صفر تا صد نگارش مقاله تا چاپ آن در مجلات معتبر علمی

عنوان، معرف مقاله است و باید طوری انتخاب شود که ایده اصلی مقاله را بیان کند. دقت داشته باشید انتخاب یک عنوان مقاله جذاب و گویا در دیده شدن مقاله شما بسیار موثر است. برای اینکه بتوانید یک عنوان خوب برای مقاله تان انتخاب کنید، آن را به چشم تنها فرصتی بنگرید که باعث جلب نظر داوران و مخاطبان خواهد شد. عنوان مقاله باید کوتاه، گویا و شفاف بوده و دارای ویژگی های زیر باشد:

• پوشش دادن سوالات یا فرضیه های موجود در مقاله

• حاوی کلمات کلیدی برای جستجوی بهتر و راحت تر

• کوتاه و گویا بوده و حداکثر 12 الی 15 کلمه باشد

• نشان دهنده هدف اصلی مقاله باشد

• در صورت امکان از کلمات اختصاری در آن استفاده نشود

• بهتر است به صورت یک عبارت غیرسوالی باشد

چکیده نیز همانند عنوان مقاله، وسیله‌ای در جهت تبلیغ مقاله شماست. در اکثر سایت‌های مجله، مخاطبان با مطالعه قسمت چکیده تصمیم به خریداری آن می‌کنند. در چکیده باید به این موضوع اشاره کنید که شما چه کاری انجام دادید و یافته‌های مهم تحقیقتان کدامند. درواقع می‌توان گفت قسمت چکیده، نمونه کوچک شده و فشرده کل مقاله‌تان است زیرا قسمت‌های مختلف مقاله مثل اهداف، فرضیه‌ها، نتایج و تحقیقات مقاله را باید به صورت خلاصه وار در چکیده بیان کنید. درست است که چکیده در ابتدای مقاله قرار می‌گیرد و اولین مطلبی است که مخاطب آن را می‌خواند اما دقت کنید که چکیده را باید بعد از به اتمام رسیدن کل مقاله نگارش کنید. ویژگی‌های یک چکیده خوب به شرح زیر است:

• بیان شفاف و واضح نتایج و پژوهش های تحقیق به صورت مستقیم

• در صورت امکان از کلمات اختصاری در آن استفاده نشود

• نوشتن آن در قالب یک بند معمولا با تعداد کلمات بین 100 تا 250 کلمه

• عدم استفاده از عبارات اضافی مانند: "ناگفته نماند که..." "بنابراین نتیجه می گیریم که..."

• پاسخ به دو سوال: چه کاری انجام شده و یافته های عمده آن کدامند

کلمات کلیدی معمولاً بلافاصله بعد از چکیده قرار می‌گیرند و نقش مهمی در دیده شدن مقاله شما در جستجوهای اینترنتی ایفا می‌کند. کلمات کلیدی بسته به حجم مقاله شما در 5 الی 7 واژه آورده می‌شوند. درواقع این کلمات در حکم برچسب یا هشتگ برای مقاله شما هستند. توصیه می‌شود برای انتخاب آن‌ها به قسمت چکیده و مقدمه مقاله خود رجوع کنید زیرا معمولاً مطالب مهمی در این دو بخش گنجانده شده است. برای نوشتن واژگان کلیدی مناسب ابتدا باید مفهوم و مقصود مقاله به درستی درک شده و سپس در قالب چند واژه یا عبارت کوتاه بیان شوند.

مقدمه شما باید طوری نوشته شود که وقتی مخاطب آن را مطالعه می‌کند، به ارزش مقاله شما پی ببرد و اهداف و نتایج پژوهش شما را بشناسد. درواقع دلایل به وجود آمدن مقاله در این قسمت مورد بحث قرار می‌گیرد. بهترین زمان برای نوشتن مقدمه زمانی است که ساختار مقاله تکمیل شده، گزارش‌ها استخراج و نتایج گرفته شده‌اند. بهتر است در نگارش مقدمه اشاره‌ای نیز به تحقیقات پیشینی که در حوزه تخصصی مقاله شما صورت گرفته است اشاره‌کنید و سپس مخاطب را به پیشرفته ترین روشی که شما در مقاله‌تان به کار برده اید هدایت کنید. به طور کلی اگر بخواهیم مقدمه را به سه قسمت تقسیم کنیم مواردی که در این قسمت‌ها شرح داده می‌شود عبارت‌اند از:

• قسمت اول: معرفی مسئله یا فرضیه تحت بررسی

• قسمت دوم: پیشینه تحقیق

• قسمت سوم: عرضه و ارائه روش به کار برده شده در تحقیق

این قسمت از مقاله جایی است که به وسیله آن می‌توان میزان اعتبار مقاله را سنجید زیرا در این بخش به شرح روش‌های استفاده شده برای رسیدن به نتیجه مقاله، نمونه‌های مورد بررسی، چگونگی نمونه گیری، جامعه هدف، مراحل اجرائی پژوهش و نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته می‌شود. افعالی که در این قسمت نوشته می‌شود معمولاً باید با زمان گذشته باشد و اطلاعات مفید و کافی در اختیار مخاطب قرار دهد همچنین روش های استفاده شده باید به نحوی باشد که دیگران نیز با استفاده از آن‌ها به نتایج یکسانی دست پیدا کنند. اگر بخواهیم بخش روش‌های مقاله را به دو قسمت طبقه بندی کنیم به شرح زیر خواهد بود:

• قسمت اول: شرح اطلاعات و ورودی های نتایج مانند: محاسبات، آزمایش ها، موادها و ابزارها، مدلسازی ها و...

• قسمت دوم: روش های انجام پژوهش مانند: حل محاسبات ریاضی، روش های انجام آزمایش ها و...

در این قسمت از مقاله با استفاده از نمودارها و جداول به شرح نتایج حاصل از تحقیق پرداخته می‌شود. به این نکته دقت شود که در قسمت روش‌ها (قسمت قبلی) اشاره‌ای به یافته‌ها و نتایج نمی‌شود بلکه در قسمت یافته‌ها است که خروجی‌ها و نتایج مقاله و تحلیل ما از آن‌ها ارائه می‌شوند. در طراحی جداول و نمودارهای مقاله به نکات زیر دقت داشته باشید:

• علائم و اختصارات رقم و جدول باید بی نیاز از توضیح باشند.

• پرهیز از طرح های شلوغ و استفاده از سه یا چهار مجموعه داده برای هر تصویر

• عدم استفاده از جداول طولانی

• اگر رابطه ای بین نمونه هایتان وجود ندارد از نمودارهای ستونی استفاده کنید.

• نتایج کلیدی مطالعه باید با کلمات روان و دقیق و بدون بزرگ نمایی ذکر شود.

• کلیه جداول و شکل ها به ترتیب و پشت سر هم شماره گذاری شوند. مثلاً جدول 1 ،جدول 2 ،جدول 3 و...

• جدول یا شکل باید از متن مقاله مستقل بوده و بدون مراجعه به متن قابل فهم باشند.

شاید آسان ترین قسمت در نگارش مقاله بحث و نتیجه گیری باشد اما در بیان و روی کاغذ آوردن آن، سخت ترین قسمت است. بسیاری از مقالات به دلیل ضعف نگارش این قسمت ریجکت می‌شوند. دلیل آن نیز این است که اکثر پژوهشگران به بیان مجدد نتایج و داده‌های خود می‌پردازند و یا چکیده را با زبانی دیگر می‌نویسند در حالی که در این قسمت باید مطالعه خود را با سایر مطالعات انجام شده گذشته مقایسه کنید و مخاطب را متقاعد کنید که سخن شما صحیح یا بهتر است البته این بدان معنا نیست که به سخنان مخالف بی اعتنایی کنید. درواقع شما در قسمت بحث و نتیجه گیری باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

• چرا این پژوهش مهم است؟

• چطور این پژوهش مطالعات قبلی را بازگو میکند و با آنها در ارتباط است؟

• محدودیتهای طراحی پژوهش چه چیزهایی هستند؟

• چه پیشنهاداتی برای مطالعات آتی در موضوع پژوهش آتی وجود دارد؟

در انتهای مقاله خود باید کلیه منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند، به شیوه ای مطلوب ذکر شوند. بهترین کار این است که به نمونه مقالاتی که در مجله انتخابی شما چاپ شده اند رجوع کنید و نوع رفرنس دهی را در آن ها مشاهده کنید زیرا هر مجله در سایت خود، رفرنس دهی خاصی را ارائه می دهد. در صورت استفاده از موارد زیر باید به ذکر منبع مورد نظر اشاره کنید:

• استفاده از اندیشه ها و نکته نظرات دیگران

• استفاده از نظریه، روش، داده مورد بحث دیگران

• نقل قول هایی که مستقیما داخل گیومه آورده می شود