیق گروه دانشی در کنار نام واحد دانشگاهی است. به عبارت دیگر، نویسندگان باید مشخص کنند که در چه گروه علمی مشغول به فعالیت هستند و آن را به‌صورت استاندارد در آدرس مقاله درج کنند. این الزام به یکسان‌سازی ساختارهای نمایشی و تحلیل‌های علم‌سنجی کمک شایانی می‌کند.
فارسی: گروه علمی .....، واحد ......، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر، ایران
انگلیسی: Department of ….., [Abbreviation]*, Islamic Azad University, City, Iran
گروه مهندسی صنایع، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
Department of Industrial Engineering, K.C., Islamic Azad University, Karaj, Iran
این شیوه آدرس‌دهی درواقع ستون فقرات هویت علمی مقاله محسوب می‌شود و کمک می‌کند تا در نمایه‌سازی‌ها، رتبه‌بندی‌ها، و استخراج داده‌های تحلیلی، هیچ ابهامی باقی نماند. جهت اطلاع از نحوه درج آدرس دانشگاه خود فایل زیر را دانلود نمایید:
با توجه به توسعه دانشکده‌های موضوع‌محور در دانشگاه آزاد اسلامی، مانند دانشکده‌های علوم و فناوری‌های نوین، پژوهشگران می‌توانند نام این دانشکده‌ها را نیز در آدرس مقاله بیاورند. این حرکت، به نوعی تاکید بر جایگاه بین‌رشته‌ای و نوآورانه برخی حوزه‌هاست.
فارسی: دانشکده ....، واحد .....، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر، ایران
انگلیسی: Institute of ….., [Abbreviation]*, Islamic Azad University, City, Iran
دانشکده علوم شناختی و رفتاری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
Institute of Cognitive and Behavioral Sciences, SRB.I.A.U., Islamic Azad University, Tehran, Iran
این ساختار، موقعیت و تمرکز علمی نویسندگان را بهتر به جامعه علمی منتقل می‌کند.
یکی از ویژگی‌های مهم دستورالعمل، امکان درج نام دانشگاه‌های همکار در مقالاتی است که از همکاری‌های علمی مشترک بهره می‌برند. این قابلیت به رسمیت شناختن مشارکت‌های علمی و پژوهشی در سطح بین‌الملل و در داخل کشور کمک می‌کند.
مقالاتی که بعد از 01/01/1404 ارسال شوند.
آدرس دانشگاه همکار، پس از آدرس اصلی دانشگاه آزاد اسلامی، در یک سطر جداگانه آورده شود.
Department of Physics, Y.C., Islamic Azad University, Yazd, Iran
Department of Physics, University of Cologne, Cologne, Germany
با این ساختار، نه تنها شفافیت حفظ می‌شود بلکه ارزش همکاری‌های بین‌المللی و بین‌دانشگاهی هم به درستی نمایش داده می‌شود.
برای اجرای مؤثر و دقیق این بخشنامه، دانشگاه آزاد اسلامی چند تبصره مهم در نظر گرفته است:
تبصره 1: فقط مقالاتی که تاریخ ارسال آن‌ها بعد از 01/01/1404 باشد، مشمول بخشنامه هستند.
تبصره 2: ایمیل دانشگاهی برای اعضای هیئت علمی و دکتری باید با دامنه @iau.ac.ir باشد. سایر نویسندگان مانند کارشناسی ارشد باید از @iau.ir استفاده کنند.
تبصره 3: عدم رعایت فرمت باعث حذف امتیاز و محرومیت از تسهیلات علمی خواهد شد.
تبصره 4: درج دقیق نام واحد دانشگاهی مادر الزامی است.
تبصره 5: فهرست واحدها و دانشکده‌های تأییدشده باید از سامانه‌های رسمی استخراج شود.
از ابتدای سال 1404، این بخشنامه جایگزین تمام دستورالعمل‌های قبلی در خصوص آدرس‌دهی و وابستگی سازمانی خواهد شد. این تغییر بر تمامی فرآیندهای اداری و پژوهشی دانشگاه آزاد از جمله:
ارتقا
تبدیل وضعیت
دفاع از رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها
تسویه حساب‌ها
دریافت پژوهانه و جایزه مقاله
تاثیر خواهد داشت. به بیان دیگر، رعایت این استاندارد به‌نوعی پیش‌نیاز ورود به مراحل مختلف اداری در حوزه پژوهش خواهد بود.
اجرای این بخشنامه به‌طور مستقیم بر عهده روسای واحدها و معاونان پژوهشی/علمی است. نظارت و پیگیری نیز توسط رئیس شورای پژوهشی استان انجام خواهد گرفت.
این تفویض مسئولیت موجب شده است تا همه واحدهای دانشگاهی با جدیت بیشتری نسبت به آموزش، پیاده‌سازی و ارزیابی این بخشنامه اقدام کنند.
درج صحیح آدرس و وابستگی سازمانی چیزی فراتر از یک قالب نگارشی ساده است. در ادامه، به دلایل اهمیت آن اشاره می‌کنیم:
ارجاع و آدرس‌دهی درست، به معنای احترام به ساختارهای پژوهشی، جلوگیری از سرقت علمی، و رعایت حقوق نویسندگان دیگر است.
وابستگی دقیق، به اعتبار مقاله در رتبه‌بندی‌ها، نمایه‌سازی‌ها و پایگاه‌های استنادی می‌افزاید.
خوانندگان، داوران و تحلیل‌گران علم‌سنجی می‌توانند به‌راحتی ساختار علمی نویسنده را شناسایی کنند.
آدرس‌دهی صحیح باعث ایجاد شبکه‌های تحقیقاتی هدفمندتر می‌شود.
وابستگی‌های یکدست باعث می‌شود داده‌های مربوط به تولید علمی یک واحد یا گروه، دقیق‌تر استخراج شود.
در گذشته، پراکندگی شدید در نحوه آدرس‌دهی دیده می‌شد. گاه یک واحد دانشگاهی با 5 شکل مختلف در مقالات مختلف نوشته می‌شد:
"دانشگاه آزاد"، "دانشگاه آزاد واحد تهران"، "آزاد اسلامی تهران شمال"، و...
این ناهماهنگی‌ها موجب خطا در نمایه‌سازی‌ها، کاهش امتیاز تولیدات علمی، و حتی حذف برخی مقالات از فرآیندهای ارزیابی می‌شد.
افزایش دقت نمایه‌سازی‌ها در پایگاه‌های بین‌المللی
کاهش خطاهای انسانی در مراحل ارسال مقاله
ارتقای جایگاه دانشگاه آزاد در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی
تسریع در ارزیابی‌های ارتقا و تسهیلات پژوهشی
رعایت دقیق و اصولی دستورالعمل جدید دانشگاه آزاد اسلامی برای آدرس‌دهی و وابستگی سازمانی، تأثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر افزایش سرعت پذیرش مقالات علمی در مجلات داخلی و بین‌المللی دارد. هرچند عوامل علمی و محتوایی نقش اصلی را در پذیرش مقاله ایفا می‌کنند، اما جنبه‌های فنی و ساختاری، خصوصاً در مرحله اولیه بررسی (initial screening)، اغلب عامل رد زودهنگام یا تأخیر در روند داوری هستند.
در ادامه، به مهم‌ترین تأثیرات مثبت رعایت این الگوی آدرس‌دهی استاندارد بر فرآیند پذیرش مقالات اشاره می‌کنیم:
بسیاری از مجلات معتبر، در اولین مرحله بررسی، مقالاتی را که فاقد اطلاعات کامل نویسندگان یا وابستگی‌های سازمانی دقیق باشند، بدون ورود به فرآیند داوری رد می‌کنند. درج صحیح و دقیق افیلیشن مطابق با استانداردهای بین‌المللی باعث می‌شود مقاله در همان ابتدا از سد فیلترهای اداری و شکلی عبور کند.
داوران علمی هنگام بررسی مقاله، به ساختار کلی و حرفه‌ای بودن آن توجه دارند. آدرس‌دهی یکدست، کامل و رسمی نشان می‌دهد نویسنده به جزئیات توجه دارد و مقاله از پشتیبانی یک نهاد دانشگاهی معتبر برخوردار است. این مورد، به‌طور غیرمستقیم اعتماد داور را تقویت می‌کند و احتمال داوری مثبت را افزایش می‌دهد.
بسیاری از ژورنال‌های علمی، به‌ویژه ژورنال‌های تحت نمایه ISI و Scopus، فرمت مشخصی برای وابستگی سازمانی دارند. وقتی نویسنده از همان ابتدا طبق الگوی دانشگاه آزاد، وابستگی را تنظیم می‌کند، فرآیند انطباق با سامانه‌های مجله سریع‌تر و بدون نیاز به بازنویسی انجام می‌شود.
اگر اطلاعات نویسنده ناقص، ناهماهنگ یا اشتباه باشد، مجلات معمولاً از نویسنده درخواست اصلاح می‌کنند. این روند باعث تأخیر در پذیرش و افزایش زمان بین ارسال و داوری می‌شود. با رعایت الگوی جدید، این مکاتبات کاهش یافته و زمان کلی فرایند انتشار کوتاه‌تر می‌شود.
درج وابستگی دقیق، شناسایی بهتر نویسندگان و سازمان‌ها را در پایگاه‌هایی مانند Web of Science، Scopus و Google Scholar ممکن می‌سازد. وقتی اطلاعات نویسندگان از قبل با ساختارهای این پایگاه‌ها هماهنگ باشد، فرآیند نمایه‌سازی سریع‌تر انجام شده و ارجاعات علمی دقیق‌تری ثبت می‌شود.
دستورالعمل جدید دانشگاه آزاد اسلامی برای آدرس‌دهی و وابستگی سازمانی در مقالات علمی، یک حرکت هوشمندانه در راستای ارتقای انسجام ساختاری، شفافیت پژوهشی و اعتبار بین‌المللی است. این بخشنامه با ساختار دقیق، مسئولیت‌پذیری مشخص، و الزام اجرایی روشن، می‌تواند نقش کلیدی در بهبود جایگاه علمی دانشگاه ایفا کند.
رعایت این چارچوب نه تنها به نفع دانشگاه، بلکه به سود خود پژوهشگران نیز هست، چرا که مسیر دسترسی به امتیازات پژوهشی، همکاری‌های علمی، و فرصت‌های بین‌المللی را هموارتر خواهد کرد. اکنون نوبت اعضای هیئت علمی و دانشجویان است که با رعایت دقیق این دستورالعمل، در این مسیر مشارکت فعال داشته باشند.
در پایان، اجرای دقیق دستورالعمل جدید دانشگاه آزاد در زمینه آدرس‌دهی و وابستگی سازمانی مقالات، گامی جدی برای ارتقای نظم و کیفیت فرآیندهای پژوهشی و افزایش اعتبار بین‌المللی تولیدات علمی این دانشگاه است. اما پیاده‌سازی صحیح این الگوها، خصوصاً در مراحل آماده‌سازی نهایی مقاله برای ارسال به مجلات، نیازمند دقت بالا در فرمت‌بندی، تطبیق با استانداردهای نشریات، و رعایت جزییات فنی است.
مؤسسه اشراق با تجربه گسترده در حوزه خدمات پژوهشی، از جمله فرمت‌بندی تخصصی مقالات مطابق با الزامات مجلات ISI، Scopus و PubMed، آماده ارائه خدمات حرفه‌ای به پژوهشگران، دانشجویان و اعضای هیئت علمی است. این خدمات شامل آماده‌سازی نهایی مقاله، تنظیم فرمت بر اساس دستورالعمل مجله، و پشتیبانی فنی برای فرآیند سابمیت (Submission) می‌باشد.
با این حال، باید توجه داشت که تنظیم دقیق افیلیشن (Affiliation)، درج صحیح وابستگی سازمانی و اطلاعات نویسندگان از جمله ایمیل دانشگاهی، بر عهده نویسنده یا سفارش‌دهنده مقاله است. مؤسسه اشراق مسئولیتی در قبال صحت این اطلاعات ندارد و تنها آن‌ها را طبق موارد ارائه‌شده توسط مشتری وارد خواهد کرد.
بنابراین، به پژوهشگران توصیه می‌شود پیش از ارسال مقاله به مؤسسه برای فرمت‌بندی و سابمیت، اطلاعات نویسندگان را با دقت بررسی و مطابق با الگوی رسمی دانشگاه آزاد اسلامی تنظیم کنند، تا از بروز هرگونه اشکال یا اتلاف زمان در روند داوری و پذیرش مقاله جلوگیری شود.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
بله. این دستورالعمل برای کلیه اعضای هیئت علمی، دانشجویان دکتری و دیگر نویسندگان مقالات دانشگاهی که وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی هستند الزامی است و از تاریخ 1404/01/01 لازم‌الاجرا خواهد بود.
خیر، تنها مقالاتی که پس از تاریخ 1404/01/01 (مطابق با 1 آوریل 2025) به مجله ارسال می‌شوند، باید طبق الگوی جدید آدرس‌دهی تنظیم شوند.
در این حالت، وابستگی اصلی باید همان گروه علمی و واحد دانشگاهی مادر باشد. در صورت وجود همکاری مشترک داخلی یا بین‌المللی، آدرس دوم به‌صورت جداگانه در سطر بعدی ذکر می‌شود.
ابتدا نام گروه علمی (Department)، سپس اختصار واحد دانشگاهی، بعد Islamic Azad University، و در نهایت نام شهر و کشور نوشته می‌شود. مثال: Department of Civil Engineering, Q.C., Islamic Azad University, Qazvin, Iran
این فهرست در سامانه‌های رسمی دانشگاه از جمله ساجد و علم‌سنجی در دسترس است. نویسندگان باید برای انتخاب صحیح عنوان و اختصار واحد خود به این منابع مراجعه کنند.
اینستاگرام
تلگرام