ارسال مقاله از همایش به مجله یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران است، زیرا قوانین و الزامات خاصی دارد. در این مطلب به بررسی شرایط، مراحل بازنگری، تغییرات ضروری و نحوه آماده‌سازی مقاله کنفرانسی برای پذیرش در ژورنال‌های معتبر علمی خواهیم پرداخت.
پژوهش علمی فرآیندی پویا و چندمرحله‌ای است که از طرح پرسش تحقیق آغاز شده و با ارائه نتایج در مجامع علمی یا انتشار در ژورنال‌های معتبر به ثمر می‌نشیند. در این مسیر، انتخاب بستر مناسب برای انتشار یافته‌ها نقش بسزایی در دیده شدن و اثرگذاری یک تحقیق دارد. بسیاری از پژوهشگران، به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیئت علمی، ابتدا مقالات خود را به همایش‌ها و کنفرانس‌های ملی یا بین‌المللی ارسال می‌کنند تا علاوه بر کسب تجربه ارائه علمی، از بازخوردهای داوران و متخصصان نیز بهره‌مند شوند. این بازخوردها معمولاً فرصتی ارزشمند برای شناسایی نقاط قوت و ضعف مقاله و ارتقای کیفیت آن فراهم می‌آورند.
اما پرسشی که تقریباً برای همه پژوهشگران پیش می‌آید این است که:
«آیا می‌توان همان مقاله‌ای که در یک کنفرانس ارائه و حتی در مجموعه مقالات همایش چاپ شده است را به یک ژورنال علمی معتبر مانند ISI، Scopus، PubMed یا ISC ارسال کرد؟»
پاسخ به این پرسش ساده نیست، زیرا هرچند همایش‌ها و ژورنال‌ها هر دو با هدف انتشار دانش علمی فعالیت می‌کنند، اما ماهیت، ساختار و استانداردهای آن‌ها تفاوت‌های بنیادینی دارد. مقاله همایشی غالباً نسخه‌ای کوتاه و مقدماتی از تحقیق است که بیشتر برای ارائه ایده و دریافت بازخورد تدوین می‌شود، در حالی که مقاله ژورنالی باید به‌عنوان یک اثر علمی کامل، جامع و مستند شناخته شود. علاوه بر این، ژورنال‌های معتبر سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای در زمینه انتشار تکراری (Duplicate Publication) دارند و پذیرش یک مقاله را منوط به بازنویسی و ارتقای اساسی آن نسبت به نسخه همایشی می‌دانند.
از سوی دیگر، بسیاری از ناشران بین‌المللی همچون Elsevier، Springer، Wiley، Taylor & Francis و Emerald تصریح کرده‌اند که ارسال مستقیم یک مقاله همایشی به مجله، بدون تغییرات چشمگیر، تخلف پژوهشی محسوب می‌شود. در نتیجه، پژوهشگر باید علاوه بر تغییر عنوان و چکیده، بخش‌های مهمی مانند یافته‌ها، بحث علمی، مرور ادبیات و نتیجه‌گیری را نیز بازنویسی کند تا مقاله به استانداردهای ژورنالی برسد.
با توجه به اهمیت روزافزون چاپ مقالات در ژورنال‌های معتبر برای ارتقای شغلی، ارتقای رتبه علمی و حتی پذیرش در مقاطع بالاتر تحصیلی، شناخت دقیق قوانین و مراحل تبدیل یک مقاله همایشی به مقاله ژورنالی ضرورتی انکارناپذیر است. این مطلب با هدف پاسخ به پرسش فوق، به بررسی شرایط، الزامات، مراحل و نکات کلیدی تبدیل مقاله همایشی به مقاله ژورنالی پرداخته و راهنمایی جامع برای دانشجویان و اساتید ارائه می‌دهد.
مقاله همایشی، نسخه‌ای کوتاه‌تر و اغلب مقدماتی از یک تحقیق علمی است که برای ارائه در یک همایش ملی یا بین‌المللی آماده می‌شود.
این مقالات معمولاً:
حجم کوتاه‌تری دارند (4 تا 8 صفحه).
روی نوآوری یا ایده اولیه تمرکز می‌کنند.
قبل از چاپ، داوری سریع‌تری را طی می‌کنند.
بیشتر برای ارائه شفاهی یا پوستر در یک جمع علمی به کار می‌روند.
برخلاف مقاله همایشی، مقاله ژورنالی یک نسخه کامل، جامع و مستند از پژوهش است که:
تمامی بخش‌های استاندارد پژوهش (مقدمه، مرور ادبیات، روش‌شناسی، نتایج، بحث و نتیجه‌گیری) را شامل می‌شود.
پس از یک فرآیند داوری تخصصی و سخت‌گیرانه (Peer Review) منتشر می‌شود.
اعتبار علمی و پژوهشی بالاتری نسبت به مقاله همایشی دارد.
ویژگی | مقاله همایشی | مقاله ژورنالی |
|---|---|---|
حجم | کوتاه‌تر (4–8 صفحه) | بلندتر (10–30 صفحه) |
هدف | ارائه ایده و دریافت بازخورد | ثبت کامل پژوهش |
فرآیند داوری | سریع‌تر و ساده‌تر | طولانی‌تر و سخت‌گیرانه‌تر |
ارزش علمی | پایین‌تر | بالاتر |
امتیاز پژوهشی | کمتر | بیشتر |
پژوهشگران معمولاً به دلایل زیر ابتدا مقاله خود را به کنفرانس ارسال می‌کنند:
دریافت بازخورد علمی: ارائه در جمع متخصصان فرصتی برای اصلاح نقاط ضعف مقاله است.
شبکه‌سازی علمی: ارتباط با پژوهشگران و اساتید برجسته.
افزایش شانس پذیرش در ژورنال: مقاله‌ای که پس از کنفرانس بازنگری شده باشد کیفیت بالاتری پیدا می‌کند.
بسیاری از ناشران بزرگ دنیا مانند Elsevier، Springer، Wiley، Taylor & Francis و Emerald سیاست‌های خاصی درباره انتشار دوباره مقاله دارند.
اصلی‌ترین قانون این است:
🔹 حداقل 30٪ از محتوای مقاله ژورنالی باید نسبت به مقاله همایشی تغییر کرده باشد.
این تغییرات باید شامل:
بازنویسی عنوان و چکیده،
گسترش یافته‌ها و تحلیل‌های جدید،
اضافه کردن داده‌های تکمیلی،
تغییر در نتیجه‌گیری،
باشد.
مقالات ارائه شفاهی: بیشترین شانس تبدیل به مقاله ژورنالی را دارند.
مقالات پوستر: اگر داده‌ها کامل شوند، امکان تبدیل وجود دارد.
مقالات منتشر شده کامل (Full Paper) در کتابچه همایش: معمولاً نیازمند تغییرات گسترده هستند و در برخی موارد ژورنال‌ها به دلیل Duplicate Publication آن را نمی‌پذیرند.
فرآیند تبدیل یک مقاله همایشی به مقاله ژورنالی را می‌توان به‌منزله ارتقاء سطح کیفی یک تحقیق دانست. مقاله همایشی معمولاً یک نسخه مقدماتی است که برای ارائه در جمعی علمی آماده می‌شود، اما برای پذیرش و چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر باید تغییرات جدی و بنیادین در آن اعمال شود. در ادامه، شش مرحله کلیدی این فرآیند را بررسی می‌کنیم:
یکی از ارزشمندترین مزایای شرکت در همایش، دریافت بازخوردهای مستقیم از اساتید، داوران و شرکت‌کنندگان است.
اگر در طول ارائه شفاهی یا نمایش پوستر، سؤالات یا نقدهایی مطرح شده، حتماً آن‌ها را یادداشت کنید.
بازخوردها معمولاً شامل پیشنهاد برای گسترش بخش روش‌شناسی، تقویت داده‌ها، یا افزودن منابع جدید هستند.
به‌ویژه در همایش‌های بین‌المللی، نظر متخصصان خارجی می‌تواند کیفیت مقاله را به سطح جهانی ارتقا دهد.
🔹 نکته مهم: ژورنال‌ها علاقه‌مندند مقاله‌ای را پذیرش کنند که نسبت به نسخه همایشی، بهبود یافته و کامل‌تر باشد. بنابراین اعمال این بازخوردها یک ضرورت است، نه یک انتخاب.
یکی از شایع‌ترین خطاهای پژوهشگران، ارسال مقاله به ژورنال با همان عنوان و چکیده همایشی است.
عنوان مقاله ژورنالی باید جامع‌تر، دقیق‌تر و کمتر توصیفی باشد.
از واژگان کلیدی مرتبط با حوزه پژوهش استفاده کنید تا مقاله در موتورهای جستجوی علمی بهتر ایندکس شود.
در چکیده مقاله ژورنالی، برخلاف مقاله همایشی، باید به‌طور کامل: هدف پژوهش، روش انجام، یافته‌های اصلی و نتیجه‌گیری نهایی را ذکر کنید.
🔹 مثال:
عنوان همایشی: "بررسی اولیه تأثیر فلان متغیر بر بهمان پدیده در جامعه آماری محدود"
عنوان ژورنالی: "تحلیل جامع اثر متغیر X بر Y با رویکرد روش‌شناسی ترکیبی در جامعه بزرگ‌تر"
ژورنال‌های معتبر انتظار دارند مقاله علاوه بر ارائه یافته‌ها، از نظر چارچوب نظری و پشتوانه علمی نیز غنی باشد.
مرور ادبیات در مقاله ژورنالی باید به‌روزتر و گسترده‌تر از مقاله همایشی باشد.
حداقل 30 تا 50 منبع معتبر (ترجیحاً مقالات اخیر 5 سال گذشته در پایگاه‌هایی مثل Scopus یا Web of Science) باید مورد استفاده قرار گیرد.
در بخش روش‌شناسی نیز لازم است جزئیات بیشتری بیان شود تا امکان تکرارپذیری تحقیق فراهم گردد. برای مثال:
ابزار جمع‌آوری داده‌ها،
روایی و پایایی ابزار،
شیوه تحلیل داده‌ها (مثلاً نرم‌افزار SPSS، AMOS یا Python)،
دلایل انتخاب جامعه آماری و نمونه‌گیری.
🔹 نکته طلایی: مرور ادبیات و روش‌شناسی قوی، شانس پذیرش مقاله در ژورنال‌های Q1 را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
این بخش مهم‌ترین بخش برای ارتقای مقاله همایشی است.
یافته‌های مقاله همایشی معمولاً مختصر هستند؛ در مقاله ژورنالی باید داده‌ها کامل‌تر و دقیق‌تر گزارش شوند.
تحلیل‌های آماری پیشرفته‌تر (مثلاً تحلیل عاملی، مدل‌سازی معادلات ساختاری، رگرسیون چندمتغیره) می‌تواند به ارزش علمی مقاله بیفزاید.
در بخش بحث (Discussion)، یافته‌ها باید با پژوهش‌های پیشین مقایسه شوند:
آیا با تحقیقات مشابه همسو هستند یا متناقض؟
چه دلایلی برای تفاوت‌ها وجود دارد؟
چه پیامدهای علمی و کاربردی دارند؟
🔹 توصیه: بخش "بحث" باید نشان دهد نویسنده به ادبیات موضوع تسلط کامل دارد و یافته‌های خود را در بستر علمی جهانی قرار می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین دلایل ریجکت شدن مقالات توسط ژورنال‌ها، شباهت بیش از حد با نسخه همایشی یا مقالات قبلی نویسنده است.
قبل از ارسال مقاله به ژورنال، آن را با نرم‌افزارهای مشابهت یابی مانند iThenticate، Turnitin یا CrossCheck بررسی کنید.
میزان شباهت کلی (Similarity Index) باید کمتر از 20 درصد باشد.
اگر مقاله شما به دلیل انتشار در همایش آنلاین یا چاپ در مجموعه مقالات (Proceedings) در پایگاه‌های اینترنتی نمایه شده، حتماً بخش‌های مشابه را بازنویسی کنید.
🔹 نکته: برخی ژورنال‌ها حتی به شباهت بالای 10٪ نیز حساس هستند، بنابراین بازنویسی عمیق ضروری است.
انتخاب ژورنال، مرحله نهایی و سرنوشت‌ساز است.
ژورنالی را انتخاب کنید که حوزه موضوعی آن با پژوهش شما همخوانی داشته باشد.
وضعیت نمایه‌سازی را بررسی کنید: ISI (Web of Science)، Scopus، PubMed یا ISC.
شاخص‌های مهمی مثل Impact Factor، Quartile (Q1–Q4) و Acceptance Rate را در نظر بگیرید.
بخش Author Guidelines وب‌سایت ژورنال را با دقت مطالعه کرده و قالب مقاله را مطابق آن تنظیم کنید.
در نهایت، مقاله را از طریق سامانه آنلاین ژورنال (مانند ScholarOne یا Editorial Manager) سابمیت کنید.
🔹 توصیه کلیدی: اگر مطمئن نیستید کدام ژورنال مناسب‌تر است، ابتدا مقاله را به یک مجله با سطح میانه (مثلاً Q2 یا Q3) ارسال کنید تا شانس پذیرش بیشتر باشد.
برای ارسال مقاله به ژورنال‌های معتبر باید:
سطح کیفی مقاله ارتقا یابد.
ژورنال متناسب با موضوع انتخاب شود.
دستورالعمل نویسندگان (Author Guidelines) رعایت شود.
توصیه می‌شود پژوهشگران ابتدا از ژورنال‌های علمی–پژوهشی داخلی شروع کرده و سپس به سراغ ژورنال‌های بین‌المللی معتبر بروند.
ارسال مقاله بدون تغییرات اساسی.
تغییر ندادن عنوان و ساختار.
بی‌توجهی به قوانین کپی‌رایت همایش یا ناشر.
ارسال همزمان یک نسخه به چند ژورنال.
همیشه بازنویسی کنید، نه فقط بازنشر.
حداقل 30–40 درصد محتوای جدید اضافه کنید.
از استاد راهنما یا همکار پژوهشی مشورت بگیرید.
از خدمات ویرایش علمی و زبانی بهره ببرید.
به جای ارسال همزمان، اولویت‌بندی کنید: کنفرانس یا ژورنال.
بنابراین پاسخ روشن است:
🔹 بله، می‌توان مقاله کنفرانسی را به مجله ارسال کرد، اما نه به همان صورت اولیه.
پژوهشگر باید پس از دریافت بازخوردها، مقاله را بازنویسی و تکمیل کند تا هم از نظر علمی ارتقا یابد و هم از نظر اخلاق پژوهشی تخلفی صورت نگیرد.
این فرآیند نه‌تنها باعث افزایش کیفیت تحقیق می‌شود، بلکه شانس پذیرش مقاله در ژورنال‌های معتبر ISI، Scopus، PubMed و ISC را نیز به شکل چشمگیری بالا می‌برد.
تبدیل یک مقاله کنفرانسی به مقاله ژورنالی فرآیندی است که نیازمند بازنگری عمیق علمی و محتوایی است. این بازنگری باید توسط خود نویسنده یا تیم پژوهشی انجام شود؛ چراکه تنها پژوهشگر است که به جزئیات تحقیق، داده‌ها و تحلیل‌ها تسلط دارد و می‌تواند محتوای علمی مقاله را تکمیل و ارتقا دهد. تغییرات اساسی در بخش‌های مهمی همچون مرور ادبیات، روش‌شناسی، یافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری باید حتماً توسط نویسنده اعمال شود تا مقاله از سطح یک گزارش همایشی به یک پژوهش علمی کامل و قابل استناد ارتقا یابد.
در این مسیر، مؤسسه اشراق می‌تواند نقش پشتیبان حرفه‌ای ایفا کند. وظایفی چون ترجمه تخصصی، ویراستاری علمی و زبانی، پارافریز متون برای کاهش درصد مشابهت، و همچنین فرمت‌بندی مقاله بر اساس دستورالعمل دقیق ژورنال‌ها بخشی از خدماتی است که می‌تواند فرآیند آماده‌سازی و ارسال مقاله را برای پژوهشگران ساده‌تر و حرفه‌ای‌تر سازد.
به بیان دیگر، بخش علمی و محتوایی مقاله مسئولیت نویسنده است، اما مراحل فنی و تکمیلی مانند ویرایش و آماده‌سازی نهایی می‌تواند با کمک موسسه اشراق انجام شود. ترکیب این دو رویکرد، یعنی تلاش علمی نویسنده و خدمات تخصصی پشتیبانی، شانس پذیرش مقاله در ژورنال‌های معتبر ISI، Scopus، PubMed و ISC را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.
راه‌های ارتباطی با موسسه انتشاراتی اشراق
کارشناسان و مشاوران موسسه انتشاراتی اشراق به صورت تمام‌وقت حتی در روزهای تعطیل آماده ارائه خدمات حرفه‌ای و باکیفیت به مشتریان و کاربران خود هستند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق سایت به صورت آنلاین با مشاورین موسسه گفت‌وگو کنید و یا از طریق تماس تلفنی با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
eshragh_company
isi.eshragh@gmail.com
09149724933
041-33373424
خیر، باید حداقل 30٪ تغییر محتوایی داشته باشد.
مقالات همایش بین‌المللی معمولاً بازخورد علمی قوی‌تری دارند، اما هر دو می‌توانند به مقاله ژورنالی تبدیل شوند.
خیر، به شرط بازنویسی و رعایت قوانین ژورنال.
خیر، مگر اینکه تغییرات اساسی اعمال و شفاف‌سازی به سردبیر انجام شود.
در بیشتر موارد، مقاله ژورنالی مستخرج از پایان‌نامه دارای امتیاز و اعتبار بیشتری است و اکثر دانشگاه‌ها فقط مقاله ژورنالی را برای دفاع می‌پذیرند.
اینستاگرام
تلگرام