در دنیای امروز که نشر علمی و پژوهش‌های بین‌المللی با سرعت زیادی در حال گسترش است، تشخیص هویت علمی نویسندگان اهمیت فراوانی یافته است. کد ارکید (ORCID) دقیقاً با همین هدف ایجاد شده تا شناسه‌ای منحصر به‌فرد برای پژوهشگران فراهم کند. این کد 16 رقمی به‌صورت رایگان و برای همگان قابل دریافت است.
در دنیای پرشتاب پژوهش و تولید علم، شناسایی دقیق و منحصربه‌فرد پژوهشگران بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. با افزایش تعداد مقالات، کنفرانس‌ها، پروژه‌های علمی و پایگاه‌های نمایه‌سازی، تشخیص دقیق هویت نویسندگان به یکی از دغدغه‌های اصلی جوامع علمی تبدیل شده است. نام‌هایی که مشابه‌اند، اسامی به زبان‌های مختلف و حتی تفاوت‌های کوچک در نوشتار یک اسم، می‌تواند اعتبار علمی یک فرد را تحت‌الشعاع قرار دهد. اینجاست که کد ارکید (ORCID) به عنوان یک شناسه جهانی، علمی و بی‌طرف وارد میدان می‌شود.
امروزه بسیاری از مجلات معتبر بین‌المللی مانند Elsevier، Springer و IEEE، ثبت‌نام و وارد کردن ORCID را در زمان ارسال مقاله، الزامی کرده‌اند. چرا که این شناسه، علاوه بر ساده‌سازی فرآیند شناسایی و انتشار مقاله، امنیت، شفافیت و قابلیت ردیابی فعالیت‌های علمی را افزایش می‌دهد.
در این مطلب، به صورت گام‌به‌گام و کاملاً کاربردی، به شما آموزش خواهیم داد که کد ارکید چیست، چه مزایایی دارد، چگونه می‌توان آن را دریافت کرد و چرا وارد کردن آن در زمان سابمیت مقاله، امری حیاتی محسوب می‌شود. اگر در آغاز مسیر پژوهشی خود هستید یا قصد دارید مقالاتتان را در مجلات معتبر منتشر کنید، مطالعه این راهنما برایتان ضروری خواهد بود.
ORCID که مخفف Open Researcher and Contributor ID است، یک کد 16 رقمی یکتا و رایگان است که به هر پژوهشگر در سراسر جهان اختصاص داده می‌شود. این شناسه، همانند یک «کد ملی علمی»، امکان شناسایی دقیق نویسنده را در هر پایگاه علمی فراهم می‌کند و به عنوان پلی ارتباطی میان پژوهشگر، مقالاتش، مجلات علمی و شبکه‌های پژوهشی بین‌المللی عمل می‌کند.
در هنگام ارسال مقاله، معمولاً اطلاعات زیر برای هر نویسنده درج می‌شود:
نام و نام خانوادگی
افیلیشن (Affiliation)
ORCID iD
ایمیل
نقش نویسنده (Corresponding/First/Co-author)
کد ارکید (ORCID iD) بخشی از افیلیشن (Affiliation) نویسنده محسوب نمی‌شود؛ اما در فرآیندهای علمی و سابمیت مقاله، در کنار افیلیشن نویسنده درج می‌شود
امروزه بسیاری از مجلات علمی و پایگاه‌های داده، برای اعتبارسنجی مقالات، از پژوهشگران درخواست شناسه ORCID می‌کنند. با داشتن این شناسه، می‌توان تمامی مقالات، طرح‌ها و پژوهش‌های خود را به یک پروفایل متصل نمود و از تکرار اسامی مشابه جلوگیری کرد.
در فرآیند ارسال مقاله (سابمیت) به مجلات داخلی و بین‌المللی، یکی از اطلاعات کلیدی که از نویسنده مسئول یا تمامی نویسندگان خواسته می‌شود، کد ORCID است. گرچه در برخی مجلات وارد کردن این کد اختیاری است، اما در بسیاری از نشریات معتبر مانند Elsevier، Springer، Taylor & Francis، IEEE و Wiley، داشتن ORCID برای پذیرش مقاله اجباری شده است.
1. احراز هویت دقیق نویسنده
بسیاری از پژوهشگران اسامی مشابه یا حتی یکسان دارند. ORCID با اختصاص یک شناسه منحصربه‌فرد، این ابهامات را از بین می‌برد.
افزایش شفافیت علمی
مجلات علمی برای افزایش شفافیت در زنجیره انتشار، از نویسندگان می‌خواهند که سوابق پژوهشی آن‌ها به‌صورت عمومی و قابل بررسی باشد.
اتصال خودکار به مقالات منتشرشده
با ثبت ORCID در هنگام ارسال مقاله، مقاله بعد از انتشار به‌طور خودکار در پروفایل ORCID نویسنده نمایش داده می‌شود.
حفظ مالکیت فکری نویسنده
این کد به عنوان اثبات مالکیت مقاله، در مواردی مانند سرقت علمی، می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
همکاری با پایگاه‌های بین‌المللی
ORCID با پایگاه‌هایی چون Scopus، Crossref، PubMed و Web of Science در تعامل است و این باعث ارتقای اعتبار بین‌المللی نویسندگان می‌شود.
در پنل سابمیت اکثر مجلات، بخشی با عنوان Author Information یا Corresponding Author Details وجود دارد. در این بخش‌ها معمولاً فیلدی برای وارد کردن ORCID گنجانده شده است.
💡 نکته: برخی مجلات دارای قابلیت اتصال مستقیم با پروفایل ORCID هستند؛ یعنی پس از وارد کردن ایمیل، از شما خواسته می‌شود به حساب ORCID خود وارد شوید تا اطلاعات به‌صورت خودکار بارگذاری شود.
در بسیاری از مجلات، بله. به‌ویژه در مقالاتی که با منابع مالی بین‌المللی یا نهادهای علمی معتبر پشتیبانی شده‌اند. نبود ORCID ممکن است باعث تأخیر در داوری یا برگشت مقاله شود.
اتصال آسان به مجلات ISI و Scopus
یکپارچه‌سازی پروفایل علمی در پلتفرم‌های مختلف
حذف ابهام اسمی در میان نویسندگان هم‌نام
امکان مدیریت فعالیت‌های پژوهشی در یک مکان
دریافت اعتبار بین‌المللی
کد ارکید ترکیبی از اعداد است که معمولاً به‌صورت زیر نمایش داده می‌شود:
0000-0001-2345-6789این کد یکتا بوده و به هر پژوهشگر فقط یکبار اختصاص داده می‌شود.
برای دریافت شناسه منحصربه‌فرد ارکید (ORCID iD)، تنها چند مرحله ساده لازم است که هر پژوهشگر در عرض چند دقیقه می‌تواند آن را تکمیل کند. در ادامه، مراحل ثبت‌نام به تفصیل شرح داده شده‌اند:
برای آغاز فرآیند ثبت‌نام، ابتدا باید وارد سایت رسمی ارکید شوید. آدرس مستقیم و معتبر ثبت‌نام به صورت زیر است:
📎 https://orcid.org/register
پس از ورود به این صفحه، فرم اولیه ثبت‌نام برای شما نمایش داده خواهد شد. در صورتی که با زبان انگلیسی آشنایی محدودی دارید، می‌توانید از افزونه‌های ترجمه مرورگر استفاده کنید.
فرمی که نمایش داده می‌شود، شامل چند بخش ساده اما ضروری است:
First Name (نام): نام کوچک خود را دقیق وارد کنید.
Last Name (نام خانوادگی): مطابق شناسنامه یا مدارک علمی.
Primary Email (ایمیل اصلی): بهتر است از ایمیل دانشگاهی یا سازمانی خود استفاده کنید.
Additional Email (ایمیل دوم): یک ایمیل پشتیبان وارد کنید (اختیاری ولی توصیه‌شده).
Password (رمز عبور): رمز دلخواه شامل حداقل 8 کاراکتر با ترکیب حروف و اعداد.
Confirm Password (تایید رمز): تکرار رمز عبور واردشده.
🔒 توصیه امنیتی: از رمز عبور قدرتمند استفاده کنید و آن را در جایی امن یادداشت نمایید.
در همین فرم، از شما خواسته می‌شود تا سطح حریم خصوصی و دسترسی به اطلاعات پروفایل خود را انتخاب کنید. این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است:
Everyone: اطلاعات شما برای عموم قابل مشاهده است (پیشنهاد بیشتر مجلات).
Trusted Parties: فقط افرادی که شما تأیید کرده‌اید، می‌توانند به اطلاعاتتان دسترسی داشته باشند.
Only Me: فقط خودتان به اطلاعات پروفایل دسترسی دارید (محدود و شخصی).
📝 پیشنهاد: اگر قصد دارید مقاله‌های علمی منتشر کنید، انتخاب گزینه Everyone مناسب‌تر است.
در انتهای فرم، دو گزینه جهت پذیرش قوانین و دریافت ایمیل‌های اطلاع‌رسانی وجود دارد. شما باید:
قوانین ORCID را تایید کنید (اجباری)
دریافت ایمیل‌های اطلاع‌رسانی را انتخاب کنید یا خیر (اختیاری)
در پایان، روی دکمه Register کلیک نمایید.
بلافاصله پس از ثبت‌نام، یک ایمیل تأییدیه به آدرس ایمیل اصلی شما ارسال می‌شود. وارد ایمیل‌تان شوید و روی لینک تأیید (Confirm your email address) کلیک کنید تا حساب کاربری شما فعال شود.
در صورت عدم دریافت ایمیل:
پوشه Spam یا Junk را بررسی کنید.
چند دقیقه صبر کرده و در صورت لزوم، دوباره درخواست ارسال ایمیل دهید.
پس از تأیید ایمیل، حساب کاربری شما فعال شده و در داشبورد خود، یک شناسه 16 رقمی مشاهده خواهید کرد. این کد معمولاً به شکل زیر نمایش داده می‌شود:
https://orcid.org/0000-0002-1234-5678این شناسه را می‌توانید در مقالات، پایان‌نامه، سابمیت‌های مجله و شبکه‌های پژوهشی خود وارد نمایید.
شما اکنون به‌صورت رسمی دارای یک حساب ORCID هستید. می‌توانید از طریق گزینه‌های پنل کاربری، اطلاعات بیشتری وارد کرده و با پایگاه‌های علمی دیگر اتصال برقرار کنید.
📌 نکته مهم: این شناسه، دائمی و مادام‌العمر است و قابل حذف یا تغییر توسط دیگران نیست.
از رمزهای قوی استفاده کنید.
به هیچ عنوان رمز را در اختیار دیگران قرار ندهید.
اطلاعات خصوصی (مانند شماره تماس) را در بخش عمومی وارد نکنید.
پس از دریافت شناسه، می‌توانید با مراجعه به پروفایل‌های Google Scholar، Scopus یا Web of Science شناسه ORCID خود را اضافه کنید. این کار باعث افزایش اعتبار و انسجام فعالیت‌های پژوهشی شما خواهد شد.
در هنگام ارسال مقاله به مجلات، معمولاً از شما خواسته می‌شود شناسه ORCID نویسنده مسئول یا تمامی نویسندگان را وارد کنید. از طریق بخش «Author Information» در فرم‌های سابمیت، این شناسه قابل واردسازی است.
داشتن کد ارکید دیگر یک مزیت نیست، بلکه یک ضرورت علمی در دنیای امروز پژوهش محسوب می‌شود. با چند کلیک ساده می‌توانید شناسه اختصاصی خود را ایجاد کرده و فعالیت‌های علمی‌تان را یکپارچه نمایید. پیشنهاد می‌کنیم همین امروز نسبت به ثبت‌نام اقدام کرده و پروفایل ORCID خود را فعال نمایید.
دریافت کد ارکید (ORCID) نه تنها یک گام مهم در مسیر حرفه‌ای پژوهشگری است، بلکه شرط لازم برای همکاری با مجلات معتبر علمی و پایگاه‌های بین‌المللی نیز محسوب می‌شود. آنچه باید به‌صراحت بیان شود این است که ثبت‌نام و دریافت شناسه ORCID، کاملاً شخصی و بر عهده خود نویسنده مقاله است. چراکه این شناسه به نام فرد صادر می‌شود و اطلاعات شخصی، دانشگاهی و پژوهشی او را در بر می‌گیرد.
پس از ایجاد موفق حساب کاربری در سایت ORCID و دریافت کد 16 رقمی، پژوهشگر می‌تواند این شناسه را در اختیار مؤسسات علمی، پژوهشی یا خدماتی قرار دهد. در این مرحله، مؤسسه‌ای مانند مؤسسه اشراق قادر خواهد بود فرآیندهای تکمیلی همچون فرمت‌بندی، آماده‌سازی، و سابمیت مقاله به مجلات علمی را انجام داده و مقاله را به شکل صحیح و حرفه‌ای منتشر کند.
در نتیجه، توصیه اکید می‌شود که هر پژوهشگر در اولین قدم پیش از هرگونه سابمیت یا مکاتبه علمی، نسبت به ثبت‌نام در سامانه رسمی ORCID اقدام نماید و کد شناسه خود را فعال کند. این کار ساده، اما حیاتی، نقش مؤثری در اعتبار علمی، نظم فعالیت‌های پژوهشی و موفقیت در فرایند انتشار مقاله خواهد داشت.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
خیر. هر فرد فقط باید یک شناسه ORCID داشته باشد. ایجاد چند حساب می‌تواند باعث سردرگمی و از بین رفتن اعتبار علمی شود.
خیر. دریافت شناسه ORCID کاملاً رایگان است و هیچ هزینه‌ای برای ثبت‌نام یا استفاده از آن از کاربران دریافت نمی‌شود.
بله. تمامی افراد فعال در حوزه پژوهش، اعم از دانشجویان، اساتید، نویسندگان و محققان می‌توانند ORCID دریافت کنند.
در صفحه ورود به حساب ORCID، بر روی گزینه Forgot Password کلیک کنید و ایمیل خود را وارد نمایید تا لینک بازیابی رمز برای شما ارسال شود.
کد ORCID یک شناسه مادام‌العمر است و تا زمانی که توسط خود کاربر حذف نشود، معتبر و قابل استفاده خواهد بود.
اینستاگرام
تلگرام